Başkan Yenice, ''daha ne yapayım'' dedi ve ekledi: Bakan beye tokat mı atayım!

EGEDESONSÖZ- Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Genel Başkanı Aykut Yenice, SONSÖZTV’ye konuk olarak, Gazeteci-Yazar Muhittin Akbel’in sorularını yanıtladı. 1 Haziran’da yeni normalleşmeye geçilmesiyle alınan kararları değerlendiren Yenice; yeme-içme yerlerine gelen saat 21.00 sınırlaması, birahane, eğlence merkezlerinin 15 aydır kapalı olmasına ilişkin sert eleştirilerde bulundu. Yeni normalleşmede sevinçlerinin buruk olduğuna vurgu yapan Başkan Yenice, şunları söyledi:

TURİST, YEMEK YEMEK İSTER, EĞLENMEK İSTER
"Buruk bir sevinç bizimki... Yarım kalmış hikayenin bir parçası vizyonda. Mart 2020’den beri aç- kapa sebebiyle psikolojik ve ekonomik sorunlar yaşayan sektörün temsilcileriyiz. Hali hazırda ekonomik sorunlar devam ederken, pandeminin gelmesiyle bizler bu işin yayılma unsuru olarak algılandık ve kapatıldık. Süreç içerisinde 2 kitle var, günah keçisi gösterilen... Biri okullar, biri de lokanta ve kafeteryalar tek ayak üzerinde cezaya tabii tutulduğu söylendi uzmanlar tarafından. Lokanta ve kafeler, birilerinin ağzına sakız gibi yapıştı ve sektörümüze karşı yapılan ağır hamlelere maruz kaldık. Niçin buruk bir sevinç içindeyiz, oraya gelecek olursak... Süreç içerisinde açıldığında denetimlerle açıldı bazı alanlarımız ama açılmayan 15 aylık bir sektörümüz var ve bu sektör için açılmaması yönünde bilimsel bir veri yok, cevap bekliyoruz. Sezon açıldı ve sahillere gidilecek; restoranlarda yemek yenilecek, turist yemeğinden sonra eğlenmeye gitmek isteyecek ama oralar kapalı. Ülkenin ekonomik anlamda turist gelmesine çok ihtiyacı var. Rakiplerimiz çok önde. Rusya 1 Haziran’da açacağı uçuşları 21 Haziran’a kadar uzattı. Antalya’ya gelen bir turist sadece deniz, kum, güneş için niye tercih etsin ülkemizi? Yanı başında İtalya ve Yunanistan var, her şey serbest. Gastronomi, eğlence hayatı bizde engelleniyor. İnsanın söz konusu olduğu bir süreçte biz sadece sıkıntılarımızı dile getiriyoruz. İnşallah açılacak 2. bir kademe açılacağı söyleniyor"

ESNAFIMIZIN YÜZÜ GÜLDÜ, MÜŞTERİLERİMİZ ÇOK MUTLU OLDