İzmir Barosu’ndan detaylı sığınmacı raporu

EGEDESONSÖZ - İzmir Barosu Göç ve İltica Komisyonu, uluslararası koruma başvurusu sırasında sığınmacıların ve avukatların yaşadıkları sorunları ve yaşanan hak ihlallerini anlatan bir rapor hazırladı.

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, İzmir İl Göç İdaresi Müdürlüğü, Göç İdaresi Uluslararası Koruma Genel Müdürlüğü, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na  da gönderilen raporda başvuruların kayda alınmaması, avukatların ve başvurucuların kurum önünde uzun saatler bekletilmesi, uygun bekleme yerinin olmaması nedeniyle avukatların ve hassas durumdaki başvurucuların fiziksel olarak olumsuz koşullarda bekletilmesi ve uluslararası koruma başvuru sahibi kimliklerinin verilmemesi nedeniyle başvurucuların eğitim, sağlık gibi en temel insan haklarından mahrum kalması gibi hak ihlallerinin olduğu tespit edildi.

Raporda yer alan tespitler şu şekilde

1- 11.12.2021 tarihinde İranlı şahıs, hakkında ev sahibinin yaptığı bildirim üzerine yakalanmış ve karakolda açıkça iltica amacıyla geldiğini ifade etmiştir. İfadesinde bu durum açıkça belirtilmiş olmasına rağmen YUKK 65/2'ye aykırı olarak sınır dışı kararı ve idari gözetim kararı verilmiştir. Bu aşamada Av. T.K. kişiyi vekaleten temsil etmeye başlamıştır. İzmir Geri Gönderme Merkezi ve Aydın Geri Gönderme Merkezlerinde, sığınma başvurusu kendisi ve avukatı tarafından iletilmiş olmasına rağmen süreç yürütülmemiştir. Kişi serbest bırakıldıktan sonra bu sefer İzmir İl Göç İdaresi'ne başvurulmuştur. Kurum birden fazla kere ziyaret edildikten sonra 24.01.2022 tarihinde kişiye kimliği verilmiştir. (Başvurucu sayısı:1)

2- 12.12.2021 tarihinde uluslararası koruma başvurusu yapan, Kongo uyruklu işkence mağduru çift aradan geçen aylara rağmen kurumdan hiçbir dönüş alamamışlardır. Bunun üzerine Baromuza başvuran çift için 01.06.2022 tarihinde Av. B.F. ve Av. T.G. atanmıştır. Avukatlar müvekkilleri ile birlikte kuruma gittiklerinde başvuruya ilişkin hiçbir işlem yapılmamış olduğunu tespit etmişler ve yeniden başvuru yapmaya yönlendirilmişlerdir. Bu başvuruya ilişkin bir evrak kayıt numarası verildiği gibi kişiler hala kimliklerine erişememişlerdir. (Başvurucu sayısı:2)

3- 20.12.2021 tarihinde Somalili çift uluslararası koruma başvurusu yapmışlardır. Erkek kalp hastası olup acil tedaviye ihtiyaç duymakta olduğu için başvuruda bu belgelere de yer verilmiştir. Ancak aylar geçmesine rağmen kendilerine dönüş olmaması sebebiyle Av. E. K. 01.04.2021 tarihinde kendilerine kuruma kadar eşlik etmiştir. Başvurucunun sağlık belgelerini yeniden sunan avukat saatler süren bekleyişin ardından çiftin koruma başvuru sahibi kimlik belgelerine ulaşmasını sağlayabilmiştir. (Başvurucu sayısı:2)

4- 27.01.2022 tarihinde Kamerun uyruklu erkek şahıs 2 elini de kullanamayacak seviyede engelli olup uluslararası koruma başvurusu yapmıştır. Başvurusuna hiçbir dönüş olmaması üzerine İzmir Barosuna başvurmuş ve 01.06.2022 tarihinde adli yardımdan Av. H. G. S. atanmıştır. Avukat başvurunu akıbetini sormak adına müvekkili ile kuruma gittiğinden yeniden başvuru yapmaları istenmiştir. Kişi hala uluslararası koruma kimliğine kavuşabilmiş değildir. (Başvurucu sayısı:1)

5- 17.03.2022 tarihinde Av. D. I. Yemen uyruklu ve 9 aylık hamile müvekkiliyle kuruma gittiğini ve yaklaşık 3 saat bekletildiğini, ertesi gün geri gelmesinin istendiğini ancak bunu müvekkilinin rahatsızlığı nedeniyle kabul etmediğini belirtmiştir. 3 saatin sonunda yabancıya uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgesi verilmiştir. (Başvurucu sayısı: 1)

