Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'ndan firmalara ceza

Ticaret Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye göre, Covid-19 salgını sürecinde piyasa aksaklıklarına sebep olan haksız ve rekabeti bozucu faaliyetlerin önlenmesine yönelik çalışmalar kapsamında 16 Nisan 2020'de Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarını engellemek ve gerekli hallerde idari para cezası kararı almak amacıyla Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştu.

Kurul, Ticaret Bakanlığının koordinasyonunda, Adalet, Hazine ve Maliye, Sanayi ve Teknoloji ile Tarım ve Orman bakanlıkları ve TOBB ile TESK'in yanı sıra üretici ve tüketici örgütleri ile perakende sektörünü temsil eden 13 üyeden oluşuyor.

Cezaların etkinliğinin artırılması ve caydırıcılığın sağlanması için yapılan Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da geçen yıl yapılan değişiklikle, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve rekabeti bozucu faaliyetlerle tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanlara uygulanan idari para cezasının alt ve üst sınırı artırıldı.

Kurulca, geçen yıl fahiş fiyat artışı yaptığı tespit edilen firmalara 14 bin 860 liradan 148 bin 607 liraya, stokçuluk faaliyetinde bulunanlara da 100 bin liradan 2 milyon liraya kadar değişen tutarlarda idari para cezası uygulandı.

Eş zamanlı denetim

Fahiş fiyat artışları ile ilgili Bakanlığa yapılan şikayetler nedeniyle 81 il valiliğine (ticaret il müdürlüklerine) haksız fiyat denetimlerinin gerçekleştirilmesi talimatı verildi. Bu kapsamda, marketler ve toptancılarda temel gıda ve tüketim ürünlerine yönelik denetimler yürütüldü.

Ülke genelinde eş zamanlı olarak 1 Ocak 2022-31 Aralık 2022 tarihlerinde ticaret il müdürlüklerince 46 bin 712 firma ve 274 bin 353 ürün denetlendi.

Arz talep dengesiyle uyuşmayan fiyat artışları gözlemlenen ürünler tespit edildi, denetlenen firmaların savunmaları alınarak ürünlerin alış ve satış faturaları gibi gerekli bilgi ve belgeler istendi. Firmaların savunmaları ve temin edilen bilgiler, değerlendirilmek üzere, Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna sunuldu.

Kurul göreve başladığı günden bugüne kadar 25 toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda, başta bakliyat ve sebze-meyve gibi temel gıda maddeleri olmak üzere, cerrahi maske ve dezenfektan ile koruyucu sağlık ürünleri gibi birçok ürün kategorisinde fahiş fiyat artışı yaptığı değerlendirilen 1561 firmaya 59 milyon 432 bin 375 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi.

Otomobil bayisi denetimleri

Öte yandan, sıfır kilometre araç fiyatlarının düşürülmesi için ÖTV matrahında değişiklik yapan 12 Ağustos 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı sonrasında, Bakanlığa ulaşan şikayet başvurularına istinaden müfettişlerce denetimler yapıldı.

Bu kapsamda, 2022 yılında, 14 otomotiv bayisine stokçuluk yaptıkları gerekçesiyle ceza üst sınırı olan 545 bin 550 liradan toplam 7 milyon 637 bin 700 lira idari para cezası verildi.