Van’ın durmayan depremi: ‘Sokaklar eroin kokuyor’

Van’ın kenar mahallesi Şabaniye’de yaşıyor Meryem (45). 15 yaşında baba dayağından kumalığa kaçıp, koca dayağına düşmüş. Üç çocuğu da resmi nikâhlı ilk eşin üzerinde. En küçük oğlu Emre, dört yıldır eroin bağımlısı. Meryem, oğlunu tedavi ettirmeye, bu şehirden uzaklaştırmaya kararlı. Bu annelerin çığlıkları duyulsun, devlet kapıları onlara açılsın diye, Uyuşturucuyla Mücadele Derneği kuracak. Van Kadın Dayanışma Derneği (VAKAD) üyesi olan Meryem, bir öncü. Van’daki evinde, Meryem ve kader ortağı Asiye ile Destegül’ü dinliyoruz.
 
ÇARK NASIL İŞLİYOR?
Van’da çok sayıda bekâr evi var. Bu depremden hasar gören izbe evlerde, 8-10 yaşlarında bağımlı çocuklar da kalıyor. Sokaklarda kaçak sigarayla satarken torbacılık da yapıyorlar. Minibüs durakları, Hz. Ömer Cami Parkı, Sanat Sokağı, okul önleri ve mezarlıklar da eroin trafiğinin yoğun olduğu adresler. “Her yerde ve çok yakınımızdalar. Komşularımız hem kullanıcı, hem satıcı” diyorlar.
 
NEDEN UCUZ
Annelerin anlattığına göre Gürpınar ve Başkale köylerinde eroin imalathaneleri var. İstanbul uyuşturucu piyasasından çok ucuz olmasının ilk nedeni bu. Mesela Van’da 1 gramın 20’de 5’inin paket fiyatı 25 TL. İstanbul’da ise 80 TL. Diğer nedeni de, alım gücü düşük olanlar için “eroin kirlisi” adı verilen türün rağbette olması. İstedikleri de şu: Binlerce eroin bağımlısı gencin olduğu Van’da acilen bağımlı tedavi merkezi açılmalı. Vali, bağımlıların annelerine kulak tıkamayı bırakıp makamında kabul etmeli, uyuşturucuyla mücadelenin yol ve yöntemlerini annelerle diyalog kurarak hayata geçirmeli. Ve, yürek dağlayan hikâyelerini şöyle anlatıyorlar:
 
MERYEM: TEDAVİ OLACAK YER YOK
“Oğlum Emre (24), lise 2’nci sınıfta eroin bağımlısı oldu; İranlı bir taksi şoförü alıştırmış. Askerde bırakmıştı ama Van’a dönünce başladı. Para vermediğimde kırıp döküyor. Evdeki mutfak tüpü, lastik pompası, kablo, tost makinesi, ışıldak, tencere ne bulursa satıyor. Bölgenin tek rehabilitasyon merkezi, Elazığ Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’ne başvurdum ama Bağımlılık Tedavi Merkezi 8 yatak kapasiteliymiş. Yer yok. Tek isteğim oğlumu tedavi ettirmek, çok uzak ve küçük bir şehirde yaşayıp çalışmasını sağlamak.”
 
DESTEGÜL: OĞLU 307 KG’YLA YAKALANDI
“İsmail (21), lise 2’deyken, baliden eroine döndü. Battaniye, çay, para, saat, bilezik, teyp, kredi kartı ne bulursa çalıyor. Büyük oğlum Nazır (28), 307 kilogram eroinle İstanbul’da yakalandı. Eşim de hapiste. Kumam ve üç çocuğu, ben ve iki oğlum, bir başımıza kaldık. Küçük oğlum Taner, terzide çalışıp bize bakıyor. İsmail para vermezsek dövüyor, kendini pencereden atıyor. İsmail keşke kız olsaydı. Her gün ölüyorum, her gün ağlıyorum. Elimden bir şey gelmiyor.”
 
ASİYE: ÇOK ŞÜKÜR HAPSE GİRDİ
“Ferhat (24), lise mezunu. Dört yıl önce askerden gelince başladı. Kocamın emekli ikramiyesi, iki dairemiz, Fırat’ın eroin parası ve tedavisi için gitti. Hastaneden çıkıp Van’a gelince yeniden başladı her seferinde. Plazma televizyonumuzu, bileziklerimi çaldı. Babasının kafatasını üç yerinden kırdı, elini dirseğine kadar kesti. Kuran’ı kaldırdım. Ya rabbim ya öldür ya hayırlı bir kapı aç dedim. Çok şükür hapse girdi. 20 gündür hapiste. Telefon dinlemesine takıldı, eroin satarken yakalandı.”
 
SOKAKLAR EROİN KOKUYOR
Eroin bağımlısı çocuklarla da konuştuk. İşte söyledikleri:
Emre: “Üç buçuk saatte bir krize giriyorum. Günde 6 kez kullanmak zorundayım. Kafa yapıyor diye değil, normal bir insan gibi olabilmek için içiyorum. Para yetiştiremeyince iki çarem var: Biri torbacılık ama şimdilik ayıptır diye yapmıyorum. Diğeri de mal sahibine kiracılık yapmak, evi eroin deposuna çevirmek. Hem aylık içeceğimi hem de malın kârından payımı alırım. Tedavi olursam gitmek zorundayım Van’dan. Çünkü sokaklar eroin kokuyor. Hemen tanıyorum, sigaranın içinde yanan eroini.”
 
BAĞIMLI MESKENİ ŞEHİTLİK
Şabaniye Mahallesi’nde, adını Osmanlı Rus Harbi’nde şehit düşenlerden alan Şehitler Mezarlığı var. Mezarlık, yıllardır eroin alışverişinin yapıldığı ve kullanıldığı bir adres. Emre, mezar taşının üstüne oturuyor. Folyoya eroini döküyor. Çakmağın ucundaki enjektör iğnesinden ateş püskürüyor. Bir eliyle folyonun altında gezdirirken, diğer elindeki pipetle dumanı yutuyor.
 
KULLANIM YÜZDE 80!
Münevver Ölmez (VAKAD gönüllüsü) de şunları anlatıyor: “Öğrenci, veli ve okul yöneticilerine iki yılda 150 kez madde bağımlılığı ve mücadele semineri verdik. Psikiyatrlardan biri, Van’da uyuşturucu yaşının 8’e düştüğünü söyledi. İki kez evimi değiştirdim. Komşu çocukları bahçede ateş yakıp eroin ısıtıyordu, aileleri satıcıydı. Aileler çocuklarına sokakta sigara sattırıyor. Çocuk bir süre sonra eroin içici ve satıcısı oluyor. Çocukların bile tanıdığı satıcıları polis asıl tanımaz? Operasyonlar sık yapılmalı. Okul sonrası gençlerin eğleneceği yer yok. Geç saatlere kadar başıboş dolaşıyorlar. Çok çocuklu aileler bilinçsiz ve ilgisiz. Beş yıl önce gençlerde kullanıma oranı yüzde 70’ti, şimdi 80’e ulaştı.” (Güler Aydın/Hürriyet)