EXPO’da hayal kırıklığı sonrası ilk tepkiler: Kim/ne dedi?

EGEDESONSÖZ – İzmir’in EXPO 2020 rüyası Paris’teki BIE Genel Kurulu’nda gerçekleşen tarihi oylamanın ikinci turunda sonlandı.

OECD binasında yapılan oylamanın ilk turunda 33 oyla üçüncü sırada kalan İzmir, ikinci turda 36 oy alarak 41 oy alan Ekaterinburg ve 87 oy alan Dubai’nin ardında kalarak elendi.

Paris’te sandıktan çıkan kara haber sonrası sıcağı sıcağına hayal kırıklığını anlatan değerlendirmeler geldi.



KOCAOĞLU: BİZ İNCİRALTI’NI PLANLAYALIM
Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, “2005 yılında Japonya’daki EXPO’da 2015 için aday olduğumuzu açıkladığımız günden beri 8 yıldır EXPO’nun peşinde koşuyoruz” diyerek başladığı açıklamasında imalı ifadeler kullandı. Kocaoğlu, “Ben yarışın nasıl yapıldığını söylemeyeceğim, nasıl yapıldığı herkes tarafından malum ve yorumlanıyor. Sağlıklı bir yöntem bulunmazsa bu tür yarışlara girmemek gerekiyor. İzmir gibi bu kadar zenginliği, fuar geleneği ve uygun teması olan kentin EXPO’yu açık ara kazanması gereken 3. olması büyük bir yanlıştır. EXPO bir amaç değil araçtır. Biz EXPO’yu kenti kalkındırmak için istiyorduk. Biz hükümetle el ele verelim, İnciraltı’nı planlayalım. EXPO 2020’den çok daha önce hedefimize ulaşır ve İnciraltı’nı şifa dağıtan bir merkez haline getiririz. İzmir bir yerde hata yapmadı. Yeniden adaylık için şimdi bir şey söylemek istemiyorum. Şunu söylemek istiyorum ben hemşerilerime güveniyorum. Biz İzmir olarak hiçbir desteğe ihtiyaç olmadan kalkınabileceğimize inanıyoruz. Bunu yapabilecek gücümüz var, hiçbir endişe duymadan İzmir’e ve İzmirli vatandaşlara daha iyi bir yaşam sunacak kalkınmayı başaracağız” dedi.



YILDIRIM: KAYBETMEDİK, ASIL YARIŞ ŞİMDİ BAŞLIYOR
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım ise bir teselli açıklaması yaparak İzmir’in kaybeden değil kazanan taraf olduğunu söyledi. Yıldırım, "Öyle anlaşılıyor ki oylama bir kez daha bir gerçeği ortaya koydu. Bu tür organizasyonların güvenilirliği bundan sonra biraz daha sorgulanacak. Aslında kaybeden İzmir değil, kaybeden Türkiye değil. Hiçbir etik değeri dikkate almadan her türlü işi yapmaya çalışan ve bununla sonuç alma gayretinde olan bazı adaylar. Doğrusu bence bundan sonra yapılacak şey bu organizasyonların seçim sistemleri ve usul esaslarının çok daha sağlam ilkelere, evrensel kurallara bağlanması gerekir. Bu vesileyle milletimiz İzmirliler şunu iyi bilsin. Bizim bakımımızdan değişen hiçbir şey yok. İzmir kaybetmedi. İzmir kazandı. Şu anlamda kazandı diyorum. Bizi gerek ülkemizin gerek İzmir'in hak ettiği her türlü hizmeti, her türlü gelişmeyi sağlamak yönünde yine bir takım olarak, İzmir ruhu olarak Türkiye ruhu olarak çalışmaya devam edeceğiz. Bizim temamız hala geçerli. Herkes için sağlık diyoruz. Sağlık olsun. Dünyanın sonu değil, asıl yarış şimdi başlıyor" şeklinde konuştu.



