SİT derecesi düşürülmüştü… ‘Yaşar’ kararı mahkemelik!

Metehan UD/ EGEDESONSÖZ - İzmir’in Urla İlçesi’nde uzun süredir gündemde olan ve aralarında Yaşar Grubu Yönetim Kurulu Başkanvekili İdil Yiğitbaşı’nın eşi Yaşar Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı ve Portekiz Fahri Konsolosu Ahmet Fahri Yiğitbaşı’ya ait İskele Mahallesi’ndeki 40 bin metrekarelik arkeolojik SİT alanının derecesi 2018 yılında İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1’inci dereceden 3’üncü dereceye düşürülmüştü.

Karar değişikliği ile birlikte İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne başvuran mülk sahipleri yapılaşmanın önünü açan imar değişikliği talebinde bulunmuştu. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden tartışmalarla geçen koruma amaçlı imar planı Kültür ve Turizm Bakanlığı önünde ‘onay’ için beklerken SİT değişikliği talebi ile ilgili yeni bir gelişme yaşandı.

Çevre ve Kültür varlıklarının korunması hakkında 8 yıldır hukuki düzlemde çalışma yapan Ekinoks Çevre ve Kültür Derneği, konunun uzmanları ve hukukçular ile konuyu yargıya taşıdı. Planın iptalini talep eden Dernek hazırlanan imar planlarına da dikkat çekerek yürütmenin de durdurulmasını talep etti.  Mahkemenin vereceği karar antik kentin de geleceğini yakından ilgilendirecek.

‘GERİ DÖNÜŞÜ OLMAYAN ZARARLAR’
Dava dilekçesinde “İptali istenen karar ile 12 İon kentinden biri olan Klazomenai Antik Kentinin Dünyaca ünlü mezarlığının (Nekropolis) üstüne inşaat kararı verilmiştir. İnşaatların başlaması durumunda “Yitirildiğinde Geriye Dönüşü Olmayan Zararların Doğması” kaçınılmazdır. Bu durumda ivedi olarak idari işlemin durdurulması çok acil bir durum göstermektedir. Arkeolojik değerlerimizin korunması anlamında ulusal hukuk sistemimizin ön gördüğü sorumluluklarımızın yanı sıra, dünya kültürel mirasının bir parçası olan Klazomenai Antik Kenti’nin ve Nekropolisinin (antik mezarlık) dünya insanlığına karşı korunması amacıyla uluslararası hukuktan kaynaklanan (Dünya Kültür Mirasının Korunması Sözleşmesi)sorumluluklarımız da bulunmaktadır.” ifadeleri yer aldı.

‘YASAYA KARŞI HİLE YAPILMIŞ’
Açılan dava ile ilgili Egedesonsöz’e açıklamalarda bulunan Dernek Başkanı Başak Yasemin Kumaş, Urla’nın çok kıymetli bir antik kent olan Klazomenai’ye ev sahipliği yaptığını hatırlatarak “Manastır Mevkii, bilindiği üzere Kurtuluş Savaşı yıllarında (1920-1921) Yunan Arkeolog Oiconomos tarafından kazılmış. Buradan çok kıymetli, eşsiz eserler çıkarılmış ve Atina Arkeoloji Müzesine götürülmüş. Bu eserlerin ülkemize iadesi konusunda da girişimimiz var. Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgili birim Başkanı irtibata geçtik.  Ancak Egedesonsöz’de çıkan haber bizi çok endişelendirdi. Konuyu incelediğimizde, diğer doğal sitler gibi Arkeolojik sit alanlar üzerinde de çok büyük oyunlar döndüğünü gösteren örneklerden biri ile karşılaştığımızı üzülerek bildiriyoruz. 2863 sayılı yasada tanımlı tüm ilkelere karşı çıkarak ve hatta ayak oyunları yaparak alınmış kararlar karşımıza çıkıyor. Manastır Mevkii için yapılmış imara açma çalışmaları bu nedenle ayrı bir hassasiyet gerektirir. Alandaki bilimsel veriler ve Alandan sorumlu kişilerin görüşleri hiçe sayılarak, hatta onaylıyormuş gibi gösterilerek yasaya karşı hile yapılmış. Biz konuyu hem Urla Cumhuriyet Başsavcılığına taşıdık hem de İzmir Bölge İdare Mahkemesinde Kararın İptali için dava açtık. Buradan sonra iş Yüce Türk Yargısına, Cumhuriyet Savcılarımıza düşüyor. Doğamızın coğrafyamızın tarım topraklarımızın ısrarla rant uğruna katledilmesinin bedelini ağır şekilde ödediğimiz şu günlerde, toplumun tüm saflarını aklı selime ve sağduyuya davet ediyoruz” dedi.

