Atatürk ömrünün son aylarına kadar heyecanla beklediği fabrika açılışlarını kaçırmamaya özen gösterirdi. 1938 yılının şubat ayında iki fabrikanın açılışı için yeniden Bursa’ya gitmişti. Bunun bir “son” olma ihtimaliyle ilgilenmeyecek kadar enerjik ve heyecanlıydı. Onurlu Türk halkı, emeklerinin ve fedakârlıklarının karşılığını alıyor, her geçen gün biraz daha çağdaşlaşan, dünyaya örnek olan bir ülkeye sahip oluyordu.

1 Şubat 1938 tarihinde, Gemlik’teki Sunğipek Fabrikası’nın açılışını, ardından Türkiye’nin öncü sanayi kuruluşlarından biri olan Merinos Fabrikası’nın açılışını yapacaktı. O gün sokaklar insan doluydu. Ancak bu kez Bursalılar çifte mutluluk yaşıyordu. Ata, yeniden Bursa’daydı ve Merinos Fabrikası hizmete açılıyordu. Bursa gazetesi bu tarihi günün haberini, birinci sayfadan verdi ve o sayıyı ipek kumaşa üzerine bastı.

Bursa’da kaldığı son gece (3 Şubat 1938), Bursa Belediyesi, onuruna bir balo düzenlemişti ve Atatürk aslında bu baloya katılamayacak kadar hastaydı. Dinlenmesi gerekiyordu, ama bu gereklilik onun umurunda bile değildi. Daveti geri çevirmenin kabalık olacağını da düşünen Atatürk, tüm asaleti ve zarafetiyle katıldı baloya. Dimdik durdu, dans etti, sohbetlere katıldı; bir anlamda hastalığına meydan okudu. Balodan ayrılmadan önce ise bedenindeki yorgunluğu yansıtmamak için direndiği gözlerini orkestraya çevirerek, onlardan Zeybek çalmalarını istedi.  Sarı Zeybek… Müzik başlar başlamaz dans etmeye başladı ve gerçek bir efe gibi dizlerini yere vura vura, tek bir figür bile atlamadan oynadı.

Etrafındakiler nefeslerini tutmuş hayranlıkla onu izliyordu. Ancak bu hayranlığa karışan bir de hüzün vardı. Salondaki herkes onun hasta olduğunu ve kendini bu denli zorlamaması gerektiğini biliyordu, ama hiç kimse ona engel olacak tek bir söz edemiyordu. Tek yapabildikleri gözyaşlarını O’ndan gizlemeye çalışmaktı. Gazi Paşa durumun farkına vardıkça hareketleri daha da sertleşiyor, çevresindekilerin hüzün dolu gözleriyle karşılaştıkça, adımlarını daha sert vuruyordu yere. Dans bitti, Gazi Paşa doğruldu ve etrafına bakarak: “Zeybekte insanın yorgunluğunu dindiren bir kudret var.” dedi. Bozulan sağlığına inat, yerinde olan keyfini, salonu çınlatan bir kahkaha atarak ispatlamak ister gibiydi.

***

Vee dün gece… EÜ Atatürk Kültür Merkezi’nin hınca hınç dolu Yunus Emre salonunda, İzmir Eczacı Odası’nın 14 Mayıs Eczacılık Bayramı’nın açılış etkinliğindeyiz…

Laik demokratik Cumhuriyet ilkelerine sıkı sıkı bağlı eczacılar, sahnede “Payidar- Son Balo”yu modern dansla canlandırıyorlar… Gazi rolünü oynayan sanatçının dışında, tamamı İzmirli Eczacılar…

Salondaki herkes çok iyi biliyor: Büyük Atatürk, Batı tarzı sanatların Türkiye'de gelişmesini teşvik etmiştir. Modern dans da bu dönemde Türkiye'de popülerlik kazanmaya başlamıştır. Atatürk'ün çağdaş sanat ve kültür anlayışı, Türkiye'de dansın gelişimine ve modern dansın yayılmasına zemin hazırlamıştır.

Özellikle Cumhuriyet döneminde kurulan devlet konservatuvarları ve sanat okulları, dansın da eğitimini ve gelişimini desteklemiştir. Bunun sonucunda Türkiye'de tiyatro, bale, sinema gibi modern dans da önemli bir yer edinmiştir. Ne mutlu ki, Atatürk'ün modern Türkiye vizyonu gerçek oluyordu aslında…

***

Pâyidar- Son Balo gösterisinde,İzmirli eczacılarAtatürk’ün doğumundan itibaren, Bursa’da katıldığı son baloya kadar olan süreci, modern dans gösterisi ile mükemmel bir şekilde anlattı…  Mustafa Kemal’in çocukluğu ve askerlik döneminin, O’nun hayatında ne denli önemli yer tuttuğunu gördük sahnede öncelikle…

Sonra da başta anlattığım son balonun öyküsü canlandırıldı. Işık, müzik, seslendirme ve dans güzel bir harmoni içindeydi sahnede. Cumhuriyet baloları, hiç kuşkusuz Türkiye'nin modernleşme ve batılılaşma sürecinin önemli bir parçasıdır. Bu gösteri de onun bir kanıtıydı adeta… Bu tür etkinliklerde, Batı’nın tarzı yansıtılırken, aynı zamanda Türk kültürü ve değerlerine de vurgu yapılır. Dün akşam da var olan kendi öz değerlerimiz unutulmamıştı.Her şeyden önce, Gazi’nin oynadığı Zeybek, buram buram bir Anadolu havası estirdi.

Genel Sanat Yönetmeni Barış Sarıkaya’nın dediği gibi, “amatör ruhla çok profesyonel bir iş” çıkarmıştı ortaya İzmirli eczacılar… Sergiledikleri danslar kadar özenli kostümleri, zevkli aksesuarları da ayrıca dikkate değerdi.

Bu anlamlı ve mükemmel gösteri nedeniyle kutlamamız gereken insanlar var.

Kendilerini altı yıldır daha da geliştiren İzmir Eczacı Odası Dans Topluluğu’nu, bu işe samimiyetle gönül vermiş Başkan Tuncay Sayılkan ve YK üyelerini öncelikle yürekten kutluyorum. Eczacılar, tüm sivil toplum kuruluşlarına örnek oluyorlar bu tavırlarıyla…

Sevgili Barış Sarıkaya’nın yanı sıra ,Yönetmen Bekir Koyutürk, oyun eğitmenleri Esin Ceylan ve Yusuf Emre Karakaş da çok büyük bir alkışı hak ediyorlar. Sağ olsunlar…

Büyülenmiş gibi izledik, çok teşekkürler…

14 Mayıs Eczacılar Bayramı kutlu olsun.

Elbette cumhuriyetimiz sonsuza kadar pâyidar kalacaktır.

(Fotoğraflar: Süleyman Çokünlü)