3 denizaltı, 2 devriye gemisi ve 2 fırkateyn … Yeni zehir bombaları yolda mı?

EGEDESONSÖZ - Gemi sökümünün çevreye ve işçi sağlığına etkileri kamuoyunda tartışmalara neden olan Aliağa Gemi Söküm Tesisleri’ne doğru ömrünü tamamlamış yeni gemiler yola çıkmış durumda.

İtalyan Donanması’na uzun yıllar hizmet veren kullanım dışına çıkan üç denizaltı, söküm için İzmir Aliağa yolunda. İtalya’nın Tino Adası açıklarında taşıyıcı gemiye yüklenen denizaltılar İzmir’e doğru yola çıktı. Denizaltılar, önümüzdeki günlerde Aliağa’ya ulaşacak.

Tolga Özbek isimli gazetecini haber sitesinde yer alan bilgilere göre; denizaltıların yanı sıra Artigliere ve Bersagliere devriye gemileri ile Scirocco ve Maestrale fırkateynleri de Aliağa’ya doğru yola çıktı.

Carlo Fecia di Cossato, Leonardo da Vinci ve Guglielmo Marconi adını taşıyan denizaltılar, 2000’lerin başında hizmetten çıkartıldı. Hepsi Sauro sınıfı olan denizaltılardan İtalyan Donanması için toplam 8 adet inşa edilmişti.

Denizaltı, devriye gemileri ve fırkateynlerin asbest içerip içermediği ise henüz kamuoyuna açıklanmadı.

DENİZALTILAR HAKKINDA
Leonardo da Vinci denizaltısı ise Fincantieri Monfalcone Tersanesi’nde yapımına 1 Temmuz 1976’da başladı. Üç yıl sonra tamamlandı. İtalyan Donanması’nda resmi olarak hizmete 6 Kasım 1982’de girdi. Denizaltı, 2007’de yedek filoya alındı. Ardından da 2010’da emekli edildi. Gemi bir dönem müze amaçlı kullanılması hedeflense de 2023’te hurda parçalama şirketine satıldı.

Sauro sınıfı olan Carlo Fecia di Cossato denizaltısının yapımına 15 Kasım 1975 tarihinde başlandı. İki yıl içinde inşaası tamamlandı. 5 Kasım 1979 tarihinde resmi olarak harbe hazır donanmaya katıldı. Hizmetten ise 30 Nisan 2002 tarihinde çıkartıldı. Restore edildikçen sonra bir dönem Trieste Limanı’nda, Genoa’da Galata Museum’da müze gemisi olarak hizmet verdi. Geçen yıl ağır bakım maliyetleri nedeniyle hurdaya ayrılmasına karar verildi.

Guglielmo Marconi’ni yapımına Fincantieri Monfalcone Tersanesi’nde 1 Temmuz 1976 tarihinde başlandı. 20 Ekim 1979’da bitirildi. İtalyan Donanması’nda hizmete 6 Kasım 1982’de girdi. Gemi 30 Haziran 2010 tarihinde hizmetten alındı. La Spezia Deniz Üssü’nde uzun süredir bekleyen gemi, 2023’te hurdaya ayrıldı.

RAPORLARA DA YANSIDI
Asbestli gemilerin sökümü ile sık sık sık gündeme gelen Aliağa Gemi söküm tesislerinin çevreye olan etkileri, İzmir Büyükşehir Belediye’sinin, Aliağa ve yakın çevresindeki sanayi kuruluşlarının yarattığı çevre kirliğinin boyutlarının belirlenmesi amacıyla Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve TÜBİTAK ile birlikte hazırladığı bilimsel çalışma raporuna da yansımıştı. Raporda gemi söküm tesislerinin toprağa, bitkilere ve havaya  olan etkileri ayrıntılı olarak ele alınmıştı.

ASBEST MİKTARLARI TARTIŞMALI
Son olarak yakın zamanda STK Gemi Söküm Platformu tarafından hazırlanan raporda söz konusus tesislerle ilgili asbest miktarlarının yanlış beyan edildiğini ortaya koymuştu. Raporda “Aliağa'da asbest söküm faaliyetleri, kapasite eksikliği, sürecin her aşamasında asbest miktarlarının yanlış beyan edilmesi ya da tutarsız numune alma pratiği de dahil olmak üzere birçok yönden yetersizdir. Asbest sökümünde eğitimsiz işçilerin katılımı belirgin bir şekilde devam etmekte ve bertaraf prosedürleri mevzuatla uyumlu değildir. Bu sorunların çözümü, şeffaflık, yerel düzeyde sıkı denetim ve AB ile kamu kurumları arasında iş birliğini gerektirmektedir" ifadeleri yer aldı.

AKCİĞER KANSERİNE NEDEN
Asbest liflerini çözmeye çalışırken vücut tarafından üretilen asit akciğer zarında yaralar oluşturuyor. Bu hastalığa asbestoz deniyor ve etkisini göstermesi 10-20 yılı bulabiliyor. Ayrıca malign mezotelyoma denilen bir kanser türü ve akciğer kanserine yol açabiliyor.