Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde İzmir siyasetine mercek!

Mehmet İŞLER / EGEDESONSÖZ- Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanan ve 8 Mart’ta kutlanan Dünya Emekçi Kadınlar Günü her yıl olduğu gibi 2018’de de coşkuyla karşılandı. Temelinde insan hakları, siyasal, sosyal ve ekonomik bilincin geliştirilmesini barındıran Kadınlar Günü Türkiye'de ilk kez 1921 yılında ‘Emekçi Kadınlar Günü’ olarak kutlanmaya başladı.

SEVGİLİLER GÜNÜ MUADİLİ DEĞİL
Kadınlar gününün pek çok kişi tarafından sevgililer günü muadili olarak görülmesi ve birçok erkeğin yakını olan kadına 8 Mart’ta hediyeler alması konuyla ilgili uzmanları rahatsız ediyor. Bazı tarihçi ve sosyologlar günün anlam ve öneminden sapmasını gerekçe göstererek kadınlar günü kutlamalarının yanlış anlaşıldığını ve amacından uzaklaştığını vurguluyor.

KADINA ŞİDDETİN GÖLGESİNDE…
Popüler kültürün bir unsuru haline dönüşen kadınlar günü Türkiye’de en büyük toplumsal sorunların başında gelen kadına şiddetin gölgesinde kutlanıyor. Türkiye’de sadece 2018 Ocak ve Şubat ayında 75 kadın öldürüldü. Son 10 yılda 2 bin 337 kadın şiddet görerek hayatını kaybederken, en çok boşanmak istedikleri ve kendi hayatlarına dair karar almak istedikleri için öldürülüyorlar. Tüm bu gelişmelerin sorgulanması gerektiğine her dönem vurgu yapılıyor.

30 İLÇESİ OLAN İZMİR’DE 3 KADIN BELEDİYE BAŞKANI VAR!
Bunlarla birlikte ülkedeki siyasi partilerin kadına verdikleri önem ve değer de her dönem tartışma konularının başında geliyor. Milletvekili, belediye başkanı, meclis üyesi sayıları, cinsiyet kotası, temsil edilme noktasında her siyasi partinin ideolojisine göre izlediği yolun tutarlı olup olmadığı kendi içlerinde tartışılıyor.  İzmir özeline bakıldığında 30 ilçesi olan kentin sadece 3 kadın belediye başkanına sahip olması dikkat çekiyor. Demokrasinin ve aydınlığın simgesi olarak gösterilen İzmir’de bu sayının yeteri seviyede olmadığı kamuoyu tarafından dile getiriliyor.

SİYASİ PARTİLERİN KENTTEKİ KARNESİ

CHP’de zirvede dikkat çeken 5 isim…

Kent siyasetinde ağırlığı olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) öne çıkan kadın siyasileri şu şekilde:

Milletvekilleri Selin Sayek Böke ile Zeynep Altıok Akatlı… İki isim de Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu tarafından kontenjan aday olarak gösterildi ve 2015 genel seçimlerinde İzmir Milletvekili olarak parlamentonun yolunu tuttu. Geçmiş dönemde Böke, genel başkan yardımcılığı ve parti sözcülüğü görevlerini yürüttü. Altıok da aynı şekilde genel başkan yardımcısı olarak MYK’ya giren isimler arasında yer almıştı. Böke ve Altıok şu an sadece milletvekili olarak görevlerini sürdürüyor.

Parti Meclisi (PM) Üyesi Sevda Erdan Kılıç… Ankara’da yürüttüğü görevin ikinci döneminde… Son dönemde İzmir İl Örgütü’nün parlayan yıldızı olarak parti kulislerinde gösteriliyor. Gençlik Kolları İl Başkanlığı görevini geçmiş yıllarda yürütmüş olan Kılıç daha sonra il yöneticiliği yaptı. 2015’te milletvekili adayı da olan Kılıç seçilemedi. Kılıç şimdilerde PM’de aldığı görevi yürütüyor.

