İzmirli depremzedelerden 'dilekçeli' eylem: ‘Biz insan değil miyiz?’

EGEDESONSÖZ -  İzmir 30 Ekim 2020 tarihinde gerçekleşen 6.9 şiddetindeki depremle sarsılmıştı. 17 binanın yıkıldığı depremde 117 kişi de hayatını kaybetmişti.

Depremin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yerel yönetimler, binaların hasar kaydı için düğmeye basmış ve tespitler sonucunda ağır hasarlı binaların yıkımına başlanmış ve bazı alanlarda dönüşüm çalışmaları başlamıştı.

Depremin hemen ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Bayraklı’da 7 rezerv alanı belirlerken, depremzedeler tarafından sürecin yavaş işlediğinin iddia edilmesi ve yapıların inşaatlarındaki 'kolon' iddiaları ile birlikte depremzedeler henüz sürecin başında dahi mağdur olduklarını açıklamıştı.

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önünde toplanan depremzedeler, imzaladıkları 121 dilekçeyi müdürlüğe teslim ederken, sorunlarını basın mensuplarına duyurdu.

VATANDAŞLAR AYRIŞTIRILMIŞ DURUMDA
Toplu dilekçe veriminin ardından  açıklamalarda bulunan depremzedelerden biri olan Avukat Nilsu Karaman; “7 adet binamız deprem sırasında yıkılmış ve 117 canımızı kaybetmiştik. Depremden sonra, deprem anında yıkılan 7 adet binanı Bayraklı bölgesindeki 652 adet ağır hasarlı binanın bir kısmının dahil olduğu bölge, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından proje alanı olarak ilan ediliş, depremden önce birçok binada bulunan toplamda bin 819 bağımsız bölüm, 7 adet proje alanı içinde kalmıştır. Rızabey Apartmanı 70 dönümlük 3. Proje alanına alınırken depremde 4 blokundan 3’ünü kaybeden Barış Sitesi 1. Proje alanından, Karagül Apartmanı diğer 2 apartmanla beraber 2. Proje alanında ve Doğanlar Apartmanı ve Emrah apartmanları da tek başına farklı proje alanlarına alınmışlardır. Deprem anında yıkılan ve acil yıkılacak statüde olan apartmanlar, 7269 sayılı Afet Kanunu’na tabi olurken diğer binalar 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Kanunu’na tabi olmuştur. Bu ayrım ne açıdan önemli? 6306 sayılı kanuna 2019 yılında eklenen 6A maddesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na geniş ve tek elden yetkiler verdiğini biliyoruz. 6269 sayılı kanuna tabi olunsa, tüm vatandaşlar, gerek sosyal yardımlar gerekse binaların yeniden yapılması durumunda AFAD eliyle İçişleri Bakanlığı’na tabi olacakken şimdi bazı vatandaşlar, 6306 sayılı kanuna tabi olarak ayrışmışlardır" dedi.

AFET KANUNU’NA TABİ OLMAMIZ GEREKİYOR
Tapularda hak sahibi gözükmediklerine de dikkat çeken Karaman, “Binalarımıza kuş uçuşu mesafede gökdelenlere izin verilirken, proje alanı dışına 8 kat imar verilirken bize niye 5 kat imar verildiğini merak ediyoruz. Burada gökdelenler ve çok katlı binalara müsaade edilirken bizim mülkiyet haklarımız neden ihlal ediliyor? Neden böyle bir çifte standart var? Neden halkımız proje alanı içi ve dışı olarak ayrıştırıldı? Aynı afet yaşamış insanlar olarak proje içi ve dışı olarak neden ayrıştırıldığımı anlamadık. Farklı kanunlara tabi olmanın farklı sonuçları ve yükümlülükleri vardır. Dolayısıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 6306 sayılı kanun uyarınca kendisine bir yetki ve çalışma alanı açtı. Aslında bizim İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak Afet Kanunu’na tabi olmamamız gerekiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, burada birtakım ihaleler yapmak suretiyle bizim tapulardaki mülkiyetlerimiz bile tapudan sildi ve aldı. Şu anda hiçbirimiz tapularda hak sahibi görünmüyoruz” dedi.

