Türkiye'de bir ilk... 'Halk Konut' imzaları atıldı!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 30 Ekim tarihinde yaşanan 6,9 büyüklüğündeki deprem sonrası dernekleşme sürecini başlatan İzmir depremzedeleri İzmir Depremzedeleri Derneği'ni (İZDEDA) kurmuştu. Süreç içinde birçok görüşmelerin yapıldığı ancak somut adımların bir türlü atılamadığı depremzedeler 'Ya bir yol bulacağız ya da bir yol yapacağız' sloganı ile dernekleşmenin ardından Türkiye'de ilk kez kooperatifleşme sürecine gitmiş ve İZDEDA Koop'u kurmuştu.

Yıkılan ve hasarlı yapıların dönüşümünün sağlanması için depremzedeler var gücüyle çalışırken, İzmir Büyükşehir Belediyesi'de yapılan çalışmalara sessiz kalmamış ve birçok alanda destek çalışmalarını sürdürmüştü. İZDEDA Koop'un kurulması sonrası Büyükşehir Belediyesi, bünyesinde yer alan ve İzmir'de kentsel dönüşüm çalışmalarında başarılı bir grafik çizen İZBETON'u devreye sokarken, İZDEDA Koop, EgeŞehir, Baysel ve İZBETON aracılığı ile Türkiye'de ilk kez Halk Konut projesini hayata geçirdi.

Tarihi Havagazı Fabrikası'nda düzenlenen lansman töreni ile duyurulan Halk konut Projesi'nin tanıtım toplantısına İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, CHP İzmir Milletvekili ve TBMM Deprem Komisyonu Üyesi Sevda Erdan Kılıç, Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya, İZDEDA Başkanı Haydar Özkan ve çok sayıda depremzede katıldı.

SOYER: ÇOK HEYECANLIYIM
Törende konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, yapılan çalışmanın Türkiye'ye örnek olacağını vurgularken, "Bir yanımız çok buruk, bir yandan içim içime sığmıyor ve çok heyecanlıyım. Bu anı çok bekledik. Bir laf vardır 'damlanın içinde evreni bulduk' diye. Şu anı çok bekledik. Bu anı yaşayabilmek için arkadaşlarımız çok emek verdi. Bugün içinden geçtiğimiz bu karanlık dönemde bütün yurda umut ışığı olacak projenin imza törenindeyiz. Dayanışma ile altında kalkamayacak hiçbir zorluk olmadığını tüm Türkiye'de göstermiş oluyoruz. Depremin ardından büyük bir dayanışma örneği sergileyerek yaralarımızı birlikte sarmaya çalıştık. Yaşadıklarımız bize gösterdi ki kentsel dönüşümde başarılı olmak zorundayız. Ancak ekonominin bu durumda olduğu süreçte karşımıza öyle durumlar çıktı ki… Müteahhitler kentsel dönüşümden uzak duruyordu. İzmir'de kentsel dönüşüm çalışmaları bu kadar umutsuz bir süreçte başladı. Bu modeli Türkiye'de bir ilk... Geleceğimiz için umut olacak bu projenin ilk kez filizleneceği yer ise Dilber Apartmanı. Ortaklaşa yürüteceğimiz bu çalışma tam bir dayanışma örneği. Yıkılacak alana 40 daire yapılacak ve hak sahibi sayısı ise 20. Belediye meclisimizden geçirilen emsal artışı ile inşaat kolayca tamamlanacak. Belediye şirketlerimiz yüzde 1 gibi sembolik bir oranla kooperatif hizmetini verecek. Dilber Apartmanı sadece bir model. Tüm depremzedelerimiz için bunu uygulamak amacıyla canla başla çalışacağız. Bir küçücük hikaye yaratabilirsen tüm dünyayı değiştirebilirsiniz. Siz ve biz hep birlikte tüm dünyayı değiştiriyoruz. Bu model Türkiye'ye umut. En olumsuz koşullarda bile bizim ortak irademizin önünde hiçbir güç duramaz. İnşa edeceğimiz bu yapılar ileri mühendislik sistemleri, yeşil çatı ve güneş enerjisi sistemleri ile donatılacak. Çatılarımızda yağmur sularını hasat edeceğiz. Bu yapılar aslında bir inşaat modeli olacak" ifadelerini kullandı.

