Ülkenin gözü Meclis'te: Ve görüşmeler başladı

Teklif TBMM Anayasa Komisyonu'ndan 9 gün süren müzakereler sonucu geçmişti. Görüşme saat 14.00’da başladı.

İlk gün görüşmelerinde teklifin tümü üzerinde konuşmalar gerçekleştiriliyor.

AK PARTİ

Teklifler üzerinde ilk konuşmayı AK Parti adına Meclis Grup Başkanvekili Bülent Turan yaptı. Turan, "Şimdiye kadar birçok anayasa değişikliği görüşmesi yapıldı, yeni bir OHAL varmış gibi usül tartışması gibi söylemler doğru değil. İç tüzüğe bakacağız, karar vereceğiz. Biz 18 maddelik teklife karşıyız, oyunlarla Meclis'i ele geçirmek istiyoruz diyorsanız biz soğukkanlılıkla gayret edeceğiz. Söz vermek vaya vermemek başkanın takdirindedir. Başkan anayasa değişikliği görüşüleceği için bunu uygun görmediğini söyledi. Bu takdir hakkı Başkan'ın, saygı duymak zorundayız. Başkan'ın lehinde olduğumuzu söylemek istiyoruz" dedi.

CHP

Turan'ın ardından kürsüye CHP Grup Başkanveli Engin Altay çıktı. Altay şöyle konuştu: "Sayın Turan sen önce boş kağıda attığın imzaya bak, o teklif 15 Temmuz'da imza attığın parlemntoyu ortadan kaldırıyor, o imzana sahip çık önce. AKP'nin kurulduğu 2000'den beri 2000-2012'nin son ayına kadar bütün vesikalarına bakın, programına bakın her vesilede parlamenter sisteme övgü vardır. Şimdi başınıza taş mı düştü de 10 sene sonra bu parlamentoyu yok etmek istiyorsunuz. Türkiye'de bu anayasayla ilgili ne yaparsanız yapın ortada 12 Eylül hukuku varken Türkiye'ye demokrasi zaten yerleşmez. Bu Meclis'teki 4 parti bombalar yağarken buraya sahip çıkıyor, şimdi bundan vazgeçtiğini söylüyorsa ahlaklı şekilde ortaya koysun."

MHP

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay da şunları söyledi: "Bu gündem dışı konuşma talebi 15 dakikadır, gün 24 saattir. Gündem dışı konuşma taleplerine saygı duyduğumu da belirtmek istiyorum. Evet, MHP'li vekiller olarak bu metne imza atmadık ancak bu değişiklik tekflifine ilişkin ilk teklifler sayın Genel Başkanımıza iletildikten sonra yapılan görüşmeler sonrası metin oluşturulmuştur. Ana muhalefet partisinin sorumluluğu yerine getirilmek yerine peşin peşin karşı çıkarak tutumunu baştan ilan etti."

HDP

HDP Grup Başkanveli Ahmet Yıldırım da şunları söyledi: "Toplantı eksik katılımla yapılıyor. Eş Genel Başkanımız Demirtaş'ın gönderdiği dilekçeyi okuyorum: Meclis'in 11 vekilinin hakkı, oy kullanma hakkı gasp edilmişken bu görüşme hukuka aykırı olacaktır. Benim ve diğer 10 tutuklu vekilin her oturumda gizli oy kullanma hakkı vardır. Başkanlık bizim oy kullanmamız için gerekli tedbirleri almalı. Aksi durum iç tüzüğe açıkça aykırı olacaktır."

KAÇ GÜN SÜRECEK?
Görüşmelerin yaklaşık 15 gün sürmesi bekleniyor. AK Parti’nin hedefi görüşmeleri 23 Ocak gününe dek bitirmek. Bu süreçte her madde tek tek görüşülüp oylanacak. 

Anayasa değişikliği önerileri TBMM Genel Kurulu'nda iki kez görüşülüyor ve oylama gizli yapılıyor. Maddelerin oylamasında ikinci tur görüşmeleri yapıldığı durumlarda iki tur arasında 48 saat geçmesi gerektiğine dair yönetmelik gereği meclis haftasonu görüşmelere ara verebilecek.

OYLAMA NASIL YAPILACAK?
Kabinlerde yapılacak oylama sırasında milletvekillerinin kendilerine dağıtılan "Evet", "Hayır" , "Çekimser" yazan beyaz, kırmızı ve yeşil pullardan birini zarfa koyup sandığa atarak, diğer pulları kabinde bırakacak.

SANDALYE DURUMU
AK Parti’nin 316 oyu var. Referandum için 14 oy daha bulması gerekiyor. MHP’nin Meclis’te 40 sandalyesi var. AK Parti'li Meclis Başkanvekili oturumu yönetecek. Durum böyle olunca, oturumu yöneten AKP'li de teklif için oy kullanamayacak. 316 sandalyeyle oylamaya katılacak AKP, İsmail Kahraman'ın oturum yönetemediği bir seçime 315 sandalyeyle katılmak zorunda kalacak. Bu durumda da AK Parti'de 1 oy eksilmiş olacak. Yani teklif konuşulmaya başlandığında yapılan hesap değişti; AK Parti’nin fazladan 15 oya ihtiyacı var.

MADDELERİN GEÇMESİ İÇİN KAÇ OY GEREKİYOR?
Kabinlerde gizli oy kullanılması yoluyla toplamda en az 330 oy çıkması gerekecek. Ancak, 330 oyun altında kalınması durumunda bile teklifin görüşmelerine devam edilebilecek. Teklifin ilk tur görüşmelerinde 330'un altında oy alan maddeler düşmüş sayılmayacak. İkinci tur oylama esas olacak. İlk tur ile ikinci tur arasında 48 saatlik ara verilecek. Meclis'ten onay çıkarsa paket Cumhurbaşkanı'nın onayına gönderilecek. Onaya göndermek için bir süre sınırlaması bulunmuyor. Cumhurbaşkanı'nın da 15 gün inceleme süresi bulunuyor. Cumhurbaşkanı değişiklik teklifini referanduma götürebiliyor.

REFERANDUM TARİHİ
Cumhurbaşkanı’nın inceleme süresi hesaba katıldığında referandum için olası tarihler 2 Nisan ile 23 Nisan arası gibi görünüyor.

REFERANDUMDAN HAYIR ÇIKARSA...
Anayasa değişikliği önerisi Genel Kurul'dan geçer ve referandumda yüzde 51 evet’i bulamazsa anayasa değişmeyecek. Ancak böyle bir durumda yeni bir erken seçim sürecinin başlaması olasılık dahilinde.