Sayıştay raporuna yansıdı: Bayraklı'da bütçenin yüzde 79’u personelin!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Bayraklı Belediyesi’nin 2021 yılı Sayıştay Raporu belli oldu.Bir çok bulgunun yer aldığı maddede en fazla dikkat çeken maddeler ise ‘nakdi yardım’ , ‘ruhsatsız yapıların yıktırılmaması’  ve ‘personel sayısında sınır aşımı’ konuları oldu

2020 YILINDA UYARILMIŞ AMA…
Belediye mülkiyetinde bulunan taşınmazların değerinin yapılmadığı vurgulanan metinde, daha önce 2020 yılında da raporlara yansıyan konu hakkında bir çalışma yapılmadığı belirtildi. Raporda, “Belediye adına tapuda kayıtlı olan taşınmazlardan muhasebe kayıtlarında yer alanların emlak vergi değeri üzerinden kayıtlara alındığı tespit edilmiştir. Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5'inci maddesinin ikinci fıkrasında; Yönetmelik’in ekinde “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenlerin ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınacağı; tapuda kayıtlı taşınmazın hem maliyet bedeli hem de rayiç değeri belirlenemiyorsa iz bedeli ile kayıtlara alınması gerektiği; taşınmazların rayiç değerinin ise, taşınmazın maliki kamu idaresince ya da başka idarelerin yönetiminde veya kullanımında ise kullanan kamu idaresince belirleneceği ifade edilmiştir.  Söz konusu husus, 2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunun “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” başlığı altında bulgu konusu edilmiş olup, söz konusu taşınmazların tescilin yapıldığı yıla ait emlak vergi değeri üzerinden kayıtlara alındığı, ancak değer tespitlerinin yapılarak muhasebe kayıtlarındaki değerlerinin güncellenmediği belirtilmiştir. Bulgu konusuna ilişkin olarak Belediyenin tapuda kayıtlı taşınmazlardan muhasebe kayıtlarında yer alanların emlak vergi değerlerini güncellediği anlaşılmaktadır. Kamu idaresi cevabında, tapuda kayıtlı olan taşınmazlara ilişkin emlak vergi değeri hesaplanırken piyasa rayiçlerinin de dikkate alındığı, dolayısıyla taşınmazların emlak vergi değerleri ile piyasa rayiçlerinin birbirlerine yakın olduğu bununla birlikte taşınmazların değerlerinin güncellenmesine yönelik çalışmalara başlanıldığı ifade edilmiştir. Kamu idaresi tarafından, bulgu doğrultusunda gerekli işlemlerin yapılacağı ifade edilse de mevzuata aykırı duruma yönelik yapılacak işlemlerin rapor dönemi olan 2021 yılına etkisi bulunmamaktadır. Sonuç olarak, Belediye adına tapuda kayıtlı taşınmazların muhasebe kayıtlarına anılan Yönetmelik uyarınca maliyet bedeli ya da rayiç değeri belirlenemiyorsa iz bedeli ile alınması gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

SÜRESİZ TAHSİSLER YAPILMIŞ
Geçmiş yıllarda yapılan tahsisler ile bir çok belediyede ortaya çıkan süresiz tahsislerde bu yılki raporda da yerini aldı. Maksimum 25 yıllık tahsislerin yapılması gerekliliğinin vurgulandığı metinde, “Belediye tarafından 25 yılı aşan sürelerle taşınmaz tahsisi yapıldığı tespit edilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde; mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek belediyenin yetkileri içinde sayılmıştır. Söz konusu hususa, 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş olup, Belediye tarafından herhangi bir işlem yapılmadığı görülmüştür. Kamu idaresi cevabında, bulguya konu taşınmaz tahsis sürelerinin 25 yılı aşmayacak şekilde güncelleneceği ayrıca yeni tahsis işlemlerinin de 25 yılı aşmayacak şekilde yapılacağı ifade edilmiştir. Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereği Belediye mülkiyetinde bulunan taşınmazların tahsis işlemlerinde 25 yıl olarak belirtilen üst sınırın göz önünde bulundurulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir” denildi.

DERNEK VE VAKIFLARA TAHSİS EDİLMESİ DE YER ALDI
Mülkiyeti Belediyeye ait olan taşınmazların dernek, meslek kuruluşu ve vakıflara belirli sürelerle bedelli veya bedelsiz olarak tahsis edildiği tespit edildiği de raporda belirtildi. Yapılan incelemede, Belediyeye ait 6 adet taşınmazın mevzuat hükümlerine aykırı olarak dernek, vakıf ve meslek kuruluşuna tahsis edildiği görüldüğü, kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlerin yapılacağı ifade edildiği  belirtilirken, belediyeye ait taşınmazların dernek, vakıf veya meslek kuruluşlarına tahsis edilmesinin mümkün olmadığı vurgulandı

RUHSATSIZ VEYA RUHSATA AYKIRI YAPILARIN YIKTIRILMAMASI
Yapı Kontrol Müdürlüğü tarafından ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar için düzenlenen yapı tatil zabıtlarına ilişkin mevzuatta öngörülen süre içerisinde ruhsat alınmayan veya ruhsata uygun hale getirilmeyen bazı yapıların yıktırılmadığı tespit edildiği de vurgulandı.

