Buse AÇIKALIN/EGEDESONSÖZ- Evinin havuzundaki arızaya bakarken elektrik akımına kapılarak hayatını kaybeden Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek'in ölümüne ilişkin bilirkişi raporu tamamlandı.
Elektrik ve makine mühendislerinden oluşan bilirkişi heyeti tarafından olaya ilişkin düzenlenen raporda; Havuz pompa motorunun arızalı olduğu, binanın ana girişinde bulunması gereken kaçak akım rölesi ekipmanı bulunmadığı, tüm metal ekipmanlarda korozyondan dolayı paslanma oluştuğu, kablolar ve ek yerlerinde su ve nem tespit edildiği, havuz enerji odasında bulunan kaçak akım rölesinin de korozyona uğramış ve arızalı olduğu, havuz enerji odasının havuza mesafesinin uluslararası standartlarda olmadığı tespit edildi.
“HAVUZLARIN EN KRİTİK BÖLÜMÜ MAKİNE DAİRELERİDİR”
Havuzlardaki elektrik tesisatları ve alınması gereken önlemler konusunda Egedesonsöz’e açıklamalarda bulunan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Gülhan Gürler, “Yüzme havuzlarının can güvenliği açısından en kritik bölümü makine daireleridir. Ancak, bu alanlar en çok ihmal edilen kısımlardır. Makine dairelerinin mümkün olduğunca geniş, havadar ve rutubetten uzak olması gerekirken, çoğunlukla dar, nemli ve karanlık alanlar olarak tasarlanır. Bu sebeple metal ekipmanlar korozyona uğrayarak paslanırken, kaçak akım rölesi gibi koruyucu cihazlar da arızalanabilir. Bu durum, hem can güvenliğini tehdit eder hem de tesisatın ömrünü kısaltır.” dedi.
“KAÇAK AKIM RÖLESİ ELEKTRİK KAÇAĞINA KARŞI TAMAMEN KORUMA SAĞLAMAYABİLİR”
Elektrik tesisatındaki veya cihazlardaki arızaların yalnızca yetkili ve uzman teknik personel tarafından giderilmesi gerektiğinin önemini vurgulayan Başkan Gürler, “Elektrik tesisatında veya bir elektrikli cihazda sorun olduğunu fark ederseniz, öncelikle hızla o alandan uzaklaşmalısınız. Elektrik arızaları ölümcül sonuçlara yol açabilir. Doğru şekilde kurulmuş elektrik tesisatlarında can ve mal güvenliği için gerekli önlemler alınmış olsa da, bu durum tam bir güvenlik garantisi sağlamaz. Kaçak akım rölesi olarak bilinen artık akım koruma cihazları, temasa karşı can güvenliğini artırmak için kullanılır. Ancak bu cihazlar, elektrik kaçağına karşı tamamen koruma sağladığı anlamına gelmez ve arızalanma ihtimali her zaman vardır.
“İLK YAPILMASI GEREKEN ALANI TERK ETMEK VE TEKNİK SERVİS ÇAĞIRMAK”
Hiçbir vatandaş, elektrik panolarına, kablolara, motorlara veya elektrikli ev aletlerine bilinçsizce müdahale etmemelidir. Elektrik tesisatındaki veya cihazlardaki arızalar, yalnızca yetkili ve uzman teknik personel tarafından giderilmelidir. Bu nedenle, elektrik kaçağı şüphesi durumunda vatandaşların ilk yapması gereken, alanı terk ederek hemen teknik servis çağırmaktır.” dedi.
“KOROZYONA UĞRAYAN METAL EKİPMANLAR CAN GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDER”
Makine dairelerinin geniş, havadar ve rutubetten uzak alanlar olmasını gerektiğini söyleyen Gürler, “Yüzme havuzlarının can güvenliği açısından en kritik bölümü makine daireleridir. Ancak, genellikle bu alanlar en çok ihmal edilen kısımlar olarak karşımıza çıkar. Makine dairelerinin mümkün olduğunca geniş, havadar ve rutubetten uzak olması gerekirken, çoğunlukla dar, nemli ve karanlık alanlar olarak tasarlandıkları görülmektedir. Bu kötü tasarımlar, makine dairelerinde bulunan mekanik ve elektrikli cihazların hızla yıpranmasına yol açar. Metal ekipmanlar korozyona uğrayarak paslanırken, kaçak akım rölesi gibi koruyucu cihazlar da arızalanabilir. Bu durum, hem can güvenliğini tehdit eder hem de tesisatın ömrünü kısaltır. Makine dairesinde su birikmesini önlemek için etkili drenaj sistemleri kullanılmalıdır.”
“SUYA ORTALAMA 3-5 METRE UZAKTA OLMALI”
Makine dairesi ile havuz arasındaki mesafenin standartlara uygun olmasının önemine dikkat çeken Başkan Gürler,“ makine dairesi ile havuz arasındaki mesafe, korozyon riskini en aza indirmek amacıyla uluslararası standartlara uygun şekilde belirlenmelidir. Bu standartlar, nem ve suyun ekipmanlar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltarak güvenliği artırır. Bu mesafe kullanılan ekipmana göre değişebilmektedir ama suya ortalama 3,5 metre uzakta olması normal kabul edilmektedir. Mesafelerin bir mühendis tarafından standartlara uygun bir şekilde belirlenmesi gerekir. Yeterli mühendislik hizmeti almadan kurulmuş havuzlar da mutlaka denetlenmelidir.” dedi.
“YÜKSEK AMPERLİ SİGORTA TEHLİKELİ OLABİLİR”
Yüksek amperli sigorta kullanımının, tesisatın tasarımına uygun değilse tehlikeli olduğunu ifade eden Gürler, “Sigortanın amper değeri, tesisatın taşıyabileceği yük ve güvenlik gerekliliklerine göre belirlenmelidir. Aksi takdirde, aşırı akım durumlarında devreye girmesi gereken sigorta görevini yerine getiremez, bu da yangın veya elektrik çarpması gibi ciddi risklere yol açabilir. Elektrik tesisatlarında aşırı akım veya kaçak akıma karşı koruyucu ekipmanlar kullanılır. Kamuoyunda genellikle “sigorta” ve “kaçak akım rölesi” olarak bilinen bu cihazlar, tesisatın projesine uygun şekilde seçilmelidir. Ancak, bazı durumlarda, sigortanın "gereksiz yere attığı" gerekçesiyle mahalle elektrikçileri tarafından bu cihazların değiştirildiği, söküldüğü veya bypass edildiği görülmektedir. Bu tür müdahaleler, elektrik kazalarının önlenmesini sağlayan koruyucu ekipmanların işlevini engelleyerek ciddi riskler oluşturur. Elektrik kazaları ancak koruyucu ekipmanlar doğru çalışırsa önlenebilir. Yeterli mühendislik hizmeti almadan kurulan veya düzenli bakım yapılmayan tesisatlar, sorun çıkarma potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, elektrik tesisatında bir sorun fark edildiğinde, sigorta veya kaçak akım rölesi seçimi mutlaka bir elektrik mühendisi tarafından yapılmalıdır. Değişim veya müdahale gerekiyorsa, bu işlemler de bir elektrik mühendisinin gözetiminde gerçekleştirilmelidir. “ dedi
“HAVUZLAR İÇİN ÜLKEMİZDEKİ MEVDUAT YETERLİ DEĞİL”
Havuzlu evlerde ya da alanlarda elektrik akımına karşı alınması gereken önlemler ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Başkan Gürler, “havuzlar için ülkemizdeki mevzuat yeterli değildir. Bu konuda temel sorumluluk, EMO tarafından 31 Mayıs 2005 tarihinde ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanan ve gönderilen Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’ni, tüm çabalarımıza ve aradan geçen 20 yıla rağmen yayımlamayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndadır. Yönetmelik, bugün sorun olarak karşımıza çıkan havuz tesisatları ve güvenlik önlemlerine ilişkin önemli detaylar içermektedir. Ancak yönetmelik yayımlanmadığı ve mevcut yürürlükteki yönetmelik havuzlara ilişkin herhangi bir ölçüt getirmediği için bu konuda sağlıklı bir çalışma yürütülememektedir. Odamız, geçtiğimiz aylarda başlayan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği revizyon çalışmalarında, uluslararası standartlara uygun değişikliklerin yapılması için görüşlerini yetkililerle paylaşmaktadır. Güncellemeye yönelik olarak, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve TEDAŞ koordinasyonunda yürütülen çalışmanın hızla tamamlanmasını bekliyoruz. Her ne kadar mevcut Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nde havuzlara ilişkin detaylar yer almasa da, yurttaşlar, işletmeciler tarafından önlem alınmalıdır.
“HAVUZLAR İKİ YILDA BİR DENETLENMELİ”
“Elektrik çarpmalarına karşı koruma, kablolama sistemi, donanım seçimi ve montajı, priz, armatür seçimi, ışıklandırma, elektrikli pompalar, elektrikli ısıtıcılar gibi tüm elektriksel donanım ve cihazlar, direkt veya dolaylı temasa karşı korumalı olacak şekilde uluslararası standartlara uygun olmalıdır. Belediyeler tarafından, TS HD 60364-7-702 Binalarda Elektrik Tesisatı Bölüm 7-Özel Tesisat veya Mahaller için Kurallar, Kısım 702-Yüzme Havuzları ve Diğer Havuzlar standardına göre gerekli güvenlik önlemleri mutlaka alınmalı veya bu konuda uzman kuruluşlardan destek istenmelidir. Başta havuzlar olmak üzere binalardaki elektrik tesisatları asansörler de olduğu gibi iki yılda bir denetimden geçirilerek can ve mal güvenliği açısından eksikleri giderilmelidir.” ifadelerini kullandı.
