İZMİR - Danıştay verdiği kararda, Yortanlı Barajı’nın suları altında bırakılan kültürel ve arkeolojik mirasın önemine dikkat çekilerek, “Bu durumda kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgesinin hiç bir anlamı kalmamaktadır. Allianoi’nin sular altında bırakılması, insanın kendi varlığını tehlikeye atmaktadır” denildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Yortanlı Barajı suları altında bırakılmasına göz yumduğu Allianoi antik kentinin ismini kullanarak oluşturduğu termal turizm çevre planının yürütmesi, Danıştay 6. Dairesi tarafından durduruldu. Jeotermal kaynağın yetersiz olmasına karşın alanın “termal turizm bölgesi” ilan edilemeyeceğine karar veren mahkeme, ayrıca Allianoi gibi bir arkeolojik mirasın sular altında bırakılmasına tepki gösterdi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, Allianoi antik kentini dışarıda bırakarak, olası iptal kararına karşı hazırlanan İzmir, Bergama, Allianoi, Manisa, Soma Menteşe Termal Turizm Koruma ve Gelişme Bölgesi 1/25 bin ölçekli Çevre Düzeni Planı'nın yürütmesi durduruldu. Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi’nin açtığı davayı değerlendiren Danıştay 6. Dairesi, 6 Temmuz 2009’da hazırlanan planın, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına aykırı olduğuna karar verdi. Mahkeme Bergama Paşaılıcası bölgesinde bulunan Allianoi’nin sular altında kalmasına da tepki gösterdi. Ancak, bakanlığın Allianoi’yi olası iptal kararını düşünerek plan dışında bırakması nedeniyle, mahkeme kararı, ören yeri ve barajla ilgili bir yaptırım getirmiyor.
ARKEOLOJİK MİRAS
Mahkeme kararında, planın temasını oluşturan jeotermal sistemlerin kapasite ve potansiyeli araştırılmadan turizm bölgesi ilan edildiğini, planda ayrıca yoğunluğun da hesaplanmadığı vurgulandı. Kararda, şu görüşlere yer verildi:
“İlan edilen bölgenin adını Allianoi’den almasına karşın, tarihi alanının plan sınırları dışında bırakılması kamu yararı ve planlama ilkelerine aykırıdır. Planda öngörülen yoğunluk çok fazladır. Orman alanında, turizm tesis alanı görülmektedir. Paşaılıcası olarak bilinen bölgede, Allianoi’nin sular altında kalmasının ardından termal merkez yaratılmasının olanaklı olmadığı açıkça görülmektedir. Dünyada şaşırtıcı ölçüde sağlam kalabilmiş bir Roma Dönemi sağlık kompleksini barındıran bu ören yeri, antik köprüleri, tarihi ılıcası ve diğer taşınmaz eserleriyle yerinde korunması gereken eşsiz bir arkeolojik mirastır. Yortanlı Barajı’nın su tutmasıyla bu eşsiz miras sular altında kalacak. 60 yıl ömrü olan bu barajın ardından ören yeri 15 metrelik alüvyon dolgu altında kalacaktır. Kültür turizm bölgesi adını Allianoi’den almaktadır. Ancak baraj gölüyle birlikte Paşaılıcası da yok edilmektedir. Bu durumda kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgesinin hiçbir anlamı kalmamaktadır.”
ABARTILI KAPASİTE
İnsanların, kendi varlığını sürdürmek için doğayı kullanmak zorunda olduğu ancak yerleşme, baraj, yol yapımı gibi mühendislik çalışmalarında konuya yalnızca ekonomik olarak bakılmaması gerektiği belirtilen kararda, “Dağ, orman, kıyı gibi doğa parçaları kendi kültür varlıklarının da bir varlık olduğu bilinmelidir. Allianoi’nin sular altında bırakılması, insanın kendi varlığını tehlikeye atmaktadır. Allianoi planlarda yer almalı ve varlığı unutturulmamalıdır” denildi.
Planda, bölge için 120 bin yatak kapasitesi öngörüldüğüne de dikkat çekilen kararda, ülke genelindeki yaklaşık 600 binlik kapasiteyle kıyaslandığında, bu rakamın abartılı olduğu vurgulandı.
Şehir Plancıları Odası İzmir Şube Başkanı Zeki Yıldırım, “Bakanlık yaptığı planla tarih katliamına göz yumarken, bölgeye yoğun bir yapılaşma da getiriyor. Bu durum hiçbir vicdana sığmaz” yorumunu yaptı.(Emre Döker/Cumhuriyet)