Metehan UD/EGEDESONSÖZ - Sayıştay Başkanlığı tarafından hazırlanan 2024 Yılı Egeşehir Yapı Planlama Müşavirlik ve Teknoloji Anonim Şirketi Denetim Raporu, şirketin faaliyetlerinde ciddi usulsüzlükler ve hukuka aykırılıklar tespit etti.
Rapor, özellikle İzmir Konak Eski Balık Hali'nin (Konak Pier) kiralanan taşınmazının kullanımından doğan borç ve alacakların takibinde yaşanan aksaklıklar, yönetim kurulu üyelerine ödenen ücretlerin belirlenmesindeki mevzuata aykırılıklar, dışarıdan avukatlık hizmeti alınması, belediye şirketleri arasında işçi geçişlerinin hukuki dayanağının bulunmaması ve yapım işlerindeki mevzuat ihlalleri gibi önemli bulguları içeriyor.
KONAK PİER KİRALAMASINDA CİDDİ HATALAR
Raporda öne çıkan bulgulardan biri, İzmir Konak Eski Balık Hali'nin (Konak Pier) kiralanan taşınmazının kullanımından doğan şirket borç ve alacaklarının sağlıklı takip edilmemesi ve gerekli muhasebe kayıtlarının tutulmaması oldu.
Egeşehir A.Ş. ile İzbeltur Turizm İşlet. Yat. Tic. Ltd. Şti. arasında kurulan ortak girişim grubunun 25 yıllığına kiraladığı taşınmazla ilgili olarak, Egeşehir A.Ş. tarafından doğan borç ve alacakların sağlıklı takip edilmediği ve muhasebe kayıtlarının tutulmadığı belirlendi.
Raporda şu ifadeler yer aldı:
Uygulamada 25 yıllık süre zarfında TDİ tarafından OGG aleyhine sözleşmenin 4-a maddesi kapsamında toplam 8.954.280,92 TL. ve 4-b maddesi kapsamında da toplam 1.071.975,27 Amerikan doları tutarında davalar açılmış, buna karşılık Egeşehir tarafından İ. AŞ' ne 4-b kapsamında toplamda 983.904,92 Amerikan doları ve 1.013.078,24 TL. tutarında davalar açılmış fakat bu davalarla ilgili borç ve alacaklar için yukarıda belirtilen muhasebe kayıtlarının yapılmaması nedeniyle Gelir Tablosu hesaplarından kaynaklı olarak ticari kar/zarar muhasebenin tamlık ve doğruluk ilkelerine uygun olmayacaktır. Gelir Tablosundaki eksiklik, bilançoda iştiraklerden alacaklar, kar/zarar ve özsermaye kalemlerinin doğru hesaplanmamasına yol açtığından yukarıda belirtilen muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir.
YÖNETİM KURULU ÜCRETLERİNDE MEVZUATA AYKIRILIK
Denetim raporunda, yönetim kuruluna verilen murahhas üyelik ücretinin esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmesi yerine yönetim kurulu kararıyla belirlendiği tespit edildi. Rapora göre 2024 yılında yöneticilere 368 bin TL huzur hakkı ve murahhas üye ücreti ödendi.
Raporda “Kamu İdaresi murahhas üyelerin ücretlerinin tavan sınırının genel kurulca belirlendiğini dolayısıyla yapılan işlemlerin doğru olduğunu bildirmişse de bulguya konu edilen hususu karşılamamakta olup ilgili mevzuat çerçevesinde murahhas üyeliğe atanan yönetim kurulu üyelerine ödenecek ücretin şirket genel kurul kararı veya esas sözleşmeyle belirleneceği hükü altına alınmıştır. Sonuç olarak, yönetim kurulu üyelerine ödenen murahhas üyelik ücretlerinin yönetim kurulu kararıyla belirlenmesi ve TTK'ya aykırılık oluşturması nedeniyle söz konusu ücretlerin esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmesi gerekmektedir” denildi.
DIŞARIDAN AVUKATLIK HİZMETİ ALINMASI VE ŞİRKET ZARARI
Şirketin kendi bünyesinde iki avukatı bulunmasına rağmen, serbest çalışan başka avukatlardan avukatlık hizmeti alındığı ve bu kapsamda avukatlık ücreti ödendiği belirlendi. 2024 yılında şirket çalışanı avukatlara toplam 630.155,01 TL, sözleşmeli avukatlara ise 453.345,00 TL ödeme yapıldığı kaydedildi. Kadrolu avukatların asıl görevinin şirketin davalarının takibi ve sonuçlandırılması olduğu belirtilerek, dava takibi yapmayan şirket çalışanı avukatlar mevcutken sözleşmeli avukatlara ödeme yapılarak şirketin zarara uğratıldığı ve TTK'nın sermayenin korunmasına ilişkin hükümlerinin ihlal edildiği sonucuna varıldı. Sözleşmeli avukatların sözleşmelerinin feshedilmesi gerektiği vurgulandı.
