Takvimler…

17 Şubat 1923’ü gösteriyor…

Günlerden Cumartesi…

Cumhuriyet’in ilanına…

Nereden baksanız daha 8.5 ay var…

Yer; “Kurtuluş’un ve Kuruluş”un sembol kenti İzmir…

Konak’taki Banka-Han…

Yüzyılın buluşmasına ev sahipliği yapıyor…

“İzmir İktisat Kongresi”…

Memleket topraklarının dört bir yanından koşa koşa gelen…

Bin 135 delege ile açılıyor…

Kürsüde…

Gazi Mustafa Kemal Paşa var…

Az sonra…

Çok sevdiği bu kentten dünyaya şu mesajı verecek:

“Zaferler, sadece savaş alanlarında kazanılmaz…”

Ve, aynen öyle oldu…

İzmir İktisat Kongresi…

Yeni Türkiye'nin…

“Ekonomi Politikası”nı belirlemek amacıyla toplandı…

Bi’daha hatırlatalım:

Henüz Cumhuriyet ilan edilmemişti!      

Gazi Mustafa Kemal, oturumu açtı…

***

Atatürk’ün kürsüde seslendirdiği şu sözleri…

O gün…

Banka-Han’ı balkonlarına kadar dolduran…

Tüccar, esnaf, ithalatçı, ihracatçı, gayr-ı müslümler dahil…

Hem şaşırttı hem de müthiş etkiledi:

“Efendiler, Osmanlı fatihleri (Özellikle Kanuni’yi, Sultan Selim’i, Fatih’i kast ediyor…) sabanın önünde yenilip çekilmeye başladıktan sonra, asıl felâketlerin büyüğü başladı… O kadar kötü şartlar içinde borçlanmalar yapılıyordu ki, bunların faizleri de ödenemedi… En sonunda bir gün Osmanlı Devletinin iflâsına karar verdiler… Maliye işleri hemen kontrol altına alınmış ve başımıza genel borçlar belâsı çökmüş bulunuyordu…”

Uzun konuşmanın sadece bu bölümü bile…

Türkiye Tarihi’nin ilk ve tek “Ekonomi Buluşması” için…

Bir milat olarak kabul ediliyordu…

***

100 yıldır merak edilen soru şu:

“İzmir İktisat Kongresi”…

Neden…

Cumhuriyet’in ilanından sekiz buçuk ay önce toplandı?

Anlamlı cevap…

Kadim dost…

Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılapları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Kemal Arı’dan geldi:

“İzmir İktisat Kongresi’nin, Cumhuriyet’in ilanından önce gerçekleştirilmesinin en önemli nedeni o tarihlerde süren Lozan görüşmeleriyle ilgilidir… Türk heyeti Lozan’a gittiğinde ekonomide tam bağımsızlık konusunda ödün vermeme direktifini almıştı… Ve dolayısıyla Batılılar da Lozan’da başta kapitülasyonlar olmak üzere iktisadi anlamda bağımsızlığımızı tehlikeye düşürecek adımlar atıyorlardı… Bu nedenle Mustafa Kemal Atatürk, İzmir İktisat Kongresi’ni toplayarak Misak-i İktisadi’yi kabul ettirdi… Yani bizim iktisadi alanda bağlı olduğumuz ilkeleri saptadı ve bunu bir yeminle (misak, yemin demek) belirledi… Ve bununla Batı’ya (tam da Lozan devam ederken) şunu anlatmaya çalışıyordu: “Biz iktisadi bağımsızlığa yemin ettik… Gelecek dönemde Yeni Türkiye’de bu millet ve yurdu tam bağımsız olacaktır ve dolayısıyla kapitülasyonlar gibi dayatmalara tahammülümüz yoktur…”

***

Ve, Prof. Dr. Kemal Arı’ya bir soru daha:

Neden böylesi büyük buluşma için adres İzmir?

İzmir adına gurur veren cevap şöyle:

“İzmir, Kurtuluş Savaşı’nda en çok zarar gören şehirdi ve bir kül dağı haline gelmişti… Ancak daha önceki yüzyıllarda Osmanlı döneminde bu toprakların en gelişmiş liman kentiydi… Yangın büyük üzüntüye neden olmuştu… Atatürk’ün amacı şuydu: Biz Türkiye’nin iktisadi şahlanışını bu yakılıp yıkılmış kentten, İzmir’den başlatıyoruz ve buradan yeni bir Türkiye doğacaktır…”

***

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer…

Bugün start alacak büyük buluşmayı…

“İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi” diye tanımlarken…

Özellikle vurgu yaptığı şu cümle son derece dikkate değer…

Çünkü…

Özellikle bu vatanın gelecek kuşaklarına miras gibi:

“Çok büyük acılar, dramlar yaşandı geçtiğimiz bir ay içinde ama biliyoruz ki, önümüz aydınlık... Bu topraklarda yaşayan herkesin daha dirençli kentlerde, sağlıkla, huzurla bir arada yaşamasının önünü açacak ilke ve kuralları ortaya koyan iktisat politikalarını şekillendirmeye çalışıyoruz…”

***

Bitiriyoruz…

Neyle?

Atatürk’ün, bir asır önce…

“İzmir İktisat Kongresi”nin açılış konuşmasını tamamlarken…

Seslendirdiği son cümleye vurgu yaparak:

“Bu kadar kıymetli ve tarihi kongrenizi açmak şerefini bana verdiğinizden dolayı özellikle teşekkürlerimi sunarım… Bu kongreyi düzenleyen sizlersiniz. Bundan dolayı sizi tebrik ederim… Kongre açılmıştır efendim…”

Nokta…

Hamiş: “İzmir, dünyaya açılan bir liman… Arkasında da bu ülkenin en bereketli toprakları uzanıyor… Böyle bir kentten vazgeçilir mi? / Lucien Arkas – Arkas Holding Başkanı…”