6- 01.04.2022 tarihinde Somali uyruklu 9 aylık hamile yalnız kadın ve 18 yaşından küçük çocuğu için Adli yardım üzerinden atama yapılmıştır. Durumun aciliyeti sebebiyle avukat derhal müvekkili ile kuruma müracaat etmiştir. Uluslararası koruma ve sağlığa erişim konusunda ciddi İhtiyaç içindeki kadının başvurusu alınmaksızın başka bir gün gelinmesi talep edilmiştir. Aynı anda orada bulunan ve yine 9 aylık hamile olan başka bir mülteci kadının fenalaşarak bayılması üzerine 6 saatlik bir bekleyişin ardından kimliği teslim edilmiştir. (Başvurucu sayısı:2)

7- 01.04.2022 tarihinde Somali uyruklu 9 aylık hamile yalnız kadın için Adli yardımdan atama yapılmıştır. Durumun aciliyeti sebebiyle avukat derhal müvekkili ile kuruma müracaat etmiştir. Uluslararası koruma ve sağlığa erişim konusunda ciddi ihtiyaç içindeki kadının başvurusualınmaksızın başka bir gün gelinmesi talep edilmiştir. Acil durum birkaç kez açıklanmasına rağmen başvurucu ve avukatı kurumdan gönderilmeye çalışılmıştır. Bu sırada mülteci kadın fenalaşmış ve bayılmıştır. Bunun üzerine kurum 6 saatlik bir bekletmenin ardından kadına kimliğini vermiştir. (Başvurucu sayısı:1)

8- 11.04.2022 tarihinde Av. E. E. Somali uyruklu kadın mülteci için adli yardımdan atanmıştır. Yürüme imkanı olmayan kadının kuruma gelememesi sebebiyle yaşamak zorunda olduğu otelde uluslararası koruma başvurusunun alınmasını talep etmiştir. Ancak bugüne kadar kurumca hiçbir işlem yapılmamıştır ve engelli konumdaki kadın mültecinin haklara erişimi sağlanmamıştır. (Başvurucu sayısı: 1)

9- 12.04.2022 tarihinde Av. B. E. Somali uyruklu kadın mülteci için atanmıştır. Kadının bir çocuğu otizm tanılı durumda olup ayrıca 3 yaşında bir çocuğu bulunmaktadır. Hassas durumu dikkate alınarak avukat derhal koruma başvurusunun alınması adına mülteci kadına eşlik ederek uluslararası koruma başvurusunun alınmasını sağlamıştır. Ancak hala kadının kimliğe erişimi mümkün olmamıştır. (Başvurucu sayısı: 3)

10-15.04.2022 tarihinde Av. E. K. Afganistan uyruklu aile için İl Göç İdaresi'ne eşlik etmiştir. Ailenin küçük çocukları down sendromlu olduğu için kronik rahatsızlıkları mevcuttur. Ailenin ayrıca bir de küçük çocukları bulunmaktadır. Bu nedenle başvurunun hassasiyeti açıklanmış ancak avukat ve mülteciler 5 saate yakın bekletilmiştir. Aynı gün ailenin kimlikleri düzenlenmiştir. (Başvurucu sayısı : 4)

11-21.04.2022 tarihinde Av. G. A. yalnız bir mülteci kadına atanmıştır. Etiyopyalı başvurucu için il Göç İdaresi'ne giden avukat saatlerce bekletildikten sonra yabancının uluslararası koruma başvurusu alınmıştır. Ancak avukata ya da yabancıya kimlik konusunda bir dönüş

yapılmamıştır. (Başvurucu sayısı: 1)

12-09.05.2022 tarihinde Av. B. Ç. Afganistan uyruklu 18 yaşında etnik kökeni ve siyasi sebeplerle risk altında bulunan genç erkek için atandı. Durumun aciliyeti sebebiyle derhal uluslararası koruma başvurusunun kuruma iletilmesi için eşlik eden avukat müvekkilinin hala kimliğine erişemediğini iletmiştir. (Başvurucu sayısı: 1)

13- 09.05.2022 tarihinde Av. B. U. Afganistan uyruklu istismar mağduru genç erkek için adli yardımdan atanmıştır. Uluslararası koruma başvurusu sırasında çocuk yaşta mağduriyetini de anlatan, psikolojik desteğe ihtiyaç duyan gencin hala kimliği verilmemiştir. (Başvurucu Sayısı: 1)

14-11.05.2022 tarihinde Av. M.Ç Angola uyruklu 9 aylık hamile mülteci kadın için atanmıştır. Kadının ayrıca 6 yaşında eğitim çağında bir çocuğu da bulunmaktadır. Başvurusu için saatlerce bekletilen başvurucunun dilekçesi alınmış ancak hassas durumuna rağmen hala kimliği verilmeyen kadının doğumu gerçekleşmiştir. (Başvurucu sayısı: 2)

