Dünyada samimiyet ve gayrı samimiyet denildiğinde akla artık önce “sürdürülebilir duyarlıklar” ve “yeşil yıkama” geliyor.

Şirketler ve ürettikleri karbon emisyonları, insan kaynaklı iklim değişikliğinin temel etkenlerinden biri. 2021 Glasgow Paktı bu konuda atılmış en önemli adımdı. “Yavaş-La” adlı kitabımda da söz ettiğim gibi Glasgow ilkeleri şirketleri çevre üzerindeki etkilerinin yanı sıra iklim değişikliğinin operasyonları üzerindeki etkisine ilişkin bilgileri açıklamaya zorlayacak katı sürdürülebilirlik raporlama standartlarının hayati önem taşıdığını bildiriyordu.

Glasgow’un hemen sonrasında Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) Vakfı'nın yeni bir kolu olan ve finansla ilgili sağlam bir sürdürülebilirlik raporlama kriterleri seti geliştirmeyi amaçlayan Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu'nun (ISSB) oluşturulmuştu.

Haziran 2023'te ISSB ilk iki standardını yayınladı: UFRS S1, Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Gereklilikler ve UFRS S2, İklimle İlgili Açıklamalar. İkincisi yalnızca iklim değişikliğiyle ilgili konulara odaklanıyor ve şirketlerin faaliyetlerinin dört yönüne ilişkin bilgileri açıklamasını gerektiriyor: yönetişim, strateji, risk yönetimi ve ölçümler ve hedefler. Standart, şirketin iklimle ilgili risk ve fırsatların gözetiminden sorumlu yönetim organı hakkında bilgilerin yanı sıra niceliksel açıklamalar (özellikle sera gazı emisyonları) hakkında bilgi gerektiriyor.

Standartlar, aralarında G7, G20, Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü ve Finansal İstikrar Kurulu'nun da bulunduğu birçok küresel kuruluşun desteğini aldı. Henüz hiçbir ülke bunları benimsememiş olsa da pek çoğunun yakın gelecekte bunları onaylaması veya talep etmesi bekleniyor.

Bu konular “İtibar Yönetimi” için vaz geçilmez kriterler haline geldi.

Türkiye’de de bu konuda çaba harcayanlar var ve bunların başında değerli arkadaşım Salim Kadıbeşegilgeliyor.

Salim ile aynı kafadayızdır, “işe yaramıyorsan bu dünyada ne işin var?” diye düşünürüz. Salim arkadaşım 2014’ten bu yana RepMan İtibar Araştırmaları Merkezi’nin itibar yönetimi çalışmaları, değerlendirmeleri, toplantılarından bizleri haberdar ediyor. Kendisine de söylediğim gibi bu işlerin lafta kalmaması için, samimiyet ölçüsü için kriter, “GreenWashing- Yeşil Yıkama”

Geçen 8 Nisan’da da “Sürdürülebilirlik Stratejileri Uygulamalarla Tutarlı mı?” konulu bir çevrimiçi toplantı düzenlendi.Toplantı’dan önce RepMan’ınyaptığı yeni araştırma sürdürülebilirlik stratejileri ile ilgili dikkat çekici yönlendirmeler içeriyordu. RepMan’ın 2024 ‘ün “Sürdürülebilirlik stratejileri uygulamalarla tutarlı mı? başlıklı temasına paralel gerçekleştirilen RESPECT© araştırması Şubat-Mart 2024 döneminde kanaat önderleri nezdinde yapıldı.

Araştırmadan dikkat çekiç bazı bulgular şöyle:

2024 senesi RESPECT Araştırması’nın amacı, kanaat önderleri nezdinde, “Türkiye’de kurumların sürdürülebilirlik stratejilerinde önceliklerinin neler olduğunun belirlenmesi, sürdürülebilirlik stratejilerinin uygulamalarla tutarlılığının incelenmesi idi. Araştırmanın saha süreci 23 Şubat-20 Mart 2024 tarihleri arasında, topluma ve iş dünyasına yönelik sivil toplum kuruluşları yetkilileri, akademisyenler, etkileyici yayıncılar, sürdürülebilirlik alanındaki uzmanlar, iş dünyasında sürdürülebilirlik alanını yöneten profesyoneller ile olmak üzere 52 farklı kurum yetkilisi ve uzman kişi ile görüşülerek gerçekleştirilmiş.

