Ege Zeytin İhracatçıları'ndan 'acil' çağrı: Maden yasası bir an önce iptal edilmeli!

Diren ÇELİK/ EGEDESONSÖZ-  Ege İhracatçıları Birliği tarafından düzenlenen Zeytin ve Zeytinyağı Sektör Buluşması ve 2021 yılı Zeytin- Zeytinyağı İhracatı Ödül töreni programı düzenlendi.

Programın açılış konuşmalarını Ege İhracatçıları Birliği (EİB) Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er programın açılış konuşmalarını gerçekleştirdi.

- ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞINDA GURUR GÜNÜ… İHRACAT YILDIZLARINA ÖDÜL

TEHDİT OLUŞTURAN GİRİŞİM İPTAL EDİLMELİ
Başkan Davut Er, açılı konuşmasında TBMM’ye sunulan torba yasa kapsamında zeytinlik alanların maden sahası olarak kullanılması teklifi üzerine değerlendirme yaptı. Başkan Er açıklamasında “Üzülerek görüyoruz ki, sektör için hayati önem taşıyan 3573 sayılı Zeytincilik Kanunu, hazırlanan "torba kanun" içerisinde yer alan teklif ile tekrar delinmeye çalışılmakta.  Ülkemiz ekonomisi açısından stratejik öneme sahip olan zeytincilik sektörünün geleceği açısından büyük tehdit oluşturan bu girişimin bir an önce iptal edilmesi ve sektörümüzün rakip ülkelerde olduğu şekilde korunmaya ve desteklenmeye devam edilmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.

ÜLKEMİZ İKİNCİ SIRADA
Sektörümüz adına mevcut tehditleri ve fırsatları tespit ederek geleceğe yön vermek için sektörün tüm paydaşlarının birlikte çalışması çok büyük önem arz ediyor diyen Başkan Er, “Bu sezon zeytinyağı sektörü olarak tarihin en yüksek ihracat rakamlarına ulaşarak başarılı bir sezonu geride bıraktık. 31 Ekim'de sona eren 2021-2022 zeytinyağı ihracat sezonunda 120'den fazla ülkeye ihracat gerçekleştirdik ve toplam zeytinyağı ihracatımızın yüzde 53'ünü ambalajlı olarak gönderdik. Dünya zeytin ağaç varlığı bakımından, İspanya 330 milyon ağaç varlığıyla ilk sırada yer almakta. Ülkemiz 193 milyon ağaç varlığıyla 2. Sırada yer alıyor.İspanya aynı zamanda, zeytinyağı ihracatımızda ABD’den sonra Türkiye’nin en büyük ihraç pazarı. Dünya zeytinyağı rekoltesinin yüzde 50’den fazlasını tek başına karşılayan İspanya’ya Ticaret Bakanlığımızın koordinasyonu ile 22 firmamızla 27 Kasım-1 Aralık tarihleri arasında çok başarılı bir Sektörel Ticaret Heyeti organizasyonu düzenledik. Heyet kapsamında 120’den fazla ikili iş görüşmesi gerçekleştirildi. İkili görüşmelerin yanı sıra; firma, işletme, zeytin plantasyonları ve Kooperatiflere yapılan saha ziyaretleri ile İspanya’nın teknik altyapısı yerinde incelenerek ülkemize adapte edilebilecek yenilikleri görme şansına da eriştik" dedi.

SOFRALIK ZEYTİNDE BİRİNCİ, ZEYTİNYAĞINDA İKİNCİLİĞE YÜKSELECEĞİZ
Başkan Davut Er, 2022-2023 sezonu için öngörülen 730 bin ton zeytin ve 420 bin ton zeytinyağı rekoltesinin gerçekleşmesi halinde Türkiye'nin sofralık zeytinde dünyada birinci, zeytinyağında da ikinciliğe yükseleceğini söyledi. Er açıklamasında "Malumlarınız olduğu üzere, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi rekolte tahmin raporuna göre, önümüzdeki 2022/2023 sezonunda 730 bin ton zeytin ve 420 bin ton da zeytinyağı rekoltesi öngörülüyor. Bu rakamlara ulaşılabilirse Türkiye tarihinde ilk kez rastlanan bir tabloyla karşı karşıya kalacağız demektir. Bu rakamlarla Türkiye sofralık zeytinde dünyada birinci, zeytinyağında da ikinciliğe yükselecek” şeklinde konuştu.

