Yer bilimciden 'İzmir' çıkışı: Körfez fayına bina yapılmamalıydı!

Yer bilimci ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Habertürk TV'de Fatih Altaylı'nın Teke Tek programında olası son dönemde gündeme gelen deprem konularına ilişkin soruları yanıtladı. 

İzmir özelinde açıklamalarda bulunan Görür, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Orta Doğu ve Teknik Üniversitesi ile iş birliği yaparak çalışmalarını başlattığı İzmir İli Depremsellik ve Mikro Bölgelendirme Araştırma Projesi'nin önemine değindi. İzmir'de bulunan Körfez fay hattına kesinlikle ev yapılmamalıydı diyen Görür'ün açıklamaları şu şekilde:

İzmir bölgesinde çok sayıda faylar var. En son Sisam depremi oldu. O deprem yarımada üzerindeki faylara enerji transfer etti. Jeotermal kaynaklarda enerji transferinin başladığı görüldü. İzmir deprem bakımından oldukça tehlikeli. Bütün yarımada aktif faylarla kesilmiş durumda. Çok sayıda deprem kaynağı var. Gediz'den gelen İzmir fayının bulunduğu yerler ayrıca Büyük Menderes etkiliyor, Ege'de deniz içinde faylar, hatta Kıbrıs-Helen yayındaki faylar bile İzmir'i etkileyebilir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi kanaatimce çok doğru bir iş yaptı. ODTÜ ile anlaşmışlar. Orada bir çalışma yaptırıyorlar. Bu da mikro bölgeleme çalışması. Bir kenti depreme hazırlama ancak ve ancak mikro bölgeleme çalışması baz olarak üzerine oturtulursa olur. Zemin etüdü, sismolojik veriler, yer hızı, aktif faylar nerede, boyu nedir, kilitli midir, derinliği nedir? İstanbul'da bu çalışmalar büyük ölçüde yapılmış durumda. Mikro bölgeleme çalışmasında tehlike analizi, tehlikenin boyutu İzmir için ortaya konuyor. Hangisi gerçekleşir diye. Deprem odaklı kentsel dönüşüm vasıtasıyla risk analizi yapacaklar. Ne kadar yıkılır? Ne kadar can, ne kadar mal kaybımız olur? Yeraltı yapılarımız ne olur? Kanalizasyon sistemimiz, barajlarımız. İyi bir ekiple çalışıyorlar.

AFET İŞLERİ BAKANLIĞI KURULMALIDIR
Eskiden bilinmiyordu. Jeolojiyi, sismolojiyi doğru dürüst anlamıyorduk. Faylar ve özellikleri bilinmiyordu. Türkiye'de yer bilimleri o kadar gelişti ki, bugün bilinmeyen şeyler çok az. Hükümetlerin Türkiye'yi depreme hazırlamak için gereken bütün verileri yer bilimcilerden alabilir. Fay kuşaklarındaki yerleşim alanlarında tehlike analizi, risk analizini muhakkak yapmamız ve zarar azaltıcı önlemleri almamız lazım. Ama bunlardan önce de muhakkak mikro bölgeleme çalışması yapılması lazım. Muğla bu işe biraz başladı. Afet İşleri Genel Müdürlüğü böyle mikro bölgeleme için yazılar yazıyor yerel yönetimlere 'bunu tamamlayın' diye. Mevcut verilerin derlemesiyle oluyor. Türkiye Cumhuriyeti behemahal afet işleri ve afet bakanlığı oluşturmalı. İklim değişimi ortada. İşte yağmur, kar, fırtına, sel, toprak kayması vs. Deprem milyonlarca senedir bizim kaderimiz. Türkiye'nin neredeyse her yeri afet bölgesi. Neyi bekliyoruz bilmiyorum. Hiç kimse afet bakanlığının daha az önemli olduğunu söyleyemez.

NERESİ SAĞLAM BELEDİYE BAŞKANI BİLECEK!
Türkiye ölçeğinde konuşursak buna İstanbul ve her yer dahil. Deprem kuşaklarındaki kentlerimizi deprem dirençli kentler haline getirmeliyiz. Mesela Japonya'da her kent öyle. Kaliforniya'daki çoğu yerler böyle. Önce kentin tehlike analizini yapacağız. Fay sistemlerini, sismik, sismolojik, jeoteknik özelliklerini belirleyip, kent planlamasını sismik parametrelere bağlı olarak yapmalıyız. Belediye başkanı nereye bina yapılır nerede yapılmaz, bunu görecek. 'Şurada zemin çürük, şurada yer ivmesi fazladır, şurası yeşil alan olmalı, zinhar buraya ev yapılmaz' denmelidir. İzmir'de körfez fayının olduğu yere asla binalar yapılmamalıydı. Bütün binalar orada. Körfez'in başlangıcında delta çökellerin üzerlerine yapılmaması gerekir. Neresi sağlam belediye başkanı bilecek. Aktif fayları kesmeyecek.