CHP CEPHESİNDEN İLK TEPKİLER

CHP İL BAŞKANI ALİ ENGİN: EXPO 2020’yi kazanmak adına hepimiz çok umutluyduk ve gerçekten bu organizasyonun kentimize gelmesini çok istiyorduk. Ancak ikinci kez bu organizasyonu kazanmanın kıyısından döndük. Adaylığımızın başından beri, hem yerelde,  hem de genel de tüm dinamikler elinden geleni yaptı ve iyi niyetle çalıştı. Bu süreçte, Büyükşehir belediyemizin, Hükümetin, Sivil Toplum Kuruluşlarının birlik içinde çalışması gerçekten önemliydi. Bu birlikteliğin ve uyumun bundan sonrada sürdürülmesi İzmir’e çok şeyler katacaktır. İzmir her alanda örnek olduğu gibi, iş birliği konusunda da örnek teşkil edecek çalışmalara umarım devam eder.
EXPO’nun kazanılamaması sonrasında kimsenin suçlu aramaması ve süregelen uyum sürecine darbe vurmaması gerektiğine dikkat çeken Ali Engin, sözlerini şöyle sürdürdü.
Elbette bu EXPO 2020 için yapılan çalışmalarda bazı aksaklıklar veya gözden kaçan unsurlar olmuş olabilir. Kaldı ki, bu EXPO yolunda rakiplerimizin hiçte etik olmayan yollara başvurduğu herkesin malumu. Ancak artık sona eren bir yarış için kimse günah keçisi aramamalı ve bu konuda İzmir’de gereksiz bir tartışma başlamamalıdır. İstenildiği takdirde herkesin birbirini suçlayacak bir sebep bulabileceğini biliyoruz ama en son ihtiyacımız olan şey, kentimizde yeni bir tartışma başlatmaktır. Dilerim ki, hiç kimse bu türden bir çaba içine girmez. EXPO için çabalayan, İzmir için emek harcayan herkese teşekkür ediyorum. Bu, içinde yer aldığımız ne ilk ne de son yarıştı. Gelişen ve büyüyen İzmir’de daha nice büyük organizasyonlar yapacağımıza kimsenin şüphesi olmasın.
 
CHP İZMİR MİLLETVEKİLİ ALAATTİN YÜKSEL: İzmir EXPO’suz de gelişmesini sürdürecek bir kenttir. Kaybettiğimize üzüldük ama biz İzmir’de zaten EXPO olmadan gelişmeler sağlamış altyapısı, planlaması tamam bir şehiriz. İnciraltı’nı sağlık açısından planlarsak AVM, gökdelen bölgesi olmazsa, kaynaklar İzmir’e aktarılırsa sorun olmaz. Organizasyonu almış gibi gelişmeyi kaydeder. Teşvik komşu illerdeki gibi olursa, yardımları alırsa, ödediği vergileri kamu yatırımı olarak geri alırsa EXPO’yu almış gibi oluruz. Bu organizasyonu kaybetmemizin nedeni yerel yönetimlerin dışlanmasıdır.

CHP İZMİR MİLLETVEKİLİ MUSTAFA MOROĞLU: Yaşananlardan üzgünüm. Umudum vardı ama olmadı. Niye böyle oldu iyi değerlendirmek lazım. İktidarı ile yereli ile bir değerlendirme yapılacaktır.

CHP İZMİR MİLLETVEKİLİ ERDAL AKSÜNGER: Ne denilebilir bilmiyorum ama üzgünüz. Suçlu aramaya da gerek yok. Yurt dışı forumlarında Dubai’nin önde olduğu belliydi.  Alınan oylara baktığınızda çok üzüntü verici durumdayız. Geçen EXPO’nun iki katı maddi harcama yapıldı. Yapılan harcamaların sorgulanması gerekir. Her aday ülkeler yürütmenin başına yerel yönetimi koyarken biz atanmışı yaptık. Merkezi hükümet ön plana çıktı. Tecrübeli olmamıza rağmen bu dinamiklerin hiçbirisine danışılmadı. Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer geçen dönem genel sekreterdi. Ona hiçbir şey sorulmadı. Kentin morali kırgın. Bunların hepsi yaşandı. Göz ardı edilemez durumdayız. Ne yazık ki biz çok kez hikaye dinledik. Tecrübelerden ders alınmadı.  Paralar harcanırken deneyimler de göz ardı edildi. Dışarıda atıp tutan bir iktidar lobi yapamadı. Görüntüleri, yaptıkları kötü olan bir hükümetin etkisi de oldu. İzmir’e büyük kaza yaptırdılar. Kent kendisini toparlamalı ve yeni projelerle yoluna devam etmelidir.