ZEYTİN DOSTUNUN SESİ DİNLENİLMELİ
Türkiye, 2002 sonrasında zeytincilik sektörüne büyük yatırımlar yaptı ve devletimizin desteği ile yapılan dikimlerle ağaç varlığımız 90 milyondan 190 milyon düzeyine yükseldi ifadelerini kullanan Başkan Er,”  Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre yeni dikim ağaçlarımızın verimli hale gelmesiyle birlikte sofralık zeytin rekoltemiz 1 milyon 200 bin tona, zeytinyağı rekoltemiz ise 650 bin tona ulaşacak. Bu hedeflere ulaşmamızın önündeki en büyük engel ise zeytin ağaç varlığımızı ve sektörün geleceğini tehlikeye atan bu tarz girişimlerdir. Sayıları 500 bini aşan üretici ailesi ve milyonlarca zeytin dostunun gür sesi dinlenmeli ve daha önceki girişimlerde olduğu gibi yanlıştan dönülerek, 3573 sayılı Zeytincilik Kanuna tamamen aykırı olan ve son 20 yılda sektöre yapılan tüm yatırımların boşa gitmesine neden olacak kanun teklifi iptal edilmeli.  Yasanın iptal edilmesini istiyoruz, ucu açık bir yasa. Sektörümüzün ortak görüşü; zeytincilik vasfını ve verimini yitirmiş yerlerde uygulanabilir ama Türkiye’nin tamamını kapsaması zeytinliklerimize ziyan olması demektir. Zeytin ağaçları 7 yaşında verime 50 yaşında tam verime ulaşır. Binlerce sene verim alabilirsiniz. Zeytinliklerimizin talan edilmesi yok edilmesini istemiyoruz. Kanun teklifinin geri çekilmesini istiyoruz. Zeytin ağaçlarını daha fazla korumak gerekiyor. Ülke olarak dünya zeytin ve zeytinyağı ticaretinde daha fazla söz sahibi olmamız ve ihracatta sürekliliği sağlamamızın yolu üretim artışından ve istikrarlı üretimden geçiyor” dedi.

ESAS SIKINTI MALİYETLERİN YÜKSEKLİĞİ
Zeytin ağaçlarının ağırlıklı olarak kıraç topraklarda yetişen, kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğunu kaydeden Er,” Ülkemizdeki zeytinliklerin büyük bir kısmı sulama altyapısından yoksun.  Ağaç başına verimi artırabilmek için, damla ve basınçlı sulama sistemleri kurulmalı ve elektrik harcamaları, mazot ve gübre gibi çiftçilere yönelik destekler muhakkak artırılmalı. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre Ülkemizde 193 milyon zeytin ağacı bulunmakta. Ülkemiz ağaç varlığının en az 300 milyona ulaştırılması için Bakanlığımızca fidan ve dikim desteklerinin sürdürülmesini istiyoruz. Ancak zeytin ağaç varlığı artırılırken, ihracat sektörümüzün ihtiyaçları da gözetilmeli, doğru çeşitlerin, doğru yörelerde dikimi desteklenmeli.Örneğin; Manisa-Uslu, Domat ve Çelebi, Aydın-Memecik ve Çelebi, Bursa-Gemlik, Nizip-Kilis, Hatay-Savrani yağlık gibi türlerin desteklenmesi ile hem ihracatımızın iri taneli zeytin ihtiyacı, hem de yağlık zeytin ihtiyacımız doğru çeşitlerle karşılanmış olacaktır. Üreticimizin en büyük sorunu fiyat gibi görülse de, esas sıkıntı üretimdeki girdi maliyetlerinin yüksekliği ve bunun sonucunda ürün fiyatının yüksek oluşmasıdır. Sektör olarak beklentimiz, çiftçinin girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve sonuç olarak ürün fiyatlarının rakip üretici ülkelerle uyumlu hale getirilmesidir. Bu sayede, hem iç piyasada tüketici uygun fiyata sağlıklı zeytin ve zeytinyağına erişebilecek, hem de ihracatçımız dünya piyasalarına sunmak üzere sürdürülebilir markalar yaratabilecektir” diye konuştu.