 
NELER YAŞANDI?
İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararı ile “1. Derece Arkeolojik Sit Alanı”ndan çıkartılarak “3. Derece Arkeolojik Sit Alanı” olarak tescil edilen, Urla ilçesi, İskele Mahallesi, 4392-4393-4396-4397-4398-4399-4400-4401-4402-4403-4404-4405 4406-4407-4384-4385-4386-4387 adaların, “Gelişme Konut Alanı, Park ve Yeşil Alan, Otopark ve Taşıt Yolu” olarak belirlenmesine ilişkin hazırlanan plan değişikliği ilk olarak geçtiğimiz yıl İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne iletimiş ancak plan taslağı kabul edilmemişti.

Önerilen 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı; İmar ve Bayındırlık Komisyonu, Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu, Ulaşım Komisyonu, Çevre ve Sağlık Komisyonları tarafından değerlendirilmiş,  taşınmazların “Kentsel Gelişme Alanı” olarak belirlenmesine yönelik hazırlanan 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı değişikliği ret edilmişti.  Bir yıl önce ret edilen plan teklifi,   kentin anayasası olarak ifade edilen 1/25000 ölçekli çevre düzeni planının genel ilke ve stratejileri ile nüfus kabullerine aykırı olduğu, alandaki yapı yoğunluğunu arttırdığı gerekçesiyle kabul görmemişti.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin daha önce reddettiği arazinin villa ya da rezidans imarına açılması yönündeki teklif ikinci kez değerlendirmişti. Yaklaşık yedi aydır İmar ve Bayındırlık Komisyonu’nun gündeminde bekleyen plan teklifi oy çokluğu ile geçmişti.

Mülkiyeti, Türkiye’nin tanınmış isimleri arasında yer alan Yaşar Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı ve Portekiz Fahri Konsolosu Ahmet Fahri Yiğitbaşı’ya ait olan 40 bin metrekarelik arazide planlama yapıldı. Yaşar Grubu’na ait DYO Boya Şirketi ile Desa Enerji’nin de Yönetim Kurulu Başkan Vekilliğini yapan Yiğitbaşı’nın planın görüşüldüğü ihtisas komisyonu toplantılarına gelerek süreci yakın takip etmesi ise dikkat çekmişti.. Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanvekili İdil Yiğitbaşı’nın eşi olan Ahmet Yiğitbaşı’nın bizzat ilgilendiği planlama çalışmasına söz konusu alan için başvuruların ilk olarak Erdem Taylanlar, Hasip Erol ve Şenol Yiğitbaşı tarafından yapıldığı bildirildi.

AYRINTILARDA NE VAR?
Şehir Plancısı Dilek Çakanşimşek tarafından hazırlanan ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne sunulan plan açıklama raporlarında planlama alanına ilişkin bilgilere de geniş bir şekilde yer verildi. Urla İlçesi, İskele Mahallesi 4392 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4393 ada 1,2,3,4 parseller, 4396 ada 1 parsel, 4397 ada 1,2,3,4,5 parseller, 4398 ada 1,2,3,4,5,6 parseller, 4399 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4400 ada 1,2,3,4,5,6 parseller, 4401 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4402 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4403 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4404 ada 1,2,3,4,5 parseller, 4405 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4406 ada 1,2,3,4,5,6,7,8 parseller, 4407 ada 1,2,3,4,5,6 parseller, 4384 ada 1 parsel, 4385 ada 1 parsel, 4386 ada 1 parsel ve 4387 ada 1 parsel olarak kayıtlı parçalı arazi yeni plan önerisiyle tek ada tek parsel olarak toplanarak bütün bir imar adasına dönüştürüldü. Bölgeden genel olarak alınan yüzde 45’lik zayiatın aksine yüzde 25’lik zayiat alındı. Öneri plana göre arazi içinden yeşil alan ve belediye hizmet alanı gibi bir kısım alan da kamuya terk edildi. Daha önce yeşil alan olarak ayrılan alandan yaklaşık 2 bin metrekare belediye hizmet alanı kullanımına tahsis edildi.  Planlama kararıyla birlikte daha önce küçük villa yapımına olarak tanınabilen alanda bu kez dev rezidans ve konut projesinin önü açıldı. Arazinin plan değişikliğiyle birlikte geliştirilecek projenin özelliğine göre rant değerinin 1 milyar TL’ye kadar çıkabileceği iddia edildi.  Ayrıca planlama alanı, 12 iyonya kentinden birisi olan tarihi Klazomenai koruma sınırları içinde yer alıyor.