Yüzülebilir körfeze doğru: İzmir sularının can simitleri

İzmir Büyükşehir Belediyesi, çevre bilincinden yoksun insanların derelere ya da doğrudan Körfez'e attığı atıkları toplamak için yoğun emek veriyor. Yüksek teknolojiyle donatılmış "Mavi Körfez" filosundaki gemilerle körfez yüzeyini temizleyen Büyükşehir Belediyesi ekipleri, çok sığ alanlarda ve kıyıda bu işi "karadan" yürütüyor.  

“Çevre 1” “Mavi Körfez 1 Denetim Botu”, “Mavi Körfez 2”  ve “Mavi Körfez 3” gemileri yüzer çöpleri her gün topluyor. Mavi Körfez 3 gemisi ayrıca, Körfez'de yaşanabilecek herhangi bir petrol sızıntısına ilk müdahaleyi yapacak şekilde hazır tutuluyor.

KÖRFEZİN CAN SİMİTLERİ
"Çevre 1" çöp toplama teknesi, deniz süpürgeleri ile yapılan çöp toplama çalışmalarında girilemeyen dar alanlarda veya kara ekibinin kepçelerle kıyıdan uzanamadığı alanları temizlemekte kullanılıyor ve  tekne üzerinden kepçe yardımı ile atıklar toplanıyor. 

‘Mavi Körfez 2’ deniz katı atık depolama kapasitesi, bir seferde ağırlık olarak 5 bin kilogram, hacimsel olarak ise 19 metreküp olarak tasarlandı. 4 adet pervaneyle yüksek manevra yeteneğine sahip olan süpürge, yüzer çöpleri konveyor bant sistemiyle topluyor. Toplanan çöpler, çöp kamyonlarına el değmeden transfer ediliyor. 

Çift gövdeli katamaran tipindeki Mavi Körfez 3 gemisi, daha çok açık denizde çöp topluyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne 1 milyon 722 bin Euro'ya mal olan Mavi Körfez 3, körfezdeki katı atıkları toplayıp Halkapınar ve Gediz'deki çöp transfer istasyonlarına aktarıyor. Ayrıca gemi üzerinde 100 metre tambura sarılı kullanıma hazır olmak üzere toplam 300 metre bariyer,  2 adet denizdeki petrolü alacak skimmer sistemi, toplanan sıvı atıkları depolamak için 6 adet 5 metreküplük yüzer atık depolama tankı 2 adet yaklaşık 4,5 metreküplü atık depolama tankı bulunuyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin körfez temizleme filosunda 3 Su Ürünleri Mühendisi, 1 Kimya Mühendisi, 1 Kimya Teknikeri, 2 Kaptan (1 Güverte Lostromosu), 2 Çarkçıbaşı, 4 Usta Gemici, 2 Şoför, ve 11 kara çöp toplama personeli görev yapıyor.

YILDA 1000 TON ATIK
İzmir Büyükşehir Belediyesi ekiplerinin körfez'deki çalışmaları kapsamında, yılda ortalama 1000 ton atık toplanıyor. 2002 yılından bu yana yapılan çalışmalarda,  15 yılda toplam 14 bin 646 ton çöp toplandı.

Denizden çıkan çöplerin çoğunluğunun insanlara ait olduğunu söyleyen Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, İzmirlileri bu konuda daha duyarlı olmaya davet etti. Plastik su şişeleri, yoğurt kapları, sepetler, araba lastikleri, poşet torbalar, kaşıklar ve hatta eski sandalye ve koltukların bile çıktığı körfezin İzmir'in en önemli değerlerinden biri olduğunun altını çizen yetkililer, balıklar için atılan çok miktardaki ekmeğin de ciddi anlamda kirlilik yarattığını hatırlattı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Bornova, Bostanlı ve Manda derelerinde birer noktada, Meles Deresi’nde ise 2 noktada kurduğu bariyerler, körfeze atıkların gelmesini önlüyor. Ancak kanal ve derelere atılan çöpler bazen bariyerleri aşıp körfeze ulaşabiliyor.

YANLIŞ BİLİNEN GERÇEKLER

Yosunlar çöp değil
Zaman zaman körfez yüzeyinde gördüğümüz su yosunları, deniz yaşamına olumlu faydalar sağlıyor. Bir yandan fotosentez yaparak kendi besinini üreten, bir yandan da bu yolla suya oksijen veren bu deniz bitkileri, karides ve denizanası gibi canlıların beslenmesinde etkili oluyor. Su yosunu ile beslenen canlılar, denizde yaşam süren başka canlıların besin ihtiyacını gideriyor. Yani denizlerdeki besin zincirinin oldukça önemli bir halkasını oluşturuyor. Mevsimsel değişimler nedeniyle kopan ve su yüzüne çıkan yosunlar kirliliği değil körfezdeki canlılığı gösteriyor.

Red Tide (kızıl gelgit)
Denizde görüldüğü zaman genellikle petrol akıntısı veya gemilerden körfeze bırakılan atık olarak düşünülen Red Tide (kızıl gelgit), aslında denizlerdeki fitoplankton (tek hücreli su yosunlarından oluşan topluluk) yoğunluğunun aniden artmasıyla yaşanan bir olay. Suyun renginin kırmızı ya da kahverengi bir hal almasına sebep olan bu biyolojik olay,  çoğunlukla mevsimsel ve yöresel oluyor. Genellikle derinliği az olan sahil kesimi sularında veya nehir ağızlarında görülüyor. Bahar aylarında, denizde yüksek miktarda oksijen ve besin maddesi (fosfor ve azot) bulunduğundan, bu alg türü bir anda türeyebiliyor.