AK PARTİ CEPHESİNDEN İLK TEPKİLER
AK PARTİ İZMİR MİLLETVEKİLİ RIFAT SAİT: Maalesef sözlerinde durmadılar. Bize 61 ülke söz verdi. Yazılı belgeleri var. Ülkelerin dış işleri bakanları da bize taahhüt vermişlerdi. Ama ilk oylamada yarısı kadar oy çıktı. Araya başka meseleler girdi. Durum maddi boyutlara taşındı.
 
AK PARTİ İZMİR MİLLETVEKİLİ İLKNUR DENİZLİ: Bu süreçte çok ciddi mücadeleler verildi. Hem yerel hem de genel dinamikler çalışmalar yaptılar. Dünya’nın dengeleri çok önemli rol oynuyor. Eğer EXPO 2020 olsaydı büyük bir kaldıraç olacaktı. Bu olmadı ama hızlı bir şekilde gelecek olan yatırımlar aksamadan yine büyük projeler vasıtasıyla sürece yayılarak gelecektir. Enerjimizi İzmir’i, Türkiye’yi büyütmek için çabalayacağız.
 
AK PARTİ İZMİR MİLLETVEKİLİ AYDIN ŞENGÜL: İzmir adına üzücü bir sonuç oldu.  İzmir’in yerel yönetimleri kente sahip çıkamadı. STK’lar da dahil. 2015 için yapılan çalışmalar yine olmadı. Herkes önüne şapkasını koyup düşünmelidir. EXPO oylaması öncesi yağmur yağdı, sular altında kaldı. Yürünecek yeri kalmayan, araba ilerlemeyen bir yere oy vermezler. Altyapısı olmayan bir şehir EXPO’ya nasıl ev sahipliği yapacak. Bundan sonra yapılacak çok şey var. Birlik ve beraberlik içinde kenti için çalışmamamız gerekiyor.  Çıkıp ‘şu şunu, bu bunu yaptı’ demenin anlamı da zaten yok.
 
AK PARTİ İZMİR MİLLETVEKİLİ ALİ AŞLIK: Türkiye vermesi gereken mücadeleyi verdi. Buralarda sadece hak edene oy verilmiyor. Subjektif değerlendirme oluyor.  Biz İzmir olarak ilk müracaat ettik. Sonra Rusya, Dubai geldi. Afrika, Asya, Akdeniz çanağında oylar bölündü. Oylamalarda coğrafyalar ve şehirlerin konumu bellidir. Şansımız elimizden ilk oylamadan sonra gitti. Sağlık olsun. Çok isterdik ama olmadı. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum.

MHP CEPHESİNDEN İLK TEPKİLER


 
TANRIKULU: İLK TURDA BELLİ OLDU
Paris heyetinde yer alan MHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Kenan Tanrıkulu oylamanın ilk turda şekillendiğini ifade ederek, “Birinci tur oylama belli etti. Yüzde yirmi oyda ortaya çıktı. Olay henüz çok taze... Şundan oldu bundan oldu demek yerine. Nasıl yeni bir başlangıç yaparız ona bakmamız lazım. Bu birazda oylama dışında gelişen faktörlerle yapılan bir iş. Biz bunu yapmayı başaramadık” dedi.

MHP GRUP BAŞKANVEKİLİ OKTAY VURAL: Maalesef İzmir EXPO yolculuğunu kaybetti. Türkiye dış politikada derin bir yalnızlığın içine sokuldu. İzmir’in burada bir kusuru yoktur. Dış politika ülkelerin oy tercihlerini etkiliyor. Bu durumdan gerçekten üzgünüz. Artık İzmir EXPO’ların peşinden gitmek yerine kendi yolunu çizmeli ve vizyonuna uygun projeler ortaya koymalıdır. İzmir, EXPO’ya layık ama politikaların şanssızlığına uğradı.