15-16.05.2022 tarihinde Av. S. C. Somali uyruklu kadın müvekkili ile birlikte Uluslararası Koruma başvurusunu iletmek üzere kuruma gittiğini aktarmıştır. Vekaletnamesi olmadığı gerekçesiyle müvekkiline eşlik etmesine izin verilmediği gibi müvekkili için hazırladığı dilekçe de kurumca kabul edilmememiştir. Müvekkiline tekrar yazdırılan dilekçede mülteci kadının "mülakatta avukatım S.Ç.'nin bulunmasını istiyorum" şeklindeki talebini yazmasına izin verilmemiştir. Kurumca müdahaleler edilerek alınan koruma başvurusundan bu yana hala kimliği verilmemiştir. (Başvurucu sayısı: 1)

16- 25.05.2022 tarihinde yapılan ihbar neticesinde Av. Z. U Afganistan uyruklu baba ve oğlu için atanmıştır. Etnik kökenleri nedeniyle risk altında olan baba ve 18 yaşından küçük oğlu için 25.05.2022 tarihinde il Göç İdaresine giden Avukat ve müvekkillerinin başvurusu saatler sonra alınmış, evrak kayıt numarası için de avukatın yoğun çaba sarfetmesi gerekmiştir. Başvuru alınmış ancak henüz kimlik verilmemiştir. (Başvurucu sayısı: 2)

17- 25.05.2022 tarihinde Av. M. B. U. Somali uyruklu yalnız kadın ve down sendromlu 6 aylık bebeği için atanmıştır. Bebek hastalığı sebebiyle çeşitli kronik rahatsızlıklara sahip olduğu için acil tedaviye erişim ihtiyacı içindedir. Avukat aynı gün kişinin uluslararası koruma başvurusunu iletmek üzere kuruma eşlik etmiştir. Evrak kayıt numarası için bile uzun süre bekletilen avukat ve başvurucu, kimlik alamadan kurumdan ayrılmak zorunda bırakılmıştır. Bu tarihten beri hala kimliğe erişim mümkün olmamıştır. (Başvurucu sayısı: 2)

Kişi sayısı

Tarih : 28 kişi uluslararası koruma başvurusu yapmıştır.

Başvurular Aralık 2021 ile Mayıs 2022 tarihleri arasında yapılmıştır.

Yaş : 28 kişiden 7'si çocuktur

Cinsiyet : Yetişkin 21 kişiden 12'ü kadındır

Medeni hal:

Yetişkin 12 kadından 8'i yalnızdır.

Yetişkin 9 erkekten 7'si yalnızdır

Hassas durum:

Başvuru yapan 28 kişiden 7'si çocuk olması nedeniyle hassas durumdadır

Başvuru yapan 28 kişiden 2si engelli olmaları nedeniyle hassas durumdadır

Başvuru yapan 28 kişiden 5'i hamile olup acil tedavi hizmetine erişim ihtiyaçları nedeniyle hassas

durumdadır

Başvuru yapan 28 kişiden 3'ü işkence ve istismar mağduriyet geçmişleri sebebiyle hassas durumdadır

Başvuru yapan 28 kişiden 4'ü ağır hastalıklardan muzdarip çocukları nedeniyle hassas durumdadır.

Kimliklerine erişebilen :

1 yalnız erkek, 2 kişilik alle, 4 hamile yalnız kadın, 4 kişilik aile (ikisi çocuk) olmak üzere toplam 11 kişiye kimlik verilmiştir. Diğer kişilere ise kimlik verilmemiştir.

Kimliklerine erişemeyen :

Bu haliyle 3 çocuk kimliksiz olup eğitim hakkına ve sağlık hakkına erişememektedir.

3 kişi işkence veya istismar mağduru olmaları nedeniyle herhangi bir destekten yararlanamamaktadır.

2 kişi engelli olmasına rağmen hiçbir destek mekanizmasından yararlanamamaktadır.

1 kadın hamile olmasına rağmen sağlık hakkına erişememiş, bu sırada doğum yapmış, acil sağlık hizmetinden yararlandığı için borçlandırılmıştır.

2 kadın ağır hastalıkları olan çocuklarının sağlığa erişim hakkı olmaması sebebiyle acil sağlık

hizmetlerinden yararlanmakta ve sürekli olarak borçlandırılmaktadır.

Ayrıca Kimliğe erişim hakkı sağlanmayan tüm yetişkinler sağlığa erişim, iş piyasasına katılım gibi yaşamsal haklardan mahrumdur. Kendilerine başvuru yaptıklarını gösterir herhangi bir belge. verilmemiş olması sebebiyle de her an sınır dışı edilme riski ile karşı karşıya kalmaktadırlar.