Kriz Yunan Balıkçıları Ege’den kaçırdı!

Sinan DOĞAN/EGEDESONSÖZ - Yaklaşık 10 yıl önce büyük bir atak yaparak Ege kıyılarındaki bir çok balık çiftliğini satın alan Yunan balıkçılar, ülkelerinin ekonomik krize girmesi nedeniyle Türkiye pazarından tamamen çekildi. Birkaç yıl önce 100'e yakın balık çiftliğini ve Türkiye kültür balıkçılığı sektörünün üçte birini kontrolleri altına alan komşu ülkenin balıkçılarının şu an Ege kıyılarında sadece 2 balık çiftliğini ellerinde tutuyor.

EGE KIYILARINA HÜCUM!
2000’li yılların ortalarında Akdeniz'de atağa geçen Yunan balıkçılar, Türkiye’de çok sayıda balık çiftliği satın aldı. Yunan balık pazarının lideri olan Nireus, çok sayıda balık çiftliğine sahip olan İlknak Su Ürünleri’ni aldı. Yine Yunanistan’ın ikinci büyük şirketi Selonda ise Milas’ta ve Ege kıyılarında 7 balık çiftliği olan Norveçli Fjord Marin’in hisselerini aldı. Milas merkezli Elektrosan Deniz Ürünleri de Yunan Koronis firmasının eline geçti. Ada Su Ürünleri ve o dönem İzmir'in en büyük balık firması Akvatürk de Yunan Hellenic firması tarafından satın alındı. 2009 yılına gelindiğinde Türkiye’deki balık çiftliklerinin yüzde 35’i Yunan yatırımcıların eline geçti.

BANKALARIN ELİNE DÜŞTÜLER
Ancak küresel ekonomik kriz ile beraber Yunanistan’ın içine düştüğü ekonomik bunalım, komşu ülkenin balıkçılarını kötü etkiledi. Firmaların neredeyse tamamı bankalara olan borcunu ödeyemedi. Bir çok firmaya bankalar tarafından el kondu. Bu nedenle Nireus dışındaki firmaların tamamı Türkiye’den çekildi. Şu an sadece Nireus, Türkiye'de üretim yapıyor. Yunanistan'daki bankalarla borç yapılandırma sürecinde olan firma, Türkiye'de  Dikili’de kuluçkahane, çiftlik ve paketleme tesisi ile Mordoğan’da adaptasyon tesisine sahip. Yunanistan'ın ikinci büyük balık şirketi olan Selonda, borçları nedeniyle bankaların yönetimine geçince, Türkiye’deki çiftliklerini yine Türk yatırımcılara devrederek çekildi. Diğer firmalar da çiftliklerini satarak veya kapatarak apar topar Türkiye’den çıktı. Üretimlerini durduran bazı firmalar ise sadece balık ticareti yapıyor. Bir çok Yunan firma, Türk balık çiftliklerinin ürettiği levrek ve çipurayı Amerika, Avrupa gibi pazarlara satıyor.

TÜRKİYE KOMŞUYU GEÇTİ
Yunan balıkçıların yaşadığı kriz, Yunanistan'ın Akdeniz'deki tahtını da sarstı. 2013 yılında Türkiye ilk defa levrek ve çipura gibi kültür balıklarında Yunanistan’ı geçti. Yunanistan’da kültür balığı üretimi kriz nedeniyle 94 bin tona gerilerken, Türkiye’de üretim ise 108 bin tona yükseldi. Sektör yetkilileri, Türkiye'nin levrek ve çipura üretiminde 2014 yılını da lider olarak kapattığını ifade ediyor.

Sektörde ticaret yapan iki Yunan firmasının ortağı olan Nikola Hacudi, Türkiye'de çiftlikleri olan Yunan firmalarının tamamına yakınının kapandığını, sadece bu işin ticaretini yapan firmaların ayakta kaldığını söyledi. Hacudi, "Bir tek Nireus firması üretim yapıyor. Selonda'nın hiçbir faaliyeti kalmadı. Şu an Türkiye'den ballık alıp satan Yunan firmalar var. Biz de onlardan biriyiz. Amerika'ya ihracat yapıyoruz. Türk balığını dünyaya tanıtıyoruz" dedi. Yunanistan'ın levrek ve çipuradaki liderliğini de Türkiye'ye kaptırdığını dile getiren Hacudi, "Türkiye üretimde Yunanistan'ı geçti" diye konuştu.

GERİ DÖNÜYORLAR MI?
Öte yandan Yunanistan'daki ekonomik krizin hafiflemesine bağlı olarak bazı firmaların Türkiye'ye geri dönüş hazırlığında olduğu belirtiliyor. Yunan girişimci İoannis Dimitriou, kısa bir süre önce İzmir merkezli Blue Aqua Su Ürünleri şirketini kurarak, Türkiye su ürünleri pazarına el attı. Şirket her türlü su ürünleri üretimi, yetiştiriciliği ve ticareti yapacak. Her türlü balık yemi ve diğer yem ürünlerini üretmek için de tesis kuracak firmanın sermayesi 50 bin lira olarak belirlendi.