Konak Belediye Başkanı Sema Pekdaş… 100 yılı aşkın bir süredir var olan köklü İzmir Barosu’nun ilk kadın başkanı olmasının ardından Konak Belediyesi’nde de başkanlık koltuğuna oturan ilk kadın… Bu iki unvanla şimdiden tarihe geçmeyi başarmış bir kadın olarak öne çıkıyor. Pekdaş, göreve geldikten sonra kritik öneme sahip olan birimlerin başına kadın yöneticileri getirdi. 32 müdürlüğe sahip olan belediyede, 15 müdürlük kadınlar tarafından yönetiliyor

Urla Belediye Başkanı Sibel Uyar… Uyar da Urla Belediyesi’nin ilk kadın belediye başkanı olma özelliğini elinde bulunduruyor. Belediye meclis üyeliği döneminde başkanlık hedefini kafasında oluşturan Başkan Uyar, ilçede ve partide çok sayıda olumsuz düşünceyi ters köşeye yatırmış durumda. Kendi ifadesiyle, ‘Urla’da bırakın kadın belediye başkanını, tarihinde bir kadın belediye başkanlığına aday bile olmamış’ açıklaması durumun vahametini ortaya koymaya yetiyor. Uyar ilçesinde bu erkek egemen durumu kadınlar lehine çevirmiş durumda.

İlçe başkanları sayısında düşüş yaşandı

CHP’nin ilçe başkanları ve belediye meclis üyelerinin arasında da parlayan kadın değerler mevcut. Fakat ilçe başkanları noktasında önceki döneme göre bir geriye gidiş görünüyor. Geçmiş dönemde 4 ilçe kadınlara emanet edilmişti. Yeni yapılan ilçe kongrelerinde ise bu sayı 2’ye düştü. Balçova’da uzun bir süredir koltukta oturan Aygül Eryılmaz yeniden seçilen tek isim oldu. Eryılmaz’ın yanına Selçuk’ta hem genç hem kadın olan Merve Çalışkan eklendi. Ödemiş İlçe eski Başkanı Nazan Dönmez, Bergama İlçe eski Başkanı Ayşe Şimşek, Kemalpaşa İlçe eski Başkanı Ulviye Üreten koltuğunu kaybeden kadın başkanlar arasına girdi.

Kadın kollarının varlığı soru işareti mi?

CHP’de kadın kolları gibi bir yapının olması da, ‘kendini sol olarak tanımlayan ve cinsiyette eşitlik ilkesini savunan bir partinin kadın kolları ve ana kademe diye bir ayrıma gitmesi tutarsızlıktır’ şeklinde eleştiriliyor.

AK Parti’nin kentteki kadın temsilcileri…

AK Parti’de kadın siyasetçi denilince en güçlü figür olarak akademisyen kökenli Nükhet Hotar hemen öne çıkıyor. Hotar şu an partisinin İzmir’deki tek kadın milletvekili… Önceki dönemde Nesrin Ulema listelerde kendine yer bulurken 2015’in 1 Kasım’ında arka sıralarda yer aldı ve seçilemedi.

Parti ayrıca 2014 seçimlerinde tek kadın aday olarak Konak’ta dönemin Milletvekili İlknur Denizli’yi gösterdi.  Denizli CHP’nin adayı Pekdaş’a karşı kaybetti. Fakat AK Parti hiç hesapta olmayan şekilde kadın temsiliyeti açısından güçlendi. Kiraz Belediye Başkanı Özçınar, dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun İzmir’de gerçekleştirdiği program sırasında rozet takarak AK Parti’ye geçti. Böylece partinin gösterdiği kadın aday seçimi kazanamazken MHP tarafından gösterilen aday AK Parti saflarına katıldı.

İl Yönetim Kurulu’nda yer alan ve geçmiş dönemde AR-GE’den Sorumlu İl Başkan Yardımcılığı yapan şimdilerde ise Tanıtım ve Medyadan Sorumlu İl Başkan Yardımcılığı görevini yürüten Nilüfer Karadal partide öne çıkan kadın siyasi figürler arasında bulunuyor.