BELEDİYE ŞİRKETLERİ ARASINDA HUKUKSUZ İŞÇİ GEÇİŞLERİ
Raporda, şirket yönetim kurulu kararları ile personel temin hizmeti yöntemiyle çalışan sürekli işçilerin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı onayıyla büyükşehir belediyenin doğrudan veya dolaylı olarak hissesine sahip olduğu belediye şirketleri arasında geçişlerinin yapıldığı tespit edildi. Mevzuatta belediye şirket işçilerinin, belediyenin sermayesinde çoğunluk hissesine sahip olduğu belediye şirketleri arasında geçişine izin veren bir hususun düzenlenmediği belirtildi. Ayrıca, 2024 yılı içerisinde ilk kez işe alınan 27 kişi için ilana çıkılmadığı ve ilanda belirtilen kriterlere uygun personel alımı yapılmadığı belirlendi. Bu durumun hukuki dayanaktan yoksun olduğu ve yeni işe alımlarda ilan için Türkiye İş Kurumu'na başvuru yapılmasının kanuni zorunluluk olduğu ifade edildi
YAPIM İŞLERİNDE MEVZUATA AYKIRILIKLAR
Çiğli 1056 Ada 1 Parsel ile 1061 Ada 1 Parsel Kat Karşılığı Yapım İşinde de mevzuata ve sözleşmeye aykırı hususlar bulunduğu tespit edildi. Özellikle, yüklenici Sınırlı Sorumlu Konut Yapı Kooperatifi'nin iş deneyimi olmadığı halde sözleşme imzalandığı, belediye meclis kararıyla belirlenen devir koşullarının değiştirildiği ve kooperatif üyelerinin belirlenen şartları taşıyıp taşımadığının denetlenmediği vurgulandı. Ayrıca, yer tesliminde gecikme cezası uygulanmadığı, proje tadilatına gidilmesinde gerekçe gösterilmediği, inşaat ilerlemesi %30'a ulaşmadan satış izni verildiği ve yüklenicinin sözleşme hükümlerine uymamasına rağmen cezai işlem uygulanmadığı belirlendi. Şirketin hakediş ödemelerini ancak Nisan 2024 tarihinde durdurduğu, ancak sözleşmenin feshi için gerekli işlemleri yapmayarak kusurlu davrandığı ifade edildi. Bu durumun, şirketin maddi zarara uğramasına yol açtığı ve sorumluluğu bulunanlar hakkında adli ve idari işlemlerin başlatılması gerektiği belirtildi.
Söz konusu parsellerde, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin dar gelirli vatandaşlar ve belediye çalışanları için 2022 yılında temeli atılan Egeşehir Toplu Konut Projeleri yer alıyor.
Raporda şu ifadeler yer aldı:
İnşaat ilerlemesinin işin başlangıç tarihinden itibaren aksatıldığı ve S.S. Konut Kooperatifi ile Şirket tarafından mutabık kalınarak hazırlanan İnşaat İlerleme Durum Tespit Tutanaklarına göre; işin ciddi boyutta aksatıldığı, Şirket in her türlü ihtar ve yazısına rağmen gerçekçi bir iş programı sunulmadığı ve sunulan iş programının ise fen ve sanat kurallarına göre onaylanamayacak programlar olması dikkate alındığında ödemelerin derhal durdurulması ve sözleşme ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nde düzenlenen ceza ve sözleşmenin feshi maddelerinin işletilmesi gerekirken, Şirketin hakediş ödemelerini ancak Nisan 2024 tarihinde durdurduğu, ancak sözleşmenin feshi için gerekli işlemleri yapmayarak kusurlu davrandığı tespit edilmiştir.
Kamu İdaresi cevabında bulgu konusu yapılan tespitlere katılmış ve yüklenici Konut Yapı Kooperatifi ile yapılan sözleşmenin 07.02.2025 tarihinde tek taraflı fesh edildiğini ve bu durumun noter aracılığıyla yüklenici kooperatife bildirildiğini belirterek karşılıklı uzlaşma yoluyla fesih için görüşmelere başlandığını bildirmiştir. Ayrıca İzmir Büyükşehir Belediyesi çalışanları tarafından kurulan kooperatifin üyelerinin bir kısmının üye olmak için aranan şartlara haiz olmadığının tarafımızca tespit edilmesi üzerine ilgili kooperatiften üyelere ilişkin belgeler istenilerek inceleme yapılacağı kamu idaresince bildirilmiştir.
Sonuç olarak idare ile yüklenici kooperatif arasında imzalanan sözleşme gereği ve yukarıda maddeler halinde tespit edilen mevzuaata aykırılıklarla ilgili olarak ssorumluluğu bulunanalar hakkında gerekli adli ve idari işlemlere başlatılması sözleşmenin karşılıklı uzlaşma yoluyla veya mahkeme marifetiyle feshi ve şirketin uğradığı maddi zararın ilgililerden tahsili için gerekli yasal süreçlerin başlatılması ile İzmir Büyükşehir Belediyesi çalışanları tarafından kurulan kooperatif ile ilgili olarak şartları taşımayan çalışanların üye olarak kabul edilmesinden dolayı Ticaret Bakanlığına başvurularak kooperatifle ilgili inceleme talep edilmesi gerekir.
