Vapur sefası kısa sürdü... İzmir-Selanik hattı iptal!

Diren ÇELİK/ EGEDESONSÖZ- İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Kasım ayı meclis toplantısı, Hizmet Binası Meclis Toplantı Salonu’nda gerçekleştirildi.

Başkan Yusuf Öztürk ve meclis üyelerinin katıldığı toplantıda Denizcilik sektöründe ülke ve bölgedeki güncel gelişmeler değerlendirildi. Toplantıda, geçtiğimiz yıl 58,9 milyon TL olan ve 2023 yılı için 89 milyon TL olarak hesaplanan bütçesi oy birliği ile kabul edildi. Mecliste ekim-kasım ayı faaliyetleri sunumu gerçekleştirildi.

Meclis Toplantısı'nda konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk sözlerine İstanbul’da bombalı saldırıda ve Irak'ta şehit olan askerleri anarak başladı. Öztürk, “30 Ekim’deki depremin ardından, tsunamileri selleri gördük ne kadar zor olduğunu gördük. Düzce’de de yaşanan depremde can kaybı olmaması sevindirici. Deprem konutları da geçtiğimiz gün kura ile depremzedelere teslim edildi. Hayırlı olmasını temenni ediyor, bir daha yaşanmamasını temenni ediyorum” ifadelerini kullandı.

Dünya ekonomisinde jeopolitik gerilimi yaşamaya devam ediyoruz diyen Öztürk şu ifadeleri kullandı:

“Dünya ekonomisinde jeopolitik gerilimin ve küresel durgunluğun negatif etkilerini yaşamaya devam ediyoruz. Yükselen enflasyon ve buna karşı faizlerin yükseltilmesi politikası, durgunluğu maalesef derinleştiriyor. Diğer taraftan kuzey yarımkürede kış mevsiminin başlaması ile kovid vakaları artmaya devam ediyor. Çin’in yeni karantina önlemleri, sert protestolara yol açtığı gibi Noel tatili öncesi üretim tarafında belirsizliği daha da artırıyor. Uluslararası Finans Enstitüsü ise dünya ekonomisinin 2023’te yüzde 1,2 küçüleceğini öngörüyor.

DENİZ TİCARETİNİ DE BASKI ALTINA ALDI
Dünya ticaretinde yaşanan daralma, deniz ticaretini de baskı altına alıyor. Dünya Konteyner Endeksi, 24 Kasım haftasında yüzde 7 düşerek, 2,404 dolara kadar geriledi. En çok düşüş yaşanan ana hat olan Şangay-Rotterdam taşımalarında, 40’lık konteyner için navlun 2,192 dolara düştü. Bu rakam geçen yılın aynı döneminden yüzde 84 daha düşük. Konteyner navlunları iki yıllık kazançlarını geri vererek neredeyse pandemi öncesi rakamlara yaklaştı. 

KÖTÜMSER YÖNLÜ BEKLENTİLER KUVVETLENDİ
Konteyner operatörleri seferleri birleştirerek ya da iptal ederek, navlundaki çöküşü durdurmaya çalışıyorlar. 25 Kasım verilerine göre büyük konteyner operatörlerinin oluşturduğu ittifaklar, planlanmış seferlerinin yüzde 14’ünü iptal etti. Alphaliner’e göre, Şubat 2022’de 500 bin TEU’ya kadar gerileyen boşta duran konteyner kapasitesi, şu an 1,25 milyon TEU’ya ulaşmış durumda. Navlunlardaki gerilemenin Çin yeni yılına kadar devam edeceği, bazı taşıma koridorlarında pandemi dönemi öncesi navlunların görüleceği ifade ediliyor. Okyanus taşımalarının 2023’te yüzde 2,5 azalacağı tahmini ve tersanelerde suya inmeyi bekleyen yeni gemiler, kötümser yönlü beklentileri daha da kuvvetlendiriyor.  Yine dökme yük navlunları için temel gösterge olan Baltık Kuruyük Endeksi, zayıf talebin etkisiyle 1300 puan civarlarında seyrediyor. Koster piyasasında ise ciddi bir düşüş gözlemlenmiyor. Türkiye’nin girişimleriyle dört ay uzatılan Tahıl Koridoru’ndan 23 Kasım itibariyle 491 gemi geçti.  

YÜK HACMİNE DE YANSIYOR
Konteyner taşımacılığındaki düşüş, ihracatımızdaki durağanlığın etkisiyle limanlarımızdaki yük hacmine de yansıyor. Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre Ekim 2022’de yapılan ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5 düşüş gösterdi. Bu karşı ithalat hızlanarak devam ediyor. 10 ayda dış açık 91 milyar dolara ulaştı. Denizcilik Genel Müdürlüğü verilerine göre ise Ocak-Ekim 2022 döneminde limanlarımızda elleçlenen yük 454 milyon tona çıkarken, elleçlenen konteyner yüzde bire yakın gerileyerek 10,36 milyon TEU’ya düştü. Ticaret ve sanayi kesimlerinin krediye erişimdeki sıkıntıların yanı sıra döviz kurunun düzeyinin, ihracatta rekabet gücünü olumsuz etkilediği belirtiliyor. Tek haneye inen faize karşı üç haneli rakamlara yaklaşan enflasyon, üretim maliyetlerinin artmasına yol açıyor. Bir başka yoruma göre yüksek navlun döneminde tedarik merkezi olarak öne çıkan ülkemiz, navlunların hızlı düşüşü nedeniyle lojistik avantajını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.