SÜREÇ SEFFAF OLARAK İŞLETİLMİYOR
Depremin hemen ardından Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un verdiği sözlerin henüz yerine getirilmediğini ifade eden Karaman, “Depremden sonra Sayın Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, buraları tekrar yapılandıracaklarını ve hiçbir hak kaybımızın olmayacağını söylemiş hatta çıkan maliyetlerin yarı ödemelerinin yapılacağını söylemişti. Ama 8 ay geçmesine rağmen bizim önümüze hala bir borçlandırma rakamı konulmadı. Biz hala ne kadar ve ne şartlarda ödeyeceğimizi bilmiyoruz. 2 farklı kanun var. Bu kanunlar hem borçların hesaplandırılması hem de ödemelerde farklı maddeleri öngörüyor? Biz hepimiz afet kanununa mı tabi olacağız? Bizim borçlarımızın hesaplanması nasıl olacak? Peki bizim borçlandırılmamızla iliği net bir şey konulmazken hepimiz, boş evraklara imza atmak zorunda bırakıldık. Ziraat Bankası’nın boş borçlandırma taahhütlerini imzalamak zorunda bırakıldık. ‘Eğer imzalamazsanız arsa paylarını ödeyeceğiz ve gideceksiniz’ dendiği için ne ödeyeceğimizi bilmeden bunları imzalamak zorunda kaldık. Dolayısıyla biz pratikte neye tabi olacağımızı biliyoruz. Kaldı ki bu borçlandırmalarda, enkazlarda içeride kalan eşyalarımızın bedelleri ne oldu? Binalarımızın yıkımını bakanlık resen yaptı. Bize ne enkaz ne hurda ne de metrekarelerimizin kaybıyla ilgili bedel ödendi. Ne olacağını bilmiyoruz. Süreçler şeffaf olarak işletilmiyor. Biz bütün vatandaşların şeffaf işletilmesini ve bundan sonra ne olacağını bilmek istiyoruz” diye konuştu.

BİZİ KUCAKLAMAYA DAVET EDİYORUZ
Gökdelenleri hatırlatarak depremzedelere verilen kat sayısına dikkat çeken Karaman, “Kat sayılarımız ve metrekarelerimiz düşürüldü. Bu, insanları göçe zorlamaktır. Bu bölgeyle ilgili imar plan değişiklikleri haksızlık, adaletsizlik. Eğer yatay  mimariye geçilecekse proje alanı içi-dışı diye ayrıştırılmadan tüm İzmir’de geçilmeli. Hala gökdelenlerin yapımları devam ediyor. Biz neden 5 kat olduk? Biz hala oluşturulan proje alanından tarafımıza hangi binanın hangi dairesinin verileceğini de bilmiyoruz. Kura çekileceğini söylüyorlar. Hangi işçiliklerde ne teslim alacağımızı da bilmiyoruz. Yan proje alnında kura gibi haklarımızı ihlal eden bir yöntemi kabul etmemiz de mümkün değildir. Katlar düşürüldüğü için alt katların da mesken yapılacağı söyleniyor. Biz binalarımızın altını dükkan olarak bıraktık, dükkan istiyoruz. Bunu da kabul etmemiz mümkün değil. Burası ticarethanelerin olduğu bir bölgedir. Dolayısıyla biz yine dükkânlarımızı, metrekarelerimizi ve haklarımızı istiyoruz. Biz kura çekmek itemiyoruz. Apartmanlarımızı ve haklarımızı istiyoruz. Yeteri kadar eza, cefa ve ceza çektik. Sayın bakanımızın sayın iktidar sahibi vekillerimizi yanımızda olmaya ve bizi kucaklamaya davet ediyoruz” dedi.

BİZ İNSAN DEĞİLMİYİZ?
Adalet Apartmanı sakinlerinde depremzede Mahmur Çavuş ise, “Adalet Apartmanı’ndan Bugüne kadar hiçbir talebimiz kabul edilmedi. Biz bu ülkenin insanı değil miyiz? Herkes hak sahibi oluyor, biz neden olamıyoruz? Artık yeter! Yeter artık kafamızı yedik! Artık psikolojilerimiz bozuldu. Bunu cumhurbaşkanı duysun. Cumhurbaşkanımız gelsin bunları bize izah etsin. Artık yeter. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bile bizi kabul etmiyor. Biz insan değil miyiz” dedi.

YAPILACAK ÇEKİLİŞTEN SONRA AYNI YERİMİZDE OTURAMAYACAĞIZ
Depremzedelerden Tansu Lale ise yaşadıkları sorunları şu şekilde dile getirdi; “Biz kanunun maddeleriyle ayrıştırılmaya bir kenara koyduktan sonra deprem proje alanı ve proje alanı dışı olarak da ayrıştırıldık. Depremin yaşandığı bir bölgede depremzedelerin nasıl ayrıştırıldığını bilmiyorum. Biz 8 kattan 5 kata düşürüldük, evlerimizin metrekareleri düşürüldü. Belki kur usulü yapılacak çekilişten sonra aynı yerimizde oturamayacağız. Ama proje alanı dışında kalan diğer depremzedeler kendi katlarında ve yerlerinde evlerini yeniden inşa edecekler ve kendilerine rezerv alanından da hak sahipliği verilecek. Biz onu da elde edemiyoruz proje alanı mağdurları olarak. Burada anayasanın eşitlik ilkesine aykırılık gibi söz konusu geliyor.”