Uzun süredir Balçova’yı kadın bir partiliye emanet eden AK Parti’de ilçe başkanları arasında da 2 kadın bulunuyor. Teşkilat Balçova’da Evrim Özen’e, Selçuk’ta Sema Yeşilçimen’e emanet edilmiş durumda.  Kongre sürecini yürüten AK Parti’de yeni dönemde kaç kadın partilinin aktif göreve getirileceği şimdiden merak konusu.

İYİ Parti’nin melekleri kimler?

Siyaset sahnesine hızlı giriş yapan ve Lideri Meral Akşener’in kadın olmasıyla hanesine hemcinsler  tarafından artı yazdıran İYİ Parti, cinsiyet kotası noktasında hassas… Teşkilattaki tüm görevlerde kesinlikle uygulanan yüzde 25’lik cinsiyet kotası dikkat çekiyor. Kotanın sadece kadınlara yönelik olmadığına vurgu yapılıyor. Bu kotadaki yüzde 25’lik bölümü yeri geldiği zaman erkeklerin doldurabileceğinin altı çiziliyor. Bizzat Akşener’in talimatıyla kadınlara ayrımcılık yapılmaması için parti kadın kolları teşkilatlanmasına gitmiyor. Ayrıca Genel Başkan Meral Akşener sebebiyle İzmir’de çok sayıda kadın seçmenin şimdiden gönlünü kazanmaya aday görünen İYİ Parti 4 ilçede erkek başkanları tercih etmedi. Parti, Balçova’da Serap Özöktem’i, Güzelbahçe’de Nurdan Ermin’i, Gaziemir’de ise Leman Emin Bayındır’ı, Menderes’te Ayşe Mutlu’yu başkan olarak görevlendirdi.

Ayrıca 85 kişilik il yönetiminde 22 kadın partili bulunuyor. İl başkan yardımcıları arasında ise Sevim Kayahan, Esra Akkaş, Seda Özçelik, Ülkü Doğan yer alıyor.

MHP’de Kılıç öne çıkıyor

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) İzmir İl Teşkilatı’nda kadın siyasetçi denilince ilk akla gelen Senem Kılıç… 2015 Genel Seçimleri sırasında milletvekili adayı olarak gösterilen Kılıç seçilememişti. Daha sonraki süreçte aktif siyasetin içinde yer almayan Kılıç, MHP ile gönül bağını koruduğunu her fırsatta dile getiriyor. Şu an ilçe başkanları ve il yönetimi içinde herhangi bir kadın siyasetçiye rastlanmıyor. Parti geçmiş dönemde Balçova’yı bir kadın partiliye emanet etmişti. Ülkü Doğan MHP’den ilçe başkanlığı görevini yürütmesinin ardından İYİ Parti’ye geçti ve şu an aktif siyasetine orada devam ediyor. 2014 yerel seçimlerinde ise parti Kiraz’da kadın adayla yola çıktı. Babasının vasiyeti olarak MHP tarafından başkanlık için aday gösterilen Saliha Özçınar koltuğa oturduktan 10 ay sonra iktidar partisine geçiş yaptı. MHP İzmir’de sahip olduğu iki kamu koltuğundan birini AK Parti’ye kaptırırken kadın temsili noktasında da zayıfladı.

HDP fermuar sistemini uyguluyor

Halkların Demokratik Partisi (HDP) eş başkanlık sistemini örgütlerdeki tüm görevlerde kullanan bir parti olarak öne çıkıyor. Şu an HDP İzmir İl Eş Başkanı olarak görev yürüten isim ise Semra Uzunok… Parti milletvekili listelerini oluştururken de bir erkek bir kadın sıralanacak şekilde fermuar sistemini uyguluyor.

KADINLAR GÜNÜ ASLINDA NEDİR?

8 Mart 1857 tarihinde ABD'nin New York kentinde 40 bin dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 120 kadın işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 10 bini aşkın kişi katıldı. 26 - 27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) Almanya Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ın "Internationaler Frauentag" (International Women's Day - Dünya Kadınlar Günü) olarak anılması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.