Soma’nın kara kutusu ortaya çıktı: Ne saat belli ne yer!

Soma'da geçen 13 Mayıs'ta meydana gelen maden faciasında, 301 işçi yaşamını yitirdi. Faciadan sonra başlatılan adli süreçte, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik'in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Faciadan yaklaşık 6 ay sonra Soma Cumhuriyet Savcılığı'nın 3 Kasım'da Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderdiği fezleke, 19 Kasım'da iddianame olarak Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ne sunuldu. Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nin 25 Kasım'da iade ettiği iddianamenin 2 Mart 2015 tarihinde yenilenmiş şekilde sunulmasının ardından ise 13 Nisan tarihinde yargılama başladı. Davada, tutuklu 8 kişi için, 'olası kastla öldürme' suçundan 301 kez 20 yıldan 25 yıla kadar, 'neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçundan 162 kez 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası istendi. Tutuksuz 37 sanık için de, 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma' suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar değişen hapis cezaları talep edildi. Ancak bu sanıklardan 25'inin cezalarının, kusur durumundan dolayı üçte bir oranında artırılması talep edildi.
 
TUTUKSUZ SANIKLAR İTİRAF ETTİ
Cumhuriyet savcılığı ve bilirkişi heyetleri, soruşturma sırasında sık sık şirketten, ocaktaki karbonmonoksit gazını insan hayatı için tehlikeli sınır olan 50 PPM'in üzerinde gösteren sensör değerleriyle karşılaştırmak için kullanılan barut miktarını gösteren 'topçu defterleri'ni istedi. Ancak şirket yetkilileri, böyle bir defterin ellerinde olmadığını, var olan bazı kayıtların ise, facia sırasında yaşanan kargaşadan dolayı kayıp olduğunu açıkladı. Bu sırada duruşma sırasında, tutuksuz sanıklardan beklenmedik itiraf geldi. Tutuksuz sanıklar, ocak içerisinde kullanılan top atışı olarak isimlendirilen dinamit patlatmaları için 'topçu defteri' tuttuklarını söyledi. Tutuksuz sanıklar, bunun yanı sıra 11 aydır kayıp ya da olmadığı söyleyen defterlerin avukatlarında olduğunu ve mahkemeye sunacaklarının bilgisini verdi. Bunun üzerine söz alan avukatlar da, defterlerin tasnif işlemini yaptıklarını, sonrasında mahkemeye sunacaklarını açıkladı.
 
O DEFTERLERDEN 99 TANE BULUNDU
Soma Davası'nın 24 Nisan'da sonuçlanan ilk duruşmasındaki ara kararda Hakim Aytaç Ballı, şirketten bu defterlerin bulunması için savcılığa yazı yazılmasına karar verdi. Mahkeme kararından sonra harekete geçen Soma Cumhuriyet Savcılığı, facianın yaşandığı maden ocağının idari birimlerindeki aramalarında, daha önce hem savcılığa hem de bilirkişi heyetine yok denilen 9 topçu defterleri, 14 barutçu ve sandıkçı teslim çizelgesi ile 92 barutçu kayıt çizelgesi ele geçirildi. Ardından yöneticilerden alınan bilgi üzerine şirket merkezinde aramalarda da, 2014 yılına ait, 90 topçu defterleri ile 131 barutçu kayıt çizelgesi daha bulundu. Bu defter ve çizelgeler de, savcılığın tutanağıyla yargılamanın yapıldığı Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ne teslim edildi.


 
PATLATILAN DİNAMİTİN NE SAATİ NE DE YERİ BELLİ
Ocak içerisinde kullanılan 'top atışı' olarak adlandırılan dinamitlerin, bu kayıtlarda ne zaman ve kimlerce nerede patlatıldığının saptanacağı, bununda soruşturmayı yakından ilgilendirdiği açıklandı. Ancak ele geçirilen defterler incelendiğinde ve defterlere ait ortaya çıkan sayfa örneklerinde, büyük ihmal de tespit edildi. İncelemede, defterin gelişigüzel doldurulmuş sayfalarında, dinamit patlatma anının ne saatinin ne de yerlerin belli olmadığı saptandı. Ayrıca yine defterde, insan hayatını tehdit eden karbonmonoksit gazı yükselmelerine neden olan patlatılmış dinamitlerin, sadece kimlere ne kadar verildiğinin yazıldığı, işçi imzalarının ise, birbiriyle uyumlu olmadıkları belirlendi. Ancak yine de defterlerini uzmanlarca incelenmesinin sürdüğü ve gerekli araştırmaların mahkemeye sunulacağı öğrenildi.
 
FACİADAN BİR GÜN ÖNCEYE AİT KAYITLAR DA VAR
Soma'da 301 madencinin can verdiği ocakta olaydan bir gün önce yani 12 Mayıs 2014 tarihine ait kayıtlar da bulundu. Buna göre faciadan bir gün önce 50 dinamit lokumu alındığı, bunlardan 3'ünün kullanıldığı 47'sinin ise, iade edildiği belirlendi. Aynı gün 40 kapsülden de 4'ünün kullanıldığı, 36'sının iade edildiği tespit edildi. Dinamitlerin de İbrahim Kara ve Bayram Erol'a verildiği yine kayıtlarda yer aldı. (dha)