REKABETÇİ SEVİYEYE ÇEKİLMELİ
Ülkemizde üretim alanlarının ortalama büyüklüğü İspanya, İtalya gibi rakiplere kıyasla çok düşük düzeyde ve engebeli coğrafi yapı üretim ve hasatta zorluklar çıkarmakta. Bu da üretimde ölçek ekonomisinin sağlanmasını engellemekte, üretim maliyelerini artırmakta, rekabetçi fiyatlardan hammadde teminini engellemektedir. Kırsal nüfusun azalması ve yaşlanması da bir diğer önemli konu diye aktaran Er,”Uluslararası rekabette gücümüzün artırılması için; üretimin bahçeden işletmeye nakle kadar geçen tüm aşamalarında, girdi maliyetlerimizin daha rekabetçi olabileceğimiz seviyelere çekilmesi gerekmekte. AB üyesi üretici ülkelerle rekabet edebilmemiz için üreticilerimize yönelik desteklerin artırılması, mekanik tarım ve hasadın daha fazla desteklenmesi, kırsalda yaşayan özellikle genç çiftçilerin daha fazla desteklenmesi, büyük ölçekli zeytin plantasyonu yatırımlarının destek kapsamına alınması, TARSİM kapsamına aşırı sıcakların, ani ve yoğun yağışların getirdiği ürün kayıplarının dahil edilmesi gerekmekte. Şu an üreticiye verilmekte olan zeytinyağında kg başına 80 kuruş, zeytinde 15 kuruş destekler, AB ülkelerinde verilen kg başına 0,90 Euro/Kg’a ulaşan destek ile kıyaslandığında çok yetersiz kalıyor. Bunun zeytinyağında 3,5 TL’ye, zeytinde ise 70 kuruşa çıkarılması ve verilecek primlerin hasat dönemi başlangıcı olan Eylül-Ekim aylarında açıklanması ve ödemelerin daha erken gerçekleştirilmesi, piyasadaki arz talep dengesinin oluşabilmesi ve üreticinin önünü görebilmesi için büyük önem arz etmekte” dedi.

Başkan Er konuşmalarının devamında şunları kaydetti:

Zeytin ve zeytinyağı sektörüne yönelik pozitif ayrımcılığın devam ettirilerek önümüzdeki yıllarda ürünlerimize yönelik desteklemelerin devamını bekliyoruz. Özellikle ambalajlı İhracatta sağlanan DFİF desteklerinin, 2022 yıl sonuna kadar ihracat sübvansiyonlarının tamamen kaldırılması yönündeki DTÖ taahhütlerimiz de göz önünde bulundurularak, geliştirilecek yeni bir destek yöntemi çerçevesinde devam ettirilmesi gerekmekte.2013 yılına kadar DFİF destekleri dolar üzerinden veriliyordu ve ambalajlı zeytinyağında ton başına 650 $, sofralık zeytinde ise 260 $’a kadar destek alınabiliyordu. Bugünkü kurla çevirdiğimizde zeytinyağı için yaklaşık 12 bin TL, sofralık zeytin için ise 4.800 TL yapıyor. Şu an ise ambalajlı zeytinyağı ihracatında ton başına 1600 liraya kadar, sofralık zeytinde ise 630 liraya kadar ihracat iadesi sağlanmakta. Yani sektör olarak son 10 yılda aldığımız ihracat destekleri %85 oranında erimiş.

Bugün diğer üretici ülkelerle rekabet edebilmemiz için ihracatçıya sağlanan “Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi” desteklerinin mutlaka artırılması gerekiyor. Geçmişte dolar bazında verilen desteklerin %70’i kadar bir destek verilmesi durumunda, ihracatçımızın rekabet gücü büyük oranda artacak ve ambalajlı-markalı ürün ihracatımıza çok büyük katkı sağlayacaktır. Böylelikle Türkiye’nin ihracatı iki katına çıkar ve sektörümüz çok önemli bir ivme kazanır. Zeytin-zeytinyağı sektörü net döviz getirisi sağlayan, ithalatı olmadan doğrudan ihracat yapan milli ve yerli sektörümüzdür. Yönetim Kurulu olarak, zeytin ve zeytinyağımızı kutulu, ambalajlı ve yüksek katma değerli ihraç edebilmek için tüm gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz.