Sayıştay’dan Menemen’e ‘borçlanma’ uyarısı

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Menemen Belediyesi’nin 2022 yılı Sayıştay raporu belli oldu. 35 bulgunun yer aldığı raporda ise en dikkat çeken maddeler borç sınırının aşılması, Büyükşehir’e ödenmesi gereken payın zamanında ödenmemesi oldu.

BORÇLANMA LİMİTİ AŞILDI
Sayıştay Denetçileri tarafından yapılan incelemede belediyenin yasal borç sınırının aşıldığı vurgulandı. Bazı kalemlerin borç stoku içinde olması gerektiği ancak belediyece yapılan çalışmalarda dahil edilmemesinden kaynaklı borç limitinin içinde yer almadığı belirtilen bulguda, yapılan hesaplamalar sonrası   253 milyon TL olması gereken üst borçlanma sınırının yaklaşık 113 milyon TL aşıldığı belirtildi.

İlgil bulguda şu ifadelere yer verildi;

“Borçlanma Sınırının Hatalı Hesaplanması Suretiyle Yasal Borç Sınırının Aşılması

Borç stoku hesaplamasına dâhil olması gereken piyasa borçları, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış vergi ve sosyal güvenlik borçları gibi unsurların borç stoku değerlendirmesine alınmadığı, bu kalemlerin alınması durumunda borç stoku tavanının aşıldığı anlaşılmıştır. İdarenin 2021 yılı sonu itibariyle kesinleşen bütçe geliri olan 186.147.256,71 TL’ye % 36,20’lik yeniden değerleme oranı uygulandığında bu tutar 2022 yılı için 253.532.563,63 TL olmaktadır. Kurumun borç stok miktarı 5393 sayılı Kanun ve mezkûr Genelgede belirtilen unsurlar üzerinden değerlendirildiğinde,

300- Banka Kredileri Hesabı: 20.311.475,59 TL,

320- Bütçe Emanetleri Hesabı 111.873.566,37 TL,

 Ödenecek Diğer Yükümlülüklere ilişkin hesaplar(360-361-368) 158.569.015,78 TL

400- Banka Kredileri Hesabı 62.888.185,24 TL

438- Kamuya Olan Ertelenmiş Borçlar Hesabı 6.396.343,43 TL

381- Gider Tahakkukları Hesabı(Banka Kredileri Faizi) 4.613.707,14 TL

481 Gider Tahakkukları Hesabı (Banka Kredileri Faizi) 1.589.360,50 TL

olmak üzere toplam 366.241.654,05 TL tutarında borçlanma olduğu, bu tutarın belirlenen 253.532.563,63 TL’nin üzerinde olduğu görülmektedir.

Borçlanma işlemlerinde borç stoku hesabının belirtilen düzenlemelere uygun olarak hesap edilerek borçlanmaya karar verilmesi gerekir”

BÜYÜKŞEHİR'E PAYI ZAMANINDA VER
Yapılan incelemede ayrıca ilçe sınırları içerisinde yaşayan vatandaşlardan alınan çevre temizlik vergisine de dikkat çekildi. Yüzde 20’sinin Büyükşehir Belediyesi’ne verilmesi gerektiği belirtilen bulguda, payın verilmediği bunun yerine Büyükşehir belediyesi ile mahsuplaşma yöntemine gidildiği belirtildi.

İlgili bulguda şu ifadelere yer verildi;

“İlçe belediyeleri tahsil ettikleri çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisini (süresinde ödenmeyen çevre temizlik vergisinin gecikme zammıyla birlikte tutarının) takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar Büyükşehir Belediyelerine aktarmakla yükümlüdür. İdareler tahsil ettikleri çevre temizlik vergisini zamanında Büyükşehir Belediye hesabına yatırmadıkları takdirde, Büyükşehir Belediye Başkanlığının talebi üzerine söz konusu tutar İller Bankası tarafından ilgili idarenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı Büyükşehir Belediyesinin hesabına aktarılacaktır. İlçe belediyeleri zamanında ödemediği için gecikmeden kaynaklanacak gecikme zammı ilçe belediye bütçesinden ödenmemelidir. Büyükşehir Belediyesi’ne ödenecek gecikme zammından ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumlu olduğu için bu tutarın bu kişilerden alınması gerekir.

Çevre temizlik vergi paylarıyla ilgili olarak yapılan incelemede, belediyenin genellikle çevre temizlik payını süresinde ödemediği, büyükşehir belediyesinin ilçe belediyesine göndereceği tutar üzerinden mahsup edildiği görülmüştür. Mahsup işlemi ise çevre temizlik vergisinin ödenmesi gereken tarihten sonra yapılmıştır.

2464 sayılı Kanun’un mükerrer 44’üncü maddesine göre ilçe belediyesi Büyükşehir Belediyesine ödemeleri gereken çevre temizlik vergisini süresinde ödemeleri, süresinde ödenmeyen çevre temizlik vergi payları ile ilgili olarak Büyükşehir Belediyesinin payın tahsil edilmesi için 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin son fıkra hükmünü dikkate alınarak gerekli işlemi yapacağı, gecikmeden kaynaklı faiz ve benzeri giderlerin ise aktarmaları zamanında yapmayan ilçe belediye başkanı ile muhasebe yetkilisinden alınması için gerekli süreci işleteceği dikkate alındığında, bu duruma meydan vermemek için gerekli işlemin süresinde yapılması gerekir.”

DOĞRUDAN ALIM DEĞİL İHALE YÖNTEMİ SEÇİLMELİ
İhalelerde yapılan alım yöntemine de vurgu yapıldığı raporda ihale usulü ile yapılması gereken alımların doğrudan temin yöntemi ile yapıldığı örneklerle açıklandı. Buna göre yapım işlerinde doğrudan temin yöntemi yerine ihaleye gidilmesi gerektiği belirtilen raporda şu ifadelere yer verildi;

“Yapılan inceleme sonucunda bazı yapım işlerinin ihale usulü yerine doğrudan temin kapsamında yaptırıldığı görülmüştür. Söz konusu işlere örnek olarak, Mermerli Mahallesi'nde çeşitli sokaklarda yol bakım çalışması yapılmış, toplamda 354.760,00TL olan harcamalar aralarında 4 gün olan iki ayrı olur ile aynı firmaya yaptırılmıştır. Keza Uludere Dershanesinin zemin katına yapılan tadilatlar da yine aynı firmaya ama iki ayrı doğrudan teminle yaptırılmıştır. Önceki denetim raporunda da yer alan bu hususun aynen devam ettiği, idarenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ihaleye çıkmamak için ihtiyaçlarını kısımlara böldüğü görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere kamu idarelerinin ihtiyaçlarını uygun şartlarda ve kaynaklarını etkili ve verimli kullanacak şekilde karşılaması, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin doğrudan temin yöntemi yerine bir bütün olarak ihale usulü ile yaptırılması, yapım işlerinde uygulama projesi bulunan kısımlar için anahtar teslim götürü bedel teklif üzerinden, uygulama projesi olmayan kısımlar içinse birim fiyat teklif almak suretiyle ihaleye çıkılması gerekir”

MUHASEBE KAYITLARININ GERİYE DÖNÜK OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ VE BOŞ YEVMİYE KAYITLARI BULUNMASI
Dikkat çeken bir diğer bulguda ise yevmiye kayıtlarının boş bulunması ve geriye dönük işlenmesi konusuna yer verildi. Yapılan inceleme sonrası 300’E yakın boş yevmiye numarası olduğu belirtilen raporda 1000’den fazla yevmiye numarasının tarihinin de farklı şekilde doldurulduğu vurgulandı.

İlgili bulguda şu ifadelere yer verildi;

“İşlemlerin, yevmiye defterine tarih ve müteselsil yani birbirini takip eden sıra numara sırasına göre kaydedilmeli, ardışık iki yevmiye numarasından ikincisinin yevmiye tarihi ilkinden önce olmamalıdır.

Ancak yapılan incelemede 300’e yakın boş yevmiye numarası olduğu, 1000’den fazla yevmiye numarasının da tarihinin de yukarıda izah edilen mevzuatın hilafına olduğu tespit edilmiştir.

Muhasebe kayıtlarında yapılacak değişikliklerin yukarıda yer alan Yönetmelik’in ilgili madde hükümlerince gerçekleştirilmesi ve yevmiye numaralarının tarih ve sıra numaralarının birbirini takip etmesi gerektiği, aksi takdirde mali tabloların güvenirliğinin zedeleneceği değerlendirilmektedir.”