Raporda; “Yapılan incelemede, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılara ilişkin düzenlenen 124 adet yapı tatil zaptının bulunduğu, bunlardan 22 adedi için yıkım işleminin uygulandığı diğerleri içinse bu işlemin yapılmadığı anlaşılmıştır. Kamu idaresi cevabında, yıkım kararlarının icra edilmesinde prosedürlerden kaynaklı aksaklıkların yaşandığı belirtilmiş olup söz konusu hususa ilişkin gerekli işlemlerin yapılacağı ifade edilmiştir. Sonuç olarak, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılara ilişkin mevzuatta öngörülen süre içerisinde ruhsat alınmayan veya ruhsata uygun hale getirilmeyen yapılar için yıkım kararlarının alınması ve yıkım işlemlerinin uygulanması noktasında etkin bir takip mekanizmasının oluşturulması gerektiği değerlendirilmektedir” denildi.

KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TAHSİL EDİLMEDİ
Belediye ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasında kamulaştırma işlemine ilişkin imzalanan protokol kapsamında belirlenen ödeme planına uyulmadığı tespit edildiği vurgulandı.

Kamulaştırmaya ilişkin süreç incelendiğinde; İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Belediyeye ait taşınmazın yürürlükteki 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Belediye Hizmet Alanında (İtfaiye) kaldığı gerekçesiyle dört eşit taksitte toplam 8 milyon 100 bin TL bedelle kamulaştırılması için yazılı başvuru yapıldığı, bedele ilişkin Belediye tarafından Tahmini Bedel Komisyonu kurularak çalışma yapıldığı, daha sonra bedel uygun görülerek 01.02.2021 tarihli meclis kararı ile kamulaştırma işlemine olur verildiği ve nihayetinde taraflar arasında 18.02.2021 tarihli protokol imzalandığı görülmüştür. Söz konusu protokolün 4’üncü maddesinde; bu protokole konu kamulaştırma işleminin taraflarca kabul edilen bedelinin toplam 8 milyon 100 bin TL olduğu ve bu bedelin 2021 yılı içerisinde dört eşit taksitte ödeneceği, protokolün 6’ncı maddesinde ise; üzerinde uzlaşılan kamulaştırma bedelinin 8 milyon 100 bin TL olduğu ve bu bedelin haricinde faiz vb. herhangi bir bedelin talep edilemeyeceği hususları imza altına alındığı belirtildi. Yapılan incelemede, kamulaştırma bedeline ilişkin alacak kaydının yapıldığı ve taşınmazın çıkış işleminin gerçekleştirildiği, ancak yılı içerisinde söz konusu alacağa ilişkin herhangi bir tahsilatın yapılmadığı tespit edildiği vurgulandı. Kamu idaresi cevabında, kamulaştırma bedeline ilişkin alacağın önemli bir kısmının tahsil edildiği ve kalan kısım için işlemlerin devam ettiği ifade edildiğine dikkat çekilirken, kamulaştırma bedelinin 2021 yılı içerisinde tahsil edilmemesi ile protokolün gecikmeye ilişkin faiz vb. herhangi bir düzenleme içermemesi hususları birlikte değerlendirildiğinde, Belediyenin kamulaştırma bedeline ait alacağının değerinin korunabilmesi için en kısa sürede tahsilatın gerçekleştirilmesi gerektiği vurgulandı.

BELEDİYEYE AİT  YAPILARIN YAPI KULLANMA İZİN BELGESİ YOK
Belediyeye ait iki adet hizmet binasının Yapı Kullanma İzin Belgesinin olmadığı tespit edildiği de raporlara yansıdı.

Yapılan incelemede, Belediyeye ait Onur Mahallesinde bulunan hizmet tesisi ile Doğançay Mahallesinde bulunan şantiye hizmet binasının Yapı Kullanma İzin Belgesinin olmadığı, söz konusu husus, 2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunun “Diğer Bulgular” başlığı altında bulgu konusu edilmiş olup, şantiye hizmet binası için hizmet birimleri arasında yazışmaların yapıldığı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi için eksik belgelerin tamamlanmasının beklenildiği, hizmet tesisinin Yapı Kullanma İzin Belgesine dair arşiv taraması hariç herhangi bir çalışma yapılmadığının anlaşıldığı belirtildi. Kamu idaresi cevabında, Karşıyaka Belediyesinden devralınan hizmet binası için yapılan arşiv araştırmasında Yapı Kullanma İzin Belgesine rastlanılmadığı ve şantiye binası için de başvuruda bulunulduğu belirtilmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığı ifade edildiği, sonuç olarak, söz konusu eksikliklerin tamamlanarak taşınmazlara ilişkin Yapı Kullanma İzin Belgelerinin alınması gerektiğine dikkat çekildi.

