Çeşme Projesi'nin önünü açmıştı... Mahkeme'den SİT'e durdurma!

Metehan UD/ EGEDESONSÖZ –  Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile İzmir Çeşme Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırlarının yeniden belirlenmesine yönelik açılan davanın Danıştay 6’ncı İdare Dairesi’nin iptal etmesinin ardından yeni bir gelişme daha yaşandı.

Çeşme Projesi’nin önünü açan SİT değişikliğinin iptali için açılan davada da mahkeme kararını verdi. Açılan iptal davasında İzmir 2’inci İdare Mahkemesi ilk kararını verdi.  Mahkeme, bilirkişi kararı doğrultusunda bölgenin bir bölümünde SİT derecesinin düşürülmesi yürütmeyi durdurma kararı verirken diğer kısmı ile ilgili de yürütmeyi durdurma kararını reddetti.

Bilirkişi heyeti SİT değişikliği yapılan 38.Grup  (Karaköy-Zeytineli Etabı) sınırlarını 9 bölgeye  (5 tanesi “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” ( N1, N2, N3, N4, N5), 4 tanesi “Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” (S1, S2, S3, S4, ) )  bölerek ayrı ayrı incelemelerde bulundu. 

(SİT değişikliği öncesi)

YAPILAŞMAYA KARŞI DURDURMA
Mahkeme 2’nci derece doğal SİT’e denk gelen nitelikli doğal koruma alanları yönünden hukuka aykırılık bulmazken 3’üncü derece doğal SİT’e denk gelen sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanları açısından hukuka aykırılıklar buldu. Mahkeme olası yapılaşma ihtimallerinin önüne geçmek ve telafisi güç zararları engellemek için S1, S2, S3, ve S4 numaralı alanlar için yürütmeyi durdurma kararı verdi. 

‘SİT DERECELERİ UYGUN BELİRLENMEDİ’
Kararda S1, S2, S3, ve S4 bölgelerinin bir kısmının tümüyle “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” özelliklerini taşıdığı, bir kısmının ise kısmen "Sürdürülebilir Koruma Ve Kontrollü Kullanım Alanı" kısmen “Nitelikli Doğal Koruma” alanı özelliklerini taşıdığı, dolayısıyla SİT derecelerinin uygun belirlenmediği ve SİT sınırlarının doğal veya yapay eşiklere uygun olarak belirlenmediği vurgulandı. SİT değişikliği ile birlikte alanın büyük bir kısmı ‘sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım’ alanı ilan edilmişti.

(SİT değişikliği sonrası)

‘DOĞAL EŞİKLERE UYGUN BELİRLENMEDİ’
Kararda şu ifadeler yer aldı:

“Bakılan davada, yukarıda yer verilen bilirkişi raporundaki tespitler ve dava dosyasındaki bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, "nitelikli doğal koruma alanı" doğal sit statüsündeki N1, N2, N3, N4 ve N5 numaralı poligonların, çevresindeki bitişik-komşu nitelikli doğal koruma alanı statüsündeki doğal sit alanları ile ekolojik bütünlük içinde olduğu, insan kullanımı ve mevcudiyetinden uzak olduğu, yaban hayvanlarının barınma, beslenme ve üreme gibi hayati ihtiyaçlarını temin edebileceği uygun yaşama şartlarını sağladığı, çok yoğun endemik tür bulunmasa da flora ve fauna yapısının çeşitliliği, dönemsel olarak gözlenen Akdeniz tip dönemsel (geçici) sulak alan ekosistemini içerdiği, ekolojik yaşam ve barınakları bulundurduğu ve peyzaj değerleri nedenleriyle “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” kullanımında belirlenmesinin uygun olduğu, poligonların sit sınırları doğal veya yapay eşiklere uygun olarak belirlenmemiş ise de, tüm poligonların “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak belirlenmesi uygun olduğundan, N1, N2, N3, N4 ve N5 numaralı poligonlar yönüyle dava konusu işlemi hukuka aykırı hale getirmeyeceği, yapılan tespitler ve değerlendirmeler neticesinde "Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı" olarak değerlendirilen S1, S2, S3, S4 numaralı poligonlardan, bir kısmının tümüyle “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” özelliklerini taşıdığı, bir kısmının ise kısmen "Sürdürülebilir Koruma Ve Kontrollü Kullanım Alanı" kısmen “Nitelikli Doğal Koruma” alanı özelliklerini taşıdığı, dolayısıyla sit derecelerinin uygun belirlenmediği, aynı zamanda poligonların sit sınırlarının doğal veya yapay eşiklere uygun olarak belirlenmediği görülmektedir”

SİT DERECELERİ DÜŞÜRÜLMÜŞTÜ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz yıl aldığı kararla Çeşme Projesi’nin hayata geçirilmek istendiği bölgedeki SİT değişikliğine gitmişti.  Kararla birlikte Çeşme ve Urla ilçelerinde yer alan Karaköy ve Zeytineli bölgesindeki 2’inci Derece Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı ile kaplı alandaki pek çok bölgenin derecesi 3’üncü "Doğal Sit Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’na düşürülmüştü.

ÇEŞME PROJESİ NEDİR?
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından İzmir’in Çeşme Yarımadası’nda hayata geçirilmesi planlanan Çeşme Turizmini Koruma ve Geliştirme Kararı, Çeşme’nin Alaçatı ile Urla’nın Zeytineli bölgelerini içine alan 9 bin 574 hektarlık bölgede hayata geçirilmek isteniyor. Proje ile bölgedeki turizm sezonu 12 aya çıkarılması ve en az 100 bin kişiye istihdam sağlanması planlanıyor. Proje, İzmir'in Kanal İstanbul'u olarak değerlendiriliyor.

PROJEDE NELER VAR?
Projede; 20 golf sahası, turnuvalara uygun spor alanları, termal turizm tesisleri, kongre, fuar ve etkinlik merkezi, kültür ve sanat merkezleri, tarım ve doğa turizmi alanları, Ege’nin en büyük müzesi, ekstrem spor alanları, film stüdyosu, turizm teknik meslek liseleri ve sağlık merkezi gibi tesisler yer alacak. Turizm tesisleri, denize sıfır olacak şekilde planlanmayacak ve sahilde geniş bir bant genel kullanıma açık olacak.

İPTAL TALEBİ REDDEDİLMİŞTİ
TMMOB, İzmir Barosu, İzmir Tabip Odası, Ege Çevre ve Kültür Platformu ve vatandaşlar tarafından açılan davada Danıştay 6’ıncı İdari Dava İdaresi Cumhurbaşkanı kararının iptali talebini reddetmişti. Mahkemenin kararı davacılar tarafından Danıştay İdari Dava Genel Kurulu’na taşındı.