HAT KAPANDI
11 Ekim’de açılan İzmir- Selanik hattı ile ilgili bilgi veren Başkan Öztürk, “Selanik üzerinden Avrupa’ya bağlayan İzmir-Selanik Ropax Hattı’nda seferler 11 Ekim’de başladı. Şu ana kadar sefer sayısı 20’ye yaklaştı” dedi.

Öztürk şunları söyledi:

İzmir Selanik’le ilgili bir miktar eleştireceğim bir miktar haklılık payı da var yok değil. Maalesef 2 ay evvel başlayan hattın Nisan veya mayıs ayına kadar kapanışını yapıyoruz. Kabul edilebilir bir şey değil. DTO olarak mütevazi olamayacağım. 8 senedir bu hatla ilgili çalışmalar yapıyoruz. Defalarca Yunanistan’a gittik, Yunanistan’dan misafir kabul ettik. Ana amacı ihraç yüklerini Avrupa’ya ne kadar hızlı en maliyetsiz şekilde sokarızdı. Bugün İzmir’den çıkış yapan sadece Çeşmeden bir firmamız var o firmamızda tresde’ye gidiyordu. İzmir’den diğer firma ispanyaya gidiyor. Daha öncesinde de başka bir firma Fransa’da seteye gidiyordu. Avrupa’ya güneyden İspanya Fransa İtalya’dan giriş yapılıyor. Dünyada en fazla kira geliri getiren gemi tipi ro-ro. Bir ro-ro firması, aynı denizi kullanan 2 ülke böyle bir hattı kurdular. Mayısa kadar durdurdular. Ana nedeni desteksizlik. Neden destek yok onu anlamıyorum. İspanya’dan Fransa’dan İtalya’dan giriş yapılıyorken İzmir’den Selanik’e gidiş, Selanik’ten Güney Avrupa’ya, Balkanlara giriş Türkiye lojistik açısından daha iyi değil mi? Yeterli destek görülemedi. Bu destek olmadığı sürece insanların para kazanması söz konusu olmadığı için büyük kayıplarla bu hattın kış sezonu boyunca kapatılmasına kadar verildi. Sadece ro-ro değil aynı zamanda pessenger hattı. Toplu bir zarar söz konusu. Dolayısıyla Türkiye’nin lojistik performansı diyoruz dünya bank kriteri, niye Türkiye çok alt sıralarda? Lojistik performansımız çok iyi değil. Bu da dış yatırımı etkiliyor. Sadece böyle değerlendirmemek gerekiyordu. Lojistik firmalarımızın bu hatta büyük destek vermesi gerekiyordu ama olmadı.

Kruvaziyer turizminde ilk 10 ayda ülkemiz limanlarına 752 gemi ile 918 bin yolcu geldi. Pandemi nedeniyle geçen yılın tamamında 45 bin yolcu geldiğini düşünürsek, artış oranı 20 kata ulaştı. Yine bu yılki yolcu sayısı, 300 bin yolcunun geldiği pandemi öncesi yıl olan 2019 yılının üç kat üzerinde. Ocak-Ekim döneminde İzmir’e 18 gemi ve 48 bin yolcu, Çeşme’ye 50 gemi ve 20 bin yolcu, Dikili’ye 26 gemi ve 5 bin 700 yolcu, Kuşadası’na 350 gemi ve 456 bin yolcu geldi. Her ne kadar Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz’in devre dışı kalmasından dolayı 2023’e yönelik bazı hatlar seferlerini iptal etse de kruvaziyer turizmindeki ivmenin yukarı doğru gitmesi bekleniyor.

KRUVAZİYERİN DURMASININ TEK SEBEBİ SAVAŞ
Bir kruvaziyer gemisi şirketinin İzmir’i 2023 rotasından çıkarılmasıyla ilgili iddialara da yanıt veren Öztürk, “İzmir’in alt yapısı ile ilgili bir yetersizlik yok bunları söyleyen bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olanlardır. Bunu söylemek bizlere ve İzmir’e haksızlık bunu kabul etmiyorum. Tek sebebi Rusya- Ukrayna savaşıdır. Türkiye’yi ve İzmirimizi kruvaziyerde cazibe merkezi yapmak için çalışmalara devam ediyoruz. Dünyanın en önemli kruvaziyer fuarlarının başında gelen SeaTrade Med Fuarı’nın Türkiye’de ve İzmir’de düzenlenmesi için girişimlerimiz sürüyor. Başta İzmir Limanı olmak üzere kruvaziyer limanlarımızın MedCruise üyesi olabilmesi ve bu fuarın ülkemizde düzenlenmesi için Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy’a destek talebimizi ilettik” şeklinde konuştu.