Kanaat önderlerinin yüzde 55’i, şu andaki durumda şirketlerin politika ve uygulamalarını dikkate alarak değerlendirme yaptıklarında “hükümetler ve şirketler üzerine düşenleri yaparsa “iklim krizi hedeflerinin (2050/ Küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlandırmak gibi) tutacağını” belirtmişler. Araştırma kapsamında görüşülen kadın ve erkek kanaat önderleri içerisinde düşünce farklılığı olduğu dikkat çekmektedir. Kadın kanaat önderleri sorumluluklar dikkate alınarak şirket ve hükümetler üzerlerine düşen sorumlulukları yaparsa iklim hedefi tutar oranı yüzde 62 iken erkek kanaat önderleri nezdinde bu oran yüzde 48’dir. Hükümetler üzerlerine düşeni yapsalar bile iklim krizi hedefi tutturulamaz diyen erkek kanaat önderleri oranı yüzde 48 iken kadın kanaat önderleri bu konuda çok daha olumlu yanıt vermiştir ve oran yüzde 35’di.

***

Kurumların/ Şirketlerin Sürdürülebilirlik Stratejilerinde Öncelikler Neler Olmalı?

Kanaat önderleri nezdinde kurumların/ şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerinde öncelikli olarak dikkate alınması gerekli 4 konu öne çıkmaktadır. Öne çıkan konuların ortak özelliği dikkate alındığında kanaat önderleri şirketlerin/kurumların öncelikle doğanın korunması ve insan haklarını dikkate almaları gerekliliğini öne çıkarmaktadır. • Yenilenebilir enerjinin fosil ve kömür kaynaklı enerjinin yerini alması • Döngüsel ekonomi, sıfır atık uygulamaları • Bio çeşitliliğin korunması, çevre, iklim ve doğanın dönüşümü • İnsan hakları (ırk ayrımcılığı yapmama, kadına şiddete karşı mücadele, toplumsal cinsiyet eşitliği, kapsayıcılık)

İkinci öncelikli konular ise “toplumsal yatırım projeleri” ve “ekolojik dönüşüm, onarıcı tarım” şeklinde dile getirilmektedir.

***

Soru: Size göre kurumların/ şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerinde en öncelikli 5 konu neler olmalı? Lütfen size göre en öncelikli gördüğünüz maksimum 6 konuyu işaretleyiniz.

Kadın ve erkek kanaat önderleri nezdinde kurumların/ şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerinde öncelikli olarak dikkate alınması gerekli konularda farklı öncelik düzeyinde yer alan konular incelendiğinde, erkek kanaat önderleri için; • Döngüsel ekonomi, sıfır atık uygulamaları • Sosyal girişimlerin desteklenmesi Kadın kanaat önderleri içinse; • Biyoçeşitliliğin korunması, çevre, iklim ve doğanın dönüşümü • İnsan hakları (ırk ayrımcılığı yapmama, kadına şiddete karşı mücadele) daha öncelikli uygulamalara alınması gerekliliği belirtilmektedir..

***

Ve geldik en önemli noktaya … Yeşil Yıkama’ya!

Yeşil Yıkama/Aklama – Şirketler ve Sivil Toplum Kuruluşları Kanaat önderlerinin yüzde 61’i, “adı yeşil yıkama/aklama ile anılan şirketlerin çeşitli konferans, zirve, toplantı, spor ve kültürel etkinliklere sponsor olmalarını olumsuz” karşılarken, yüzde 31’i ne olumlu ne olumsuz, yüzde 8’I olumlu karşıladığını belirtmektedir. “Ne olumlu ne olumsuz karşılıyorum” şeklinde düşünen yüzde 31 kanaat önderlerinin oranı da dikkate alındığında konuyla adı yeşil yıkama ile anılan şirketlerin bu tür etkinlikleri katılımlarında farklı bir değerlendirme yapmak mümkündür.

Soru: Adı yeşil yıkama/aklama ile anılan şirketlerin çeşitli konferans, zirve, toplantı, spor ve kültürel etkinliklere sponsor olmalarını nasıl karşılıyorsunuz?

Kanaat önderlerinin yüzde 73’ü “sivil toplum kuruluşları ve toplumda kanaat önderi olarak anılan kişilerin kendi projeleri için adı yeşil yıkama/aklama ile anılan şirketlerden fon almasını olumsuz” karşılarken, yüzde 16’sı ne olumlu ne olumsuz ve yüzde 10’u olumlu karşıladığını belirtmektedir.

10 yöneticiden birinin yeşil yıkama ile ilgili olarak iş birlikleri için olumlu düşünmesi çok fena… Yüzde 73’ün “işbirliği yapmayız” demesinin çok önemli oluşu gibi.

Bu meseleleri daha çok tartışacağız.