SANDAL: TUNÇ BAŞKANIMIZ İMDADIMIZA YETİŞTİ
Kürsüye çıkan Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, "Bu çok duygusal bir gelişme... Burada vicdani bir rahatlıkla konuşmak beni mutlu ediyor. Çünkü atlattığımız afette Elazığ, Van'a, Malatya'ya göre başka bir iş yürütüldüğünün farkındayım. Gerek enkaz gerek çadır sürecinde büyük gayretler sarf ettik. Bunu yalnız yapmadık, sırtımızı dayadığımız Büyükşehir Belediyesi vardı. Konut sorununu çözme konusunda İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız imdadımızı yetişti. Sayenizde bizim; bize yeteceğimizi, İzmir'in İzmir'e yetebileceğini ispatlamış olduk. Bu piyasanın düzenlenmesi konusunda da çok önemli bir rol üstleniyor... Bu bir ilk değil, bu bir başlangıç" diye konuştu.

ÖZKAN: HİÇBİR DEPREMZEDENİN DERDİNE ÇARE OLMAMAKTADIR
İmza töreninde konuşan İzmir Depremzedeleri Başkanı Haydar Özkan, "Bugün İzmir'in hangi köşesine giderseniz gidin, konuşulan tek konu, depremden hasar gören ve yıktırılmak zorunda olan binaların nasıl yaptırılacağı. İzmirli depremzedeler tam 18 aydır bıkmadan, usanmadan bunu konuşuyor ama bir arpa boyu yol alamıyorlar. Nasıl alsınlar? Tamamı sabit gelirli, enflasyon karşısında maaşı açlık sınırı altında kalmış, genel ekseriyetle yaş ortalaması yüksek olan deprem mağdurları sorunlarına çözüm ararken çok yıprandı. Depremzedeler için sorun yumağı depremin şokunu henüz atlatamamışken, hasar tespitine gelen yetkililerin gözle tespit yapıp hasar durumunu az, orta ve ağır hasar şeklinde ayırması ile başladı. Bir defa depremden hasar gören bina için hiçbir detaylı çalışma yapılmadan, göz muayenesi ile yapılan hasarsız, az hasarlı, orta hasarlı gibi temelsiz sınıflandırmalar yapılarak hasarsız ve az hasarlı binalarda ikamet eden yurttaşlarımıza geçin oturun, orta hasarlı yapı maliklerine de güçlendirin oturun denmesi yanlıştı… Haklılığımız, deprem sonrasında yapılan risk tespitleriyle kanıtlanmıştır. Az hasarlı ve hasarsız raporu verilen binalar yapılan risk tespiti çalışmaları sonrasında riskli olarak tespit edilmiştir. Buna ek olarak mahkeme bilirkişi heyetine yapılan başvuru neticesinde yapılan tespitler de haklılığımızı ortaya koymuştur.  Yapılan hasar tespiti yanlış olunca; DASK, sigortalılarını mağdur etti. Adı orta hasarlı konulunca hiçbir depremzedenin faydalanamadığı güçlendirme kredisi havada kaldı, arkasından bir de depremzede kimliğimizden çıkarılıp; kentsel dönüşümcü olduk ki bu da sorunların en katmerlisi oldu" dedi.

TEMEL SORUNUN UNUTULMAMASI EN ÖNEMLİ GÖREVLERİMİZDEN BİRİSİDİR
Katkıları olan isimlere teşekkürlerini de sunan Özkan, "1992 yılında gerçekleşen Seferihisar depremi baz alındığında, ilgili depremin sonrasında onlarca 5 ve üzeri şiddette depremler meydana geldi. En son 30 Ekim’de yaşadığımız 6.9 şiddetindeki depremin de etkisiyle son 50 yıl içerisinde, özellikle de 2000 yılı öncesi yapılan binaların tamamı şu anda büyük risk altında… Bu konuda ama, fakat demeden bir an önce bir eylem planı oluşturulması ve yurttaşlarımızın güvenli konutlarda yaşamlarını sürdürmesi için gerekli tüm adımların atılması elzemdir. İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği olarak bu temel sorunun unutulmaması en önemli görevlerimizden birisidir. Bunca kötü durumdan bahsederken, derdimize derman olmak için yapılan çalışmalardan da bahsetmek gerekir. Bayraklı Belediye Başkanımız Sayın Serdar Sandal’ın teklifi sonrasında, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Tunç Soyer’in çabasıyla hayat bulan emsal artışı biz depremzedelerimiz için can suyu oldu. Öncelikle kapısını tüm depremzedelere açan, İzmirli depremzedelerin bulunduğu her yerde sesi olan CHP Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’na teşekkür ediyoruz. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Tunç Soyer, Bayraklı Belediye Başkanımız Sayın Serdar Sandal, CHP İzmir İl Başkanı Sayın Deniz Yücel  başta olmak üzere emsal artışı için elini taşın altına koyan herkese minnettarız. Ayrıca milletin meclisinde sesimize ses olan CHP Grup Başkanvekili Sayın Özgür Özel’e, CHP İzmir Milletvekili Sayın Sevda Erdan Kılıç’a, CHP İzmir Milletvekili Sayın Ednan Arslan’a ve CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel'e teşekkür ediyoruz" diye konuştu.