BELEDİYENİN ŞİRKET PERSONELİ DAHİL TOPLAM PERSONEL GİDERLERİNİN YASAL SINIRIN ÜZERİNDE OLMASI
Raporda ayrıca, belediyenin Şirket personeli dahil toplam personel giderlerinin mevzuatta belirlenen sınırı aştığı tespit edilmiştir denildi.

İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın “Personel Giderlerinin Toplam Giderler İçindeki Payına İlişkin Üst Sınır” başlıklı 5'inci maddesinde; İdarelerin, şirket personeli de dahil yıllık toplam personel giderlerinin, idarenin gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılması sonucu bulunacak miktarın yüzde kırkını aşamayacağı belirtilerek, idarelerin toplam personel giderlerine ilişkin sınır getirildiği, söz konusu hususun, 2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunun “Diğer Bulgular” başlığı altında bulgu konusu edildiği, ancak personel giderlerinin mevzuatta belirlenen düzeye indirilemediği görüldüğü belirtildi.

Yapılan inceleme sonucunda “Belediyenin Şirket personeli de dahil yıllık toplam personel giderlerinin 207 milyon 794 bin 741,66 TL olduğu, bu tutarın gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının yeniden değerleme oranında artırılması sonucu bulunan 261 milyon 335 bin 343,21 TL’nin yüzde 79,51’ini oluşturduğu ve toplam personel giderlerinin yüzde 40’ın oldukça üzerinde gerçekleştiği görülmüştür. Kamu idaresi cevabında, bulguda tespit edilen hususun personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı sözleşmeleri kapsamında çalıştırılmakta olan bin 113 personelin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince Belediye Şirketinde işçi statüsüne geçirilmesinden kaynaklı fiili bir durum olduğu belirtilmiştir. Ayrıca yasal sınırın aşılmaması adına yeni personel alınmadığı ve 2018 yılında bin 113 olan söz konusu personel sayısının 2021 yılı sonu itibariyle bin 18’e düşürüldüğü ifade edilmiştir. Sonuç olarak, Belediyenin toplam personel giderlerinin anılan mevzuat hükümleri uyarınca belirlenen sınıra getirilmesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

SOSYAL YARDIM YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA YER ALMAYAN NAKDİ YARDIMLARIN YAPILMASI
Sosyal Yardım Yönetmeliği’nde düzenlenmediği halde, Yükseköğrenim Kurumları Sınavı (YKS)’nı kazanan öğrencilerin ailelerine ve COVID-19 salgınından zarar gören esnafa nakdi yardım yapılması da Sayıştay Raporları’na yansıdı.

Sosyal Yardım Yönetmeliğinde yapılması öngörülen yardımların içeriği ve çeşitleri belirlenmiş olup, ailelere yapılan eğitim desteğine veya esnaf yardımlarına ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği belirtilirken, kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususun düzeltilmesine ilişkin gerekli çalışmalara başlanıldığı ifade edildiği, sonuç olarak, nakdi yardımların Yönetmelikte öngörüldüğü kapsam çerçevesinde yapılması gerektiği vurgulandı.

BORÇ SINIRININ AŞILDI
Belediyenin toplam borcunun mevzuatta belirtilen borç stok sınırını aştığı tespit edildiği belirtildi.

Yapılan incelemede, “Belediyenin 2020 yılı kesinleşmiş bütçe gelirin 239 milyon 515 bin 482,73 TL olup yüzde 9,11 yeniden değerleme oranı ile arttırılması sonucunda; 2021 yılının borçlanma sınırı 261 milyon 335 bin 343,21 TL olarak hesaplanmıştır. Belediyenin toplam borç stok tutarı ise; 5393 sayılı Kanun ve söz konusu Genelge’de belirtilen unsurlar üzerinden değerlendirildiğinde 285 milyon 945 bin 556,51 TL olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda borçlanma sınırı 24.610.213,30 TL aşılmış olup detayına ilişkin tablo aşağıda gösterilmiştir. Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususa ilişkin gerekli çalışmalara başlanıldığı ifade edilmiştir. Sonuç olarak yukarıda belirtilen hükümler gereği, Belediyenin borç stok tutarının belirlenen sınırı aşmaması gerektiğinden mevcut tutarın borçlanma sınırının altına çekilene kadar yeni bir borçlanmaya gidilmemesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir” denildi.