Sayıştay raporunda ortaya çıktı: 175 milyonluk zarar!

EGEDESONSÖZ- Sayıştay, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin en büyük bütçeli şirketi olan İZBETON’un 2019 yılına ilişkin harcamalarıyla ilgili raporu tamamladı. Raporda, kurumun Büyükşehir Belediyesi’nden ihale alıp iş yapmasına rağmen 175 milyon TL zarar ettiği belirlendi.

Sayıştay, “Yapılan incelemelerde Büyükşehir Belediye Meclis kararı alınmadan şirket tarafından 2019 yılı içinde dört adet yönetim kurulu kararıyla toplamda 68 milyon TL borçlanma yapıldığını görülmüştür” derken şu vurguyu yaptı:

“1 Ocak -31 Aralık 2018 tarihleri arasında şirketin brüt hasılatı 1.036.563.258,00 TL olup bu tutar %23,73 yeniden değerleme oranıyla çarpıldığında 1.282.539.719,12 TL olmaktadır. Yapılan borçlanma toplamda 68.000.000,00 TL olarak şirketin brüt hasılatının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan tutarın %10’unu geçmemektedir. Bu sebeple yapılan borçlanmalarda büyükşehir belediye meclisinin kararı alınması gerekmektedir. Oysa şirket tarafından alınan yönetim kurulu kararlarıyla 07.01.2019 tarihinde İzmir Büyükşehir Belediyesi Çevre Korunması, İyileştirilmesi, Müşavirlik Proje A.Ş’ den 20.000.000,00 TL, 08.01.2019 tarihinde İzmir Metro İşletmeciliği Taşımacılık A.Ş’ den 25.000.000,00 TL, 20.02.2019 tarihinde İzmir Büyükşehir Belediyesi Çevre Korunması, İyileştirilmesi, Müşavirlik Proje A.Ş’ den 3.000.000,00 TL, 30.07.2019 tarihinde İzmir Metro İşletmeciliği Taşımacılık A.Ş’ den 20.000.000,00 TL borçlanmaya gidilmiştir. Sonuç olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin %98,79 ortağı olduğu şirketin borçlanmalarında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68 inci maddesinde belirtilen usullerin uygulanması gerekmekte olup şirketin brüt hasılatının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan tutarın %10’unu geçmeyen borçlanmalarda büyükşehir belediyesi meclisinin kararının alınması gerekmektedir”

ALACAKLARI KALMIŞ!
Yapılan incelemede, “Şirketin vadesi geçmiş bazı alacakları için vade farkı uygulamadığı ve gerekli takip tahsil süreçlerini başlatmadığı” belirtilirken Gaziemir Belediyesi’nden 35.000.00 TL, Güzelbahçe Belediyesi’nden 7.909,34 TL, Balçova Belediyesi’nden 35.930,91 TL, Kiraz Belediyesi’nden 20.096,99 TL, Ören Belediyesi’nden 8.900,72 TL, Zeytinova Belediyesi’nden 14.597,21 TL, Ödemiş Bozdağ Belediyesi’nden 23.204,62 TL, Gerenköy Belediyesi’nden 14.160.00 TL, Beydağ Belediyesi’nden 8.615,17 TL olmak üzere toplam olarak 168.414,96 TL; 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında Emiralem Belediyesi’nden 16.892,08 TL, Koyundere Belediyesi’nden 6.176,29 TL toplamda 23.068,37 TL alacağı olduğu” vurgulandı.

Sayıştay, yine yaptığı araştırmada şirketin faaliyetlerinin tamamının Büyükşehir Belediyesi ihaleleri kapsamında olmasına rağmen sürekli zarar etmesine dikkat çekti. İncelemede, toplam 175 milyon 454 bin TL zarar ettiği vurgulandı. Raporda zarara ilişkin ifadeler şu şekilde yazıldı:

