Büyükşehir'den kuraklığa karşı hamle... İzmir'de yeşil çatı dönemi

Azalan su kaynaklarını daha verimli kullanmak ve kuraklıkla mücadele etmek için çalışmalarını sürdüren İzmir Büyükşehir Belediyesi, imar yönetmeliğinde yaptığı değişiklikle bin metrekarenin üzerinde yeni yapılan binalarda yağmur suyu hasadını, 60 bin metrekarenin üzerindeki yapılarda ise yeşil çatı uygulamasını zorunlu kıldı. 2019 yılında hazırlanan yeni imar yönetmeliği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanarak Haziran ayında yürürlüğe girdi.

Geleceğimizi güvence altına alıyoruz
Kuraklıkla mücadelede “Başka bir su yönetimi mümkün” diyerek 22 Mart Dünya Su Günü'nde İzmir'de “Kentlerde Sürdürülebilir Su Politikaları Zirvesi” düzenlediklerini ve 22 belediye başkanı olarak kentlerde yeni su politikasının çizildiği manifestoya imza attıklarını belirten İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “İklim krizinin ağırlaşan sonuçlarını da dikkate alarak Türkiye için başka bir su politikası öneriyor ve bu topraklarda geleceğimizi, çocuklarımız ve doğamız için güvence altına almak için çalışıyoruz. İmar yönetmeliğimizde sürdürülebilir çevre anlayışı ile yaptığımız düzenlemeler tam da bu amacımıza hizmet ediyor. Su kaynaklarımızın verimli kullanılması, kentteki kişi başına düşen yeşil alan miktarının iki kat artırılması, enerji tüketimini azaltan ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yoğunlaşan pek çok çalışma yürütüyoruz. Yeşil çatı, yağmur suyu hasadı gibi imar yönetmeliğimize koyduğumuz bu tanımlamalar doğayı ve su kaynaklarını korumak için pek çok alanda verdiğimiz mücadeleye, döngüsel ve dirençli kent olma hedefimize önemli katkı koyacaktır” dedi.

Çatı ve zemin suları değerlendirilecek
Bu düzenleme ile bin metrekarenin üzerindeki parsellerde, alışveriş merkezleri, kamu binaları gibi yeni yapılacak binalarda bahçe sulama ve araç yıkama gibi işlerde kullanmak üzere bir drenaj sistemi oluşturularak. Çatı ve zemin yüzeyi suları zemin altında tesis edilecek bir sarnıçta veya yağmursuyu tankında toplanarak gerekmesi halinde arıtılarak yeniden kullanımı sağlanacak. Drenaj sistemi, sarnıç veya yağmursuyu tankı, binanın arka cephesinde, yan ve arka bahçe mesafeleri içinde düzenlenebilecek ve vaziyet planında gösterilecek. Çatı sularını toplayan yağmur su boruları sarnıçlara veya yağmursuyu tanklarına ya da yoldaki yağmursuyu şebekesine bağlanacak. Atık su şebekesine bağlandığının tespit edilmesi halinde İZSU Genel Müdürlüğü tarafından gerekli işlemler yapılacak.

Bakanlık da açıkladı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 23 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayınlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'ne göre 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek tüm binaların çatılarında toplanan yağmur sularının, bahçe sulama veya arıtılarak bina ihtiyacında kullanılmak üzere bahçe zemini altında bir depoda toplaması amacıyla "yağmur suyu toplama sistemi" yapılması zorunluluğu getirildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 2019 yılında hazırlanan ve bin metrekarenin üzerindeki yapılarda yağmur suyu hasadını zorunlu kılan yönetmelik de bakanlık tarafından onaylanarak 3 Haziran 2021 tarihinde yürürlüğe alındı.

Yeşil çatılar geliyor
Sürdürülebilir bir çevre anlayışı ile yeniden düzenlenen imar yönetmeliğinde 60 bin metrekareden büyük yapılacak yeni binalarda kent ekolojisini iyileştirmek, iklimsel klima etkisini kırmak, yağmur suyunu tutarak ani su baskınlarını azaltmak, inşaatların yeşil alan tahribini önlemek, nefes alınabilecek doğal bir ortam oluşturmak ve çatılarda ısı ve gürültü yalıtımını sağlamak amacıyla yeşil çatı sistemlerinin uygulanması zorunlu hale getirildi. Yönetmeliğe göre ayrıca toplam inşaat alanı 30 bin metrekareden fazla olan binalarda ise; teras çatı yapılmak istenmesi durumunda yeşil çatı sistemleri uygulaması zorunlu olacak.

Hava kirliliği önlenecek
Sürdürebilir çevre için kentteki karbon salımını düşürme hedefiyle çalışmalar yürüten İzmir Büyükşehir Belediyesi hava kirliliğinin önüne geçecek örnek bir karar aldı. Buna göre yeni yapılacak binalarda jeotermal veya doğalgaz alt yapısı varsa jeotermal veya doğalgaz ısıtma sistemi kurulması zorunlu hale geldi.

Kentteki ağaç sayısı artacak
"Daha yeşil bir İzmir" için yeşil altyapı çalışmalarına ağırlık veren İzmir Büyükşehir Belediyesi, yeni imar yönetmeliğinde kentin yeşil dokusunu artıracak önemli bir karara daha imza attı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde konut, konut ve ticaret, turizm, eğitim, ibadet, sağlık ve spor tesislerinin binanın zemine oturduğu alanın dışında kalan alanın her 30 metrekaresine ağaç dikme zorunluluğu İzmir'de 15 metrekareye düşürüldü. Böylelikle ağaçlandırma sayısı iki kat artmış oldu. Eğer bina yeri ağaç dikimine uygun değilse belediyelerin uygun gördüğü alanlara ağaç dikimi yapılıyor.

Yağmur suyu hasadı nedir?
Geçmişi Roma dönemindeki çatı tutma sistemlerine kadar uzanan yağmur suyu hasadı yağmur suyunun, yeniden kullanım için yerinde biriktirilmesi ve depolanmasıdır. Binaların çatı ve teras gibi yerlerinde ve balkonlarda toplanan yağmur suları, binanın altında bulunan su depolarında veya sarnıçlarda depolanır. Depolama aşamasının ardından yağmur suyu hidrofor ile basınçlandırılarak kullanım noktalarına harici bir su tesisatı yardımı ile iletilir. Bu su bahçe sulamada, oto yıkamada, evsel kullanımda ve iç mekan ısıtmasında kullanılır. Ayrıca içme suyu, uzun süreli depolama ve yeraltı suyu zenginleştirilmesi gibi diğer amaçlar için de kullanılabilir. Osmanlı Dönemi’nde kullanılan sarnıçlar yağmur suyu hasadının en güzel örneklerinden biridir.

Yeşil çatı nedir?
Yeşil çatı, düz veya hafif eğimli bir çatının üstüne yerleştirilen bir su yalıtım sistemi üzerine ekilen bir bitki örtüsü tabakasıdır. Yeşil çatılar, ilave donanım olmaksızın binanın enerji performansını, hava kalitesini ve kent ekolojisini iyileştirir, yağmur suyunun yarattığı problemlere yenilikçi çözümler üretir. Yeşil çatılar, bu özellikleri ile sürdürülebilir binalarda yer alan önemli sistemlerdir.