İZMİR - Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM), tüm dünyada 30 milyonu aşkın tütün üreticisini temsil eden Uluslararası Tütün Yetiştiricileri Derneği (ITGA) Başkanı António Abrunhosa’yı ağırladığı basın toplantısına, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi ve TİM Yönetim Kurulu Üyesi Noyan Gürel de katıldı.
Gerilemenin Ardından Toparlanma Başladı
Toplantının açılışında TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, ülkemizdeki tütün üretimi ve ihracatıyla ilgili tabloyu ortaya koydu. Buna göre, Türkiye, yılda yetiştirilen 60 bin tonun üzerinde oryantal tütünle dünyanın en büyük oryantal tütün üreticisi konumunda. Türkiye’nin tarımsal ihracatının simgelerinden biri olan tütün üretiminden yıllık ortalama 400 milyon dolar ihracat geliri elde edilirken, yaklaşık 55 bin çiftçi ile ailesi de geçimini tütün tarımından sağlıyor.
2003 yılında 150 bin ton olan tütün üretimimiz, 2010 yılında en düşük seviyesine gelerek 64 bin tona gerilediği ancak 2011 yılında tekrar artmaya başlayarak 68 bin tona yükseldi. Tütün ihracatı performansı ile tütün üretimi arasında bir paralellik olduğu vurgulanırken, TİM’in verilerine göre, 2012 yılının ilk 8 ayı itibariyle şimdiden 60 bin tonluk ve 340 milyon dolarlık tütün ihracatı gerçekleşti. Bu veriler tütün ihracatının geleceği ve ekonomik katkısı anlamında umut verici olarak değerlendirildi.
Büyükekşi, bu toparlanmada, tütün üretimine dönük yapılan yeni çalışmaların etkili olduğunu söyledi. Bunlar arasında Ege Tütün İhracatçıları Birliği’nin (ETİB) tütün tohumu üretimi ve ıslahı konusunda Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile başlattığı çalışma gibi programlar yer alıyor.
Büyükekşi: “Tütün üretiminde aşırı sınırlamaları gündeme getiren uluslararası çalışmalar, 2023 ihracat ve tarım hedeflerini yakalamamızı güçleştirecektir”
Mehmet Büyükekşi, tütünde üretim ve ihracatın yeniden toparlandığı bir dönemde TKÇS’nin tam tersi yönde bir etkide bulunabileceğine dikkat çekerek bu konuda şunları söyledi: “Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin 17. ve 18. maddelerine yönelik taslak oluşturma çalışmaları yapılmaktadır. Aşırı öneriler barındıran TKÇS taslağının bugünkü haliyle kabul edilmesinin, Türkiye’deki tütün tarımına ciddi zarar vereceği ve ihraç edilebilir kaliteli tütün yetiştirilmesi için hayata geçirilen yeni projeleri olumsuz etkileyeceği kaçınılmaz bir gerçektir. Çiftçiye sağladığı gelir anlamında henüz bir alternatif bulunamamışken tütün üretiminin zorla sınırlandırılması tarım istihdamını da olumsuz etkileyecektir. Tütün çiftçilerine sağlanan her çeşit finansal ve teknik desteğin engellenmesi, ülkemizde yetiştirilen tütünün üretim miktarının ve kalitesinin düşüşüne sebep olacak; bu alandaki küresel rekabet gücümüz de zarar görecektir. Sonuç olarak, dünyada talebi olmasına rağmen tütün tarımının zorla engellenmesi, ekonomi ve ihracatı olumsuz etkileyecek olup, ülkemizin 2023 ihracat ve tarım hedeflerini yakalaması da oldukça güçleşecektir.”
Abrunhosa: “TKÇS önerileri, ekonomi ile ilgili kararları Kültür Bakanı’nın alması gibi”
Büyükekşi’nin ardından söz alan Uluslararası Tütün Yetiştiricileri Derneği (ITGA) Başkanı António Abrunhosa TKÇS konusuna odaklanarak, “Tütün üretimi ve ekim alanlarının zorla azaltılması ve tütün çiftçisine sağlanan finansal, teknik vb. her türlü desteğin kaldırılması gibi yasakçı hükümleri içeren taslak, milyonlarca insanın hayatıyla oynamaktadır ve bu da kabul edilemez” diye konuştu.
Taslak önerilerin nasıl hazırlandığını sorgulayan Abrunhosa, konuşmasında şu görüşleri paylaştı:
“Uluslararası temsilcilerin ve tütün tarımında herhangi bir uzmanlığı bulunmayan bürokratların masa başından tütün üretimine dair bu tür kararlar vermesini, ekonomi ile ilgili kararları Kültür Bakanı’nın almasına benzetiyorum. Böyle giderse dünyadaki milyonlarca insan işinden ve ekmeğinden olacak. Ancak bir umut var. Mevcut taslağa ilişkin ülke görüşleri nihai hale getirilerek, önümüzdeki 12 Kasım tarihinde Seul’de gerçekleşecek Taraflar Konferansı’nda oylamaya sunulacak. Burada, Brezilya, Yunanistan, Hindistan ve Meksika’yla birlikte Çalışma Grubu’ndaki 5 lider ülkeden biri olan Türkiye’nin tütün üreticisini ve ihracatını gözeten bir tavır alacağını ümit ediyoruz.”
Gürel: “Yurtdışından talep yükselirken uluslararası gelişmeler endişe verici”
TİM Yönetim Kurulu Üyesi Noyan Gürel yaptığı açıklamada global düzeyde yapılan çalışmaların tütün üretimine aşırı sınırlamalar getirdiğini ve 2023 yılı tarımsal büyüme hedeflerine ulaşılmasını engelleyebileceğini dile getirdi.
Ege Tütün İhracatçıları Birliği’nin (ETİB) tütün tohumu üretimi ve ıslahı konusunda Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile başlattığı çalışmalar gibi programlar yer aldığını belirten Gürel, yurtdışından, kaliteli Türk tütününe olan talebin yükseldiğini vurguladı ve ihracatçılar olarak bu talebe yetişmek için üretimi artırmaya çalıştıklarını, ancak uluslararası gelişmelerin endişe verici olduğunu ifade etti.
Noyan Gürel sözlerini şöyle tamamladı: “Taslak önerilerin olduğu gibi kabul edilmesi, tütün üretiminin bu koşulları uygulamayacak ülkelere kaymasına, bizim gibi tütün üreticisi ülkelerde ise ciddi ihracat kaybına ve ekonomik zararlara yol açacaktır.O nedenle mevcut taslağın nihai hale getirilmesi sürecinde, çalışma grubundaki 5 ‘anahtar ülke’den biri olan ülkemizin Türk tütününü bitirecek uygulamalara karşı çıkması büyük önem taşımaktadır. 12 Kasım tarihinde Seul’da gerçekleşecek toplantıda devlet yetkililerimizin konunun Türk ekonomisine olası etkilerini düşünerek kararlar alacağına inancımız tamdır.”