Arama kurtarmada sınıfta kaldık

İSTANBUL - Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı’nın (AFAD), Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Arama Kurtarma Danışma Grubu (INSARAG) tarafından Türkiye’de gerçekleştirilen sınıflandırma sınavını geçemediği ortaya çıktı. Bunun, uluslararası bir afet durumunda AFAD’ın bir başka ülkede arama-kurtarma operasyonu yapma yetkisini kaldırdığı belirtiliyor. Radikal'de yer alan habaere göre, Sınavı geçememenin sınıfta kalmak anlamına gelmediğini söyleyen AFAD yetkilisi ise, “Şahsi kaprislerden dolayı mutabakat sağlayamadık. Sınavda detaylara çok takılıyorlar” diye konuştu.

 

İçişleri Bakanlığı’na bağlı eski Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ve AKUT, INSARAG’ın afet bölgelerinde verimli faaliyet yürütebilecek standarttaki sivil kurtarma ekiplerini belirlemek ve sınıflandırmak amacıyla uyguladığı sınava girmek için 2008 yılında başvuruda bulundu.

 

Bu iki sivil kurtarma ekibi; teçhizat, personel eğitimi, lojistik, medikal yeterlilik gibi çeşitli alanları kapsayan 144 kriteri yerine getirmek için çalışmalara başladı. 29 Mayıs 2009 tarihinde Sivil Savunma Genel Müdürlüğü’nün kaldırılmasıyla sınava hazırlık sürecinin sorumluluğu da AFAD’a devredildi. Gerekli prosedürlerin ve iki yıl süren hazırlık sürecinin tamamlanmasının ardından sınavı gerçekleştirmek üzere Birleşmiş Milletler ve INSARAG yetkilileri Türkiye’ye davet edildi.

 

INSARAG iki ayrı kategoride sınav yapıyor. ‘Orta ölçekli arama kurtarma’ kategorisini geçen ekiplere verilen sertifika ile 1 enkaz noktasında hiç durmadan 7 gün boyunca arama kurtarma faaliyetinde bulunma imkânı tanınıyor. Yüksek ölçekli arama kurtarma kategorisini geçen ekiplere ise 2 ayrı enkazda hiç durmadan 10 gün boyunca faaliyette bulunma imkânı veriliyor. INSARAG grubu, bu sınavları başarıyla geçemeyen arama kurtarma ekiplerine ise yurtdışındaki afet bölgelerinde çalışma imkânı vermiyor. AKUT bu sınava orta ölçekli kategorisinde katılırken AFAD ise yüksek ölçekli kategoriden girdi.

 

Sınava girmek için başvuruda bulunan ekipleri gözlemlemek üzere Cenevre, Amerika, Galler, Litvanya ve Fransa’dan sınıflandırmacılar 10 Temmuz 2011’de İstanbul’a geldi. Evrakların incelenmesi, arşivlerin kontrol edilmesi ve operasyonel tatbikatı içeren sınıflandırma beş gün boyunca sürdü. Teçhizatlarını INSARAG standarlarına uygun hale getirmek için 250 bin TL harcayan AKUT, tatbikatta enkaz üzerinde gerçekleştirdiği yaklaşık 48 saatlik performansla ‘orta ölçekli arama kurtarma ekibi’ olarak sınıflandırıldı. AFAD ekibi ise ‘yüksek ölçekli’ kategoride girdiği sınav sırasında INSARAG gözlemcileri ile tartışmaya girdi. Sınava toplam 12 milyon TL’lik bir bütçeyle hazırlandığı öne sürülen AFAD ekibi sonuç olarak bu sınavdan başarısızlıkla çıktı.

 

INSARAG tarafından belirlenen 144 kriterden beşini yerine getiremeyen AFAD, koordinasyonunu yürüttüğü Sivil Savunma Arama Kurtarma Birliği sınıflandırma sınavını geçemedi. Sivil Savunma Arama Kurtarma Birliği’ne bağlı ekiplerin operasyonel tatbikat sırasında, INSARAG’a önceden bildirilenlerden farklı teçhizatlar kullanması başarısızlıktaki en büyük neden olarak gösteriliyor. Konuyla ilgili ulaştığımız ve başarısızlığın nedenlerini sorduğumuz AFAD yetkililerinin cevabı ise oldukça ilginç. Sınavı geçememenin sınıfta kalmak anlamına gelmediğini söyleyen AFAD yetkilisi, başarısızlığın nedenini şöyle açıkladı: “Şahsi kaprislerden dolayı mütabakat sağlayamadık. Zaten üzerine düşülmüş, çalışılmış bir durum da değildi bizim için. Sınavda detaylara çok takılıyorlar. Süreç bitmedi, görüşmelere devam ediliyor. INSARAG yetkilileri daha sonra anlaşma sağlamak için bir kez daha gelmek istedi fakat biz çok gelmeleri taraftarı değiliz. Sınavda detaylara çok bakıyorlar. Sınav için ayrılmış özel bir bütçe yoktu.”

 

Merkezi olarak katıldıkları sınavda uluslararası kriterleri tamamlayamayan Sivil Savunma ekipleri, Erciş’teki arama-kurtarma çalışmalarında ise oldukça iyi bir performans göstermişti. Özellikle İzmir, Konya ve Kahramanmaraş Sivil Savunma birlikleri pek çok depremzedeyi enkaz altından canlı kurtarmış, tüm Türkiye’de Erciş depreminin simgesi haline gelen 14 günlük Azra bebek, annesi ve babaannesinin enkazdan sağ kurtarılmasını da İzmir Sivil Savunma Arama Kurtarma Birliği sağlamıştı.