TMMOB’dan kritik vinç faciası raporu: İhmal var mı?

İzmir Salı günü büyük bir faciayla sarsıldı! Karşıyaka’daki Bülent Ecevit Caddesi'nde Esin Sitesi yakınlarındaki inşaat alanında meydana gelen olayda, emekli olmasına rağmen kule vinç operatörlüğü yapan 56 yaşındaki Osman Top, inşaata demir bırakmak için çalışmaya başladı. Bu sırada, dengesi bozulan kule vinç büyük bir gürültüyle devrildi. Yaklaşık 60 metre uzunluğunda olan vincin devrilmesiyle, operatör Osman Top ile demir yığının altında kalan demir ustası 61 yaşındaki Şerafettin Esen, olay yerinde yaşamlarını yitirdi.  Yaralanan işçiler 46 yaşındaki Çetin Yılan, 54 yaşındaki Mehmet Gürbüz ve 62 yaşındaki Doğan Aypayoğlu, ambulanslarla Karşıyaka Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı.

- VİNÇ FACİASININ PERDE ARKASI: İHMAL VAR MI?...

Vinç faciası sonrası ihmal iddiaları yüksek sesle dillendirilirken, ivedi olarak bölgede incelemelere başlayan TMMOB Makine Mühendisleri Odası ön raporunu kamuoyuyla paylaştı. Raporda vincin periyodik kontrollerinin yapıldığı ve kazanın aşırı yükleme ya da aşırı rüzgar kaynaklı olmadığının tespit edildiği açıklandı.


 
İŞTE ODA’NIN ÖN RAPORU
16 Haziran 2015 tarihinde Karşıyaka ilçesinde bir inşaatta kule vinçin devrilmesi sonucu kaza meydana gelmiş, kaza sonucunda iki vatandaşımız yaşamını yitirmiş, dört vatandaşımız yaralanmıştır. Yaşamını yitiren vatandaşlarımızın yakınlarına başsağlığı ve sabır diliyor, yaralanan vatandaşlarımıza acil şifalar diliyoruz.
 
Şubemiz, kaza yerinde inceleme yapmak üzere derhal uzman bir ekip görevlendirmiştir. Uzman ekibimizin yapmış olduğu incelemeler devam etmekte olup sonuçlar kamuoyuyla paylaşılacaktır. Uzmanlarımızın yapmış olduğu incelemede ilk belirlemelere göre aşağıdaki bilgiler elde edilmiştir:
 
• Kullanılan vinç üstten gerdirmeli,  üstten dönüşlü ve ray üzerinde tahrikli yürüme grubuna sahip bir kule vincidir.
• Vincin iş güvenliği mevzuatı gereği periyodik kontrollerinin yaptırıldığı görülmüştür.
• Kazanın meydana geldiği gün vinçte aşırı yükleme ve aşırı rüzgâr yükünün olmadığı belirlenmiştir.
• Kazanın, vincin kule gövdesini ana şaseye bağlayan bağlantı ve taşıyıcı elemanlarının bir veya birkaçının kullanım sırasında kopması/kırılması sonucu meydana geldiği olasılığı üzerinde durulmaktadır. 
•Söz konusu bağlantı ve taşıyıcı elemanlarının kopma/kırılma nedeni olarak malzeme yorulması olasılığı araştırılmaktadır.
 
Bu ve benzeri kazaların tekrar yaşanmaması için aşağıda yer alan önerilerimizi kamuoyuyla bir kez daha paylaşıyoruz:
 
1. Her türlü kaldırma ve iletme makinelerinin imalatı, bakımı ve işletilmesi özel uzmanlık gerektiren bir mühendislik hizmetidir. Bu nedenle üretiminden kuruluma, işletilmeden bakıma kadar her alanda uzman ve sertifikalı mühendislerin görev alması şarttır.
2. İş ekipmanları kapsamına giren bu tür vinç, platform ve asansörlerin işletilme ve bakımına ilişkin bir mevzuat eksikliği bulunmaktadır. Hazırlanması gereken mevzuatta, bu tür ekipmanların montajı, işletilmesi ve bakımı konusunda teknik kriterler, yetki ve sorumluluklar, belgelendirmeler, periyotlar net olarak tanımlanmalıdır.
3. Ülkemizde, kaza olduğunda sorumlusunun bulunup cezalandırıldığı hukuk ve denetim sistemi bulunmaktadır. Bunun yerine; kaza olmasını önlemeyi amaçlayan, kamusal denetim ve kamusal hizmet anlayışını geçerli kılan bir yaklaşım ile çalışma hayatımız yeniden düzenlenmelidir. 
4. Kaldırma araçlarının periyodik kontrolleri 25.04.2013 tarihi öncesinde en geç üç ayda bir kez yapılırken, , Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı‘nca söz konusu tarihte yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ile işverene,  yapacağı/yaptıracağı risk analizine göre bu periyodu bir yıla kadar uzatma olanağı tanınmıştır. Kaldırma makinalarının kontrol periyotları yeniden üç ay olarak düzenlenmelidir.
5. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan işyeri denetimleri daha sık yapılmalı, denetimlerde uzmanlık alanlarına göre iş güvenliği müfettişleri görevlendirilmelidir. Bakanlık denetimlerinde sektör olarak maden, inşaat, metal sektörlerine ağırlık verilmelidir.
6. İşçi sağlığı ve iş güvenliği kapsamındaki işçi eğitimleri formalite olmaktan çıkarılmalıdır.