“Şirketin faaliyet alanları arasında; hazır beton, bordür, beton parke üretimi ve dağıtımı, sıcak ve soğuk asfalt üretimi yapmak ve bu konudaki ihalelere katılmak, bu kapsamdaki tesisleri kurmak, 3213 sayılı Maden Kanununa göre her türlü madencilik faaliyetlerinde bulunmak, maden, mermer arama ruhsatnameleri almak, işletmek, başkalarından ruhsat devralmak, atıkların toplanması, taşınması, geri kazanımı, bertarafı ve işlenmesi süreçlerini gerçekleştirmek mevcuttur. Şirketin bu kapsamdaki tüm faaliyetleri İzmir Büyükşehir Belediyesi ihaleleri kapsamında yürütülmektedir. Oysa belediye şirketleri belediyelerin ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi görevini özel hukuk çerçevesinde yerine getirilmesinde aktif rol alan, bölgesel kalkınmaya hedefleri doğrultusunda ticaretin geliştirilmesinde katkıda bulunan, bölgenin teknolojik gelişmişlik düzeyini arttıran, sosyal maliyet-kar dengesi çerçevesinde kar elde edip elde edilen karı yine büyükşehir belediyesi bütçesine aktaran bir mekanizma amacıyla kurulan tüzel kişilerdir”

SÜRELER ÇOK UZUN
Sayıştay, “Alt Yüklenicilere İhale Edilen İşlere Ait Sürelerin Büyükşehir Belediyesi İhaleleri Süresinden Fazla Olması” konu başlığında ise , “Şirketin faaliyetleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi ihaleleri kapsamında yüklendiği işlerin tamamının alt yüklenicilere ihale edilmesi ve şirketin büyükşehir belediyesinden elde ettiği gelirle alt yüklenici maliyetlerini ödemesi üzerine kuruludur. Bu sebeple şirket tarafından ihale edilen işlerin tamamı büyükşehir belediyesine bağlı olarak yerine getirilmektedir. Ancak şirketin alt yüklenicilere ihale ettiği işlerin süreleri, büyükşehir belediyesinden almış olduğu ihale sürelerinden fazla olduğu görülmüştür. Ayrıca şirket tarafından büyükşehir belediyesi ihalelerinin alınamama durumu da göz ardı edilmiştir. Büyükşehir belediyesi tarafından açık ihale kapsamında şirket tarafından yüklenilen bu ihalelerin kazanılamaması halinde alt yüklenici sözleşmeleri fesihleride tazminat ödenmesi hususu da ortaya çıkacaktır” dedi.

ZARARA UĞRATILDI
“Yapım İşi İhalelerinde Parke, Beton Plak Kaldırım Blokaj ve Bordür Sökülmesi İmalat Tariflerine Aykırı İmalat Yapılması Yapılan incelemelerde şirket imalatlarında parke, beton plak kaldırım blokaj ve bordür sökülmesi imalat tariflerine aykırı imalat yapıldığı görülmüştür” diyen Sayıştay ayrıca, “Şirket tarafından büyükşehir belediyesinden alınan ihaleler neticesinde alt yüklenicilere ihale edilen yapım işlerinin idari, teknik şartnameleri ve birim fiyat tariflerinde yapılacak imalatlarda; dolgu malzemesi olarak tuvenan malzeme kullanılması gerekirken elek artığı malzemenin dolgu malzemesi olarak kullanıldığı görülmüştür. Bu doğrultuda fiyat olarak daha pahalı tuvenan malzeme yerine fiyatı daha düşük olan elek artığı malzemenin kullanıldığı ancak tuvenan malzeme bedeli üzerinden ödemelerin yapıldığı görülmüştür” ifadelerine yer verdi.

DİĞER KONULAR ŞÖYLE:
Ayrıca Sayıştay, “Bayındır Şantiyesindeki Asfalt Plentinin Etkili Ekonomik ve Verimli Kullanılmaması” konusunda, “Bergama Şantiyesindeki Asfalt Plentinin Etkili Ekonomik ve Verimli Kullanılmaması konusunda ve  “Şirket Tarafından İşçilerin İşyerine Gelmesi İçin Servis Tahsis Edilmesine Rağmen Toplu Sözleşme Kapsamında İşçilere Verilen Taşıma Kartına Gelir Vergisi Stopajı Uygulanmaması” konularında bulgularını yazdı.

Yine, Vergi Ödeme Vade Tarihlerinin Geçirilmesi Sebebiyle Gecikme Cezası Ödenmesi

konusunda “İhale Edilen Yapım İşlerinde Atık Taşıma ve Kabul Belgelerinin Kontrol Edilmemesi” “İş Kanununa Aykırı Olarak Fazla Çalışma Yaptırılması” “Yıllık İzin Hakkının Mevzuat Gereğince Kullandırılmaması” konularını da inceleyerek tespitlerde bulundu.