VATANDAŞLARIMIZIN BEKLEYECEK SABRI KALMAMIŞTIR
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığının çalışmaları hakkında da konuşan Özkan, "Anadolu’da “bir dokun bin ah işit” diye güzel bir söz vardır, sanırım depremzedelerimizin halini en iyi bu söz anlatır. 18 aydan bu yana verilen sözler tutulmayınca, depremzedeler “bu girdaptan nasıl çıkabiliriz” diye düşünmeye başladı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Tunç Soyer’in depremin ilk günlerinde dillendirdiği kooperatif önerisi depremzedelerimiz nezdinde kabul gördü. Her geçen gün karşılaştığımız zamlarla arsa haline dönüşen evimizi yaptırmaya çalışırken de karşılaştık. Bu hayat pahalılığı ve maliyetler içerisinde kooperatif fikriyatı tüm depremzedelerimiz için bir umut oldu… Öyle bir kooperatif modeli kurmalıydık ki, evlerimizi en düşük maliyetle yaptıralım, evlerimiz sağlam ve güvenli olsun, doğa dostu olsun, sistem sürdürülebilir olsun, İzmir’imizin yorgun, eski ve hasarlı yapı stokunu yenilemede öncü olsun.   Sosyal konut projelerinde başarılı bir geçmişe sahip olan İzmir Büyükşehir Belediyesi’yle birlikte uzun süre boyunca üstünde birlikte çalıştığımız bu kooperatif modelinin tüm Türkiye için örnek bir model olduğu, sürdürülebilir bir sistem olduğuna inanarak biz de “İZDEDA KOOP” ile bu kervana katıldık. Bu modelin başarılı olması sorumluluktan öteye artık bir zorunluluktur. Öyle ki ne evini yıktıran depremzedenin bekleyecek gücü, ne de hasarlı yapılarda oturan vatandaşlarımızın bekleyecek sabrı kalmamıştır. Kooperatif konusunda elini taşın altına koydukları için Büyükşehir Başkanımız Sayın Tunç Soyer’e, Bayraklı Belediye Başkanımız Sayın Serdar Sandal’a, CHP İzmir İl Başkan Yardımcısı Sayın Leman Tunus’a ve bu konuda yoğun emeği olan tüm büyükşehir belediyesi bürokratlarına derneğim ve depremzedeler adına bir kez daha teşekkür ediyorum" dedi

BELEDİYELERİMİZİN VATANDAŞIN İŞLERİNİ HIZLA ÇÖZMESİNİ UMUYORUZ
Özkan sözlerini şu ifadeler ile tamamladı:

"İZDEDA KOOP olarak üst birliğe giden süreçte hızla yol alıyor, depremzedelerin kooperatifleşme konusundaki bilgi eksikliklerini hızla gidermeye çalışıyoruz. Halen bu sözleşmenin imzalanmasını bekleyen birçok depremzedenin ve apartmanın olduğunu bilmek, bu konudaki gücümüzü ve kararlılığımızı artırıyor. Kooperatif dışında emsal artışının yarattığı kısmi rahatlamayla bazı müteahhitlerle sözleşme imzalayan depremzedelerimiz de mevcuttur. Bu durumdaki apartmanlarımız için gerek ruhsat işlemleri, gerekse diğer bürokratik işlemlerde belediyelerimizin vatandaşın işlerini hızla çözmesini umuyoruz. Dernek olarak, bu işin en önemli ayağı olan finansal kaynak konusunda uzun vadeli, ödenebilir bir kredi arayışımıza devam ediyoruz. 18 aydan beri söylemekten vazgeçmediğimiz bu talebimizi bir kez daha ifade etmek istiyorum: 2 yıl ödemesiz, faizsiz ve 20 yıl vadeli bir kredi istiyoruz. Depreme biz sebep olmadık, faturayı neden bize ödettirmeye çalışıyorsunuz?  İZDEDA KOOP üst birlik çatısı altında, belediyelerimizin öncülüğünde yola çıkan Halk Konut Kooperatiflerine başarılar diliyorum. Yolunuz, yolumuz açık olsun."

ÇOBAN: TÜRKİYE'DE İLK MODEL OLACAK
İZDEDA Koop Başkan Yardımcısı Bilal Çoban, "Bundan 20 ay önce İzmir bir yıkım yaşadı ve 117 canımızı kaybettik. Dernek olarak DASK, risk analizi, yıkım, kurslar gibi konular ile uğraştığı depremzedeler ile kamu arasında köprü görevi gördük. Bundan sonra da bu görevimizi devam ettireceğiz. Sürecin çoğunluğuna depremzede dostlarımız şahit oldular. Depremzede dostlarımızı evlerimiz yıktık ama nasıl yapacağız diyerek bizlere geldi. Kendimize ne yapabiliriz diye sorduk. Bizler binalara nasıl destek oluruz konusuna ilk olarak emsal artışı konusunda talebimiz oldu ve Tunç Başkanımız ile Serdar Sandal Başkanımız bu konuda oldukça yardımcı oldular. Gerçekleştirilen toplantılardan sonra o kadar güzel geri dönüşler oldu ki, gelinen noktada birazdan imzalar atılacak. Bu Türkiye'de ilk model olacak... Bankalar bizden kredi çekerken ve yapıyı yapacaklardan garanti istiyor. Bu sorun artık bizden çıktı ve İZBETON, Ege Şehir ve Baybel bize garantör oluyor. Bir diğer konuda emsal artışından kaynaklı daireleri isterseniz siz satın, isterseniz biz satın alacağız dediler. Bu çok önemli bir destek" diye konuştu.

DURMAZ: KENTİMİZİ VE MAHALLEMİZİ DÜZELTECEĞİMİZE İNANIYORUM
Halk Konut 1 Yapı Kooperatifi Başkanı Soner Durmaz ise, "30 Ekim 2020 tarihinde gerçekleşen bu deprem umutlarımızı, anılarımızı, beraberinde 117 canımızı alan bu deprem bizleri farklı yerlerde yaşamaya mecbur bıraktı. Deprem alanlarında yaşayan komşularımız, yıkılmış, ağır hasar almış mahallemizden hızlı bir şekilde göç yaşadı.  Kooperatifi ile kentimizi, mahallemizi düzelteceğimize inanıyoruz. Bu konuda İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Tunç Soyer'e çok teşekkür ediyorum. Tüm depremzedelerimize yapılacak olan yeni konutlarında iyi yaşamlar dilerim" dedi. 

KESKİN: TARİHE YENİ BİR SAYFA AÇIYORUZ
Hak maliki Aytekin Keskin, "Benim için en kıymetli olan biz bu modelde insanın değiştiğini, ne kadar önemli bir varlık olduğunu, iyi yöneticilerin başarılı bir yönetici oldukları zaman nasıl bir güven duygusu sahibi olduğunu anladık. Ben depremden sonra kiracı oldum, ev arayışına girdim. Ev ararken 76 yaşındaki teyzemiz oğlunun evine taşıyıp evini bize sundu ve tertemiz çarşaflarla yemeğimizi bile hazırlamıştı. Bu bizi çok etkileri. Biz o evde yaşamaya karar verdiğimizde çok daha zor durumda olan depremzedelerimiz ile karşılaştık. Teyzemizden rica ederek o evi onlara sunmalarını rica ettik. Hayat bazen beklenmedik şeyler sunabilir. Birçok insanın deprem ile ilgili bir çok kötü hatırası olacak ancak biz gerçekte çok güzel insanlar kazandık. Biz Ege Şehir A.Ş'yi aradığımızda bize gece döneceklerini söylediler. Benim hiç umudum yoktu ancak 1 saat sonra aradılar ve ertesi güne randevu verdiler. Tunç Başkanın aşkla çalışma söylemini biz İzmir'de gördük. Deprem sonrası bizler komşu olmayı ve birlikte bir şey yapmayı öğrendik… Siyasilerin gerçekten kararlı olduğunda umut ateşini nasıl yaktığını gördük. 8 aydır bu süreci çok yoğun bir şekilde yaşadık ve İBB'nin vizyonuna yakışır bir şekilde Türkiye'de ilk kez uygulanacak bir model hayata geçiyor. Umudum bu modelin diğer depremzedeler için de hayata geçmesi. Tarihe yeni bir sayfa açıyoruz. Biz kooperatifleşme sürecine girdiğimizde büyük sorunlar yaşadık. Çünkü geçmişte kooperatif sistemine karşı bir yaşanmışlık sorunları vardı" dedi.