DEĞİRMENCİ’DEN DIŞ POLİTİKA ELEŞTİRİSİ
İl Genel Meclis Başkanı Serdar Değirmenci kaybedilen EXPO yarışı sonrası hükümete göndermede bulundu. Değirmenci şunları söyledi: Çok nedeni var. Soğukkanlı değerlendirmek lazım. 2 dönem adaylıkta aksilikler erken başladı. İlk sunumda belediye basıldı başkan geri döndü. Bunun gibi pek çok olay var ama şu an yeri değil. EXPO şehirler yarışı olmaktan çıkmış, Dış politika yarışı haline dönmüş. Yani Türk Dış Politikası ne kadar başarılıysa o kadar başaralı olduk. İstanbul Olimpiyat Adaylığını da kaybettik EXPO’yu da kaybettik. Demek ki Dış İşleri politikamızı gözden geçirmemiz gerekiyor.



AKGERMAN’DAN ŞOK İDDİALAR!
Oylama sonrası Ege TV canlı yayına katılan ESİAD Başkanı Bülent Akgerman’dan çarpıcı açıklamalar geldi. Akgerman Dubai’nin İngiliz Gizli Servisi’yle bile ortak çalıştığı iddiasını gündeme getirdi. Akgerman şunları söyledi: İzmir derken burada hükümetimizi de konuşmamız lazım. Bu aynı zamanda bir devlet projesiydi. Dubai gibi güçlü bir ekip Rusya gibi iyi motive gibi olmuş rakipilere karşı iyi bir bütçe oluşturamadık kanısındayım. Dubai’nin İngiliz gizli servisiyle çalıştığı da söyleniyor. 33 oyumuz aldığımız niyet mektuplarının bile altında. Son anda iki delegeyi bile değiştirebilmişler. Bu da ne kadar güçlü bir şekilde eğildiklerini ve para harcadıklarını gösteriyor. Son 2’ye kalsaydık bile zaten yarışı Dubai göğüslemişti. Şahsi fikrimi söylemek gerekirse bir daha aday olunmamalı. 3’üncü kez yenilmek kaldırılamaz. Enerjimizi önümüzdeki olaylara kitlememiz gerekiyor. EXPO bizim için artık rafa kalkmalı diye düşünüyorum.



EBSO MECLİS SALONU’NDA HÜZÜN
İzmir’de işadamları, EXPO 2020 oylama sonuçlarını Ege Bölgesi Sanayi Odası’nda (EBSO) Meclis Salonu’nda kurulan barkovizyondan izledi.

15 işadamı, büyük umutla girdiği salondan hayal kırıklığı ile ayrıldı. İzmir’in finale kaldığı EXPO 2015’ten daha kötü sonuç alması, ikinci turda elenmesi, şok etkisi yarattı. İzmir Kalkınma Ajansı Başkanı Kemal Çolakoğlu, takımı kurarken hata yapıldığını öne sürerek, şöyle konuştu: "Gerçekten çok üzgünüm. Bu kadarını beklemiyordum Yadırgadım bir sonuç oldu. Çok sıcak bir yara. Nasıl oluyor da EXPO Yürütme Kurulu üyesi Geza Dologh '88 oyumuz var’ diyor ve biz 30 küsurlu oylarda takılıyoruz. Bunu anlamakta güçlük çekiyorum. Herhalde işin başında takımı kurarken yanlış yaptık. Hem EXPO hem İZKA derken birbirinin ilgi alanına girince taraflardan bir taraf zayıfladı diye düşünüyorum. Ama olsun bu bizim için çok önemli bir tecrübe kaybeden tarafı yok bu işin. Hem 2015’te hem 2020’de İzmir’in tanıtımı başarılı oldu. Bence bu yeter ama şimdi yapmamız gereken 2015’teki hataya düşmeden 2020 EXPO’sunu yapacakmış gibi İzmir’i ihya etmeye İzmir’deki düzenlemeleri yapmaya devam edelim. Bugünün acısını öyle atlatırız."