Omicron ile savaşta ilginç yöntem: Kanalizasyon

Milliyet'ten Oğuzcan Atış'ın haberine göre,Koronavirüsün Omicron varyantı tüm dünyayı etkisi altına almış durumda. Birçok ülkede salgının başlaması üzerinden 2 yıl geçmiş olmasına rağmen vaka sayılarında yeni rekorlara ulaşılmasına sebep olan bu varyantla mücadele için yeni yöntemler deneniyor. Vaka sayılarını kontrol edebilmek için uygulanan yöntemlerden biri ise oldukça ilginç: kanalizasyon !

Uzmanlar kanalizasyon sularını inceleyerek belirledikleri bölgedeki vaka yoğunluğunu tespit ediyorlar. Bölgedeki hastaneler de bu yolla elde edilen verilerin sonucuna göre donatılıyor. ABD’de 25 eyalette 138 farklı bölgede kanalizasyon sularını analiz eden Biobot Analytics isimli şirkete göre, kanalizasyon analizi birçok bölgede vaka sayılarının düşmesinde önemli rol oynadı. Bu çalışmaların yapılmadığı bölgelerde ise vaka potansiyeli belirlenemediği için artış sürüyor.

GÜZEL SONUÇLAR ALINDI
Şirket yetkilileri ise Boston’da yapılan çalışmaları örnek gösteriyor. Boston’da atık su analizi sonucunda yapılan çalışmalar, vaka sayılarının kontrol altına alınmasında önemli bir etken oldu. Hatta bu analizler sayesinde salgının zirve noktayı atlattığı ve vaka sayılarının düşüşe geçtiği sonucuna ulaşıldı. New York'taki atık suları aynı yöntemle analiz eden uzmanlar, bu şehirdeki vaka sayılarının da düşüşe geçtiğini belirtti. Atık su analizleri sonuçlarına göre ABD’nin Ohio, Utah, Florida gibi büyük eyaletlerinde vaka sayıları henüz zirve noktaya ulaşmadı. Kanalizasyondan elde edilen veriler ışığında bu eyaletlerde bulunan hastanelerde sağlık altyapısı güçlendirildi.

'DALGALANMALARI BÖYLE TAKİP EDEBİLİRİZ'
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından kurulan Ulusal Atık Su Gözetim Sistemi'nde yöneticilik yapan Amy Kirby, “Atık suları analiz etmek çok önemli bilgiler edinmemizi sağlıyor. Omicron bunun en önemli örneklerinden birisi. Bu veriler erken önlem almamızın yanı sıra salgında yaşanan dalgalanmanın da takip edilmesinde çok etkili” dedi. Birçok bilim insanı ile biyoteknoloji şirketi de virüsün yayılımını ve yeni varyantları takip etmek için atık su analiz merkezleri kuruyor. Biobot Analytics'in CEO'su ve kurucu ortağı Mariana Matus, atık su analiz yönteminin oldukça etkili olduğunun altını çizdi ve “Tuvaletler organik veriye ulaşmanın en kolay yolu” açıklamasını yaptı.

500 YENİ TESİS KURULACAK
Uzmanlar atık suları analiz etmek için hali hazırda çalışan tesislerin yetersiz olduğunu belirterek Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi tarafından 500 yeni tesis daha kurulacağını söyledi. Atık su incelemeleri Kovid-19 ile mücadelede çok önemli ilerlemeler sağlıyor. Yetkililer bu sayede salgının mahalle mahalle kontrol edilebildiğini ve hastanelerin üzerine çok yük binmesine engel olacak yöntemler geliştirebildiklerini söylüyor. Teksas eyaletinin Houston şehrinde sağlık departmanı çevre bilimi sorumlusu Loren Hopkins, kanalizasyon analizlerinin şehirde çok önemli önlemler alınmasında etkili olduğunu vurguladı. Dr. Hopkins, “Bir mahalleden aldığımız verilerde buradaki vakaların yüksek seyirde olduğunu gördük. Bu bölge için özel önlemler aldık. Burada testleri artırdık, temizlik malzemeleri dağıttık ve aşı çalışmalarını yoğunlaştırdık. Kısa süre içinde bu mahalle yüksek riskli bölge olmaktan çıktı. Houston, bu yöntemin ne kadar etkili olduğunun bir örneği" dedi. Atık su analizleri sayesinde bir bölgede yaygın olan Kovid-19 varyantı tespit edilebiliyor ve sağlık otoriteleri yayılan varyanta karşı en etkili tedavi yöntemini uygulayarak hastanelerde olan yığılmaları engelleyebiliyor.

Missouri'deki Hannibal Bölge Hastanesi'nde, bölgelerindeki Omicron varyantının varlığından habersiz olan sağlık görevlileri ilk etapta bir dizi sonuç vermeyen tedaviler uyguladılar. Bölgede yapılan atık su analizlerinde Omicron tespit edilince farklı tedavi yöntemleri uygulandı ve bu şekilde vaka sayılarında düşüş yaşandı. Hastanenin ilaç departmanında görevli eczacı Jessica Gilmore, "Hangi varyantların yaygın olduğunu anlık olarak bilemeyiz. Yani elimizdeki en iyi şey kanalizasyon verileri" yorumunu yaptı.

TÜRKİYE'DE DE DENENDİ
Atık su analizi üzerinden Kovid-19 salgınıyla mücadelenin Türkiye'de de uygulanıp uygulanamayacağı merak konusu. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Haziran 2020’den bu yana ABD’de uygulanan bu sisteme benzer bir sistemi 22 farklı şehirde pilot uygulama kapsamında denediği biliniyor. Atık sularda günlük yapılan ölçümler üzerinden Kovid-19’un yayılma hızı ve vaka yoğunluğu tespit edilmeye çalışılıyor. Bu veriler de covid19.tarimorman.gov.tr adresi üzerinden paylaşılıyor.

'MAHALLE MAHALLE, BÖLGE BÖLGE GİDEBİLMEK ZOR'
Atık su alanında çalışmalara imza atan Çevre Mühendisi Enes Kutluca konu hakkında, “Salgının başında yayınlanan birkaç makalede atık sularda virüse rastlandığına yönelik tespitler vardı fakat bu konuda daha sonra detaylı çalışmalar yürütülmedi. Ancak bildiğimiz kadarıyla atık sularda da bu virüs tespit edilebiliyor. Türkiye’de atık sularda yapılacak analizler elbette koronavirüs ile mücadele de etkili olabilir. Bu ABD’de yapılabiliyorsa burada neden yapılamasın? Ancak bizdeki tesislerin birçoğu kapasite fazlasıyla çalışıyor. Mesela şimdi İstanbul özelinde düşünürsek büyük arıtma tesisleri bu konuda ne kadar işe yarar bilgiler sağlar, bu üzerinde durulması gereken bir husus. Bizim ülkemizdeki tesisler geniş bölgelerden sorumlu oluyor. Bu anlamda mahalle mahalle, bölge bölge gidebilmek ABD’ye nazaran biz de biraz daha zor olacaktır. Tabii ki yine de yapılmak istenirse kolaylıkla yapılabilir" diye konuştu.