Depremzedelere kötü haber: Döviz arttı, emsal eridi!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - İzmir'de geçtiğimiz yıl 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan deprem sonrası yeniden gündeme gelen 'kentsel dönüşüm' çalışmaları için özellikle İzmir'de ivme yakalanırken, son haftalarda artan döviz kuru sonrası gözler başlaması beklenen ve devam eden kentsel dönüşüm çalışmalarının aksayıp aksamayacağına çevrilmişti.

Kent genelinde depremden mağdur olan vatandaşlar özellikle verilen yüzde 20'lik emsal artışı ile büyük bir sevinç yaşarken, yapılan artış ile yeni konutlarına ödeyecekleri ücretlerden ortalama olarak 100 bin TL'nin düşmesi hayallerini kurmuştu.

İnşaat girdilerinde yaşanan artış ve kentsel dönüşüm çalışmaları ile ilgili Ege'de Sonsöz'e konuşan İzmir Müteahhitler Federasyonu Başkanı İsmail Kahraman, fahiş fiyat artışlarını eleştirdi.

FİYAT ARTIŞI YÜZDE 20'NİN ÇOK ÜSTÜNDE
Malzemelere gelen zamlar ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Bayraklı Belediyesi tarafından depremzedelere verilen yüzde 20'lik emsal artışının eridiğini belirten Kahraman,"Çok daha fazlası eridi bence. Emsal artışında belediyeler açısından alınan kararlar doğru bir karar. Emsal artışı ile sorun çözülmek istendi ancak bu fiyat artışları yüzde 20'nin de çok üstünde. Yine bekleyen kentsel dönüşüm projeleri sekteye uğradı" ifadelerini kullandı.

FİYAT ARTIŞLARI İLE MALİYETİN ALTINDAN KALKMAK MÜMKÜN DEĞİL
Depremzedeler için uygulanacak olan kentsel dönüşüm çalışmalarının zam ile birlikte çok ciddi bir şekilde etkilendiğini dile getiren Kahraman, "Ülkemizde ve İzmir'de riskli yapı stokumuz yüzde 65-70 arasında. Yani yüzde 70'i dönüşüme muhtaç binalardan oluşuyor. Bizim kentsel dönüşümü, özellikle deprem riski taşıyan yapılar olmak üzere ivedilikle dönüşümü başlatmamız gerekiyor. Fakat bu fiyat artışları ile bunun altından kalkmak mümkün değil. Bir müteahhit teklif vermeye kalktığında, yarın verdiği teklifin üzerinde bir maliyet ile karşı karşıya kalabilecek durumda. Burada dönüşüm de çok ciddi bir şekilde etkileniyor. Hükümetin bu anlamda adımlar atması gerekir, bu dönüşüm projeleri sekteye uğramasın" diye konuştu.

ARTIŞLAR DEVAM EDERSE SEKTÖR İÇİNE KAPANACAK
Döviz kurunda yaşanan artışlarının inşaat sektöründe nasıl bir etki yarattığı hakkında konuşan İsmail Kahraman, "Son dönem mi desek son günler mi yoksa son dakikalar mı desek bilemiyorum… Şu an her şey her an değişebiliyor. Hızlı bir şekilde hareket etmesi tabii ki istikrarı bozuyor. İnşaat sektörü de ülkemizin lokomotif sektörü. Dolayısıyla dövizdeki ve kurdaki hareketlilik inşaat sektörüne de yansıyor. İnşaat malzemesinin birçok grubun da ham maddesi ithalata bağlı… Bu da malzeme fiyatlarına yansıyor. Bu artış böyle devam ederse sektör içine kapanacak" diye konuştu.

Geçmiş aylarda uygulanan inşaat sektöründeki toplu duruşların zamlar sonrası tekrarlanıp tekrarlanmayacağının sorulmasına da yanıt veren Kahraman, "Organize bir durdurma programımız yok. Böyle bir çalışmamız da yok. Zaten bu fiyatlarda, bu şartlarda projelendirmek mümkün değil. Doğal olarak zaten bu süreçte durağanlık olacak" dedi.

FAHİŞ ARTIŞLAR KABUL EDİLEBİLİR DEĞİL
Çimento ve demirde KDV oranlarının yüzde 1'e indirilmesinin katkı sağlayabileceğine dikkat çeken Kahraman, mevcut maliyetler ile yapıların alıcı bulmasının zor olduğunu belirtirken, "Temel gıda malzemelerinde nasıl yüzde 1 ise ya da farklı oranlar varsa, temel inşaat malzemelerinde de bunlar yapılmalı. Bu önemli bir katkı sağlar. Önemli olan piyasada inşaat malzemelerinde inanılmaz bir fahiş artış var. Bunu Sayın Cumhurbaşkanımız da dile getirdi. Biz bu açıklamayı gerçekten olumlu ve umutla bekliyoruz. Fahiş fiyatlarla ilgili bir mücadelenin yanında olacağız. Piyasada  kurdan ve enerji maliyetlerinden kaynaklı bir takım artışlar söz konusu olabilir, bunlar kabul edilebilir bir artış. Ancak bunların dışındaki yüzde 200'e, 300'e varan artışlar bizim için kabul edilebilir değil. En önemli sektörlerin başında gelen inşaat sektöründe yükselişin böyle devam etmesi halinde proje üretemeyecek seviyeye gelecektir. Bu maliyetler ile proje üretirseniz karşılığında alıcı bulmak çok kolay olmayacak. Çünkü vatandaşların alım gücü düşmüş olacak" dedi.

BİR YILDA 2,5 KAT ARTTI
Metrekare birim fiyatındaki artışa dikkat çeken Kahraman, meslektaşlarının fiyat verirken riskleri de ekleyeceğini belirterek, "Burada bizim özellikle vatandaşa da müteahhide de söylediğimiz şuydu; anlaşmaların metrekare birim fiyatı üzerinden değil de maliyet artı müteahhitlik hizmet karı diye bir model önerdik. Bu şekilde çalışma ile belki bir yol alınabilir. Yoksa diğer tarafta ya müteahhidin ya da vatandaşın zararına olacak. Bu şekilde hakkaniyetli bir çalışma olabilir. Şahsi kanaatim; Hiçbir arkadaşımız üzerine riskleri koymadan fiyat vermeyecektir.  Geçtiğimiz yıl 2 bin TL birim maliyeti olan metrekare fiyatı, bu yıl 5 bin TL'ye çıkmış durumda. Dolayısıyla vatandaşın da geliri aynı düzeyde artmadığı için dönüşüm projeleri hızlanmıyor" dedi

MALZEMEYİ VATANDAŞ ALSIN BİZ HİZMET KARI ALALIM
'Konut fiyatlarındaki artışlarından müteahhit sorumlu' eleştirilerine de yanıt veren Kahraman, "Biz de vatandaşa diyoruz ki malzemeyi sen al, bize müteahhitlik hizmet karı ver. Yani yüzde 10'mu yüzde 20'mi o pazarlıkla belirlesin. Eğer top müteahhide atılıyorsa doğrusu bu. Burada müteahhidin öyle yüzde 50 kar marjı zaten yok. Tüm riskleri yüzde 20 ile yapabilirse müteahhit budan mutluluk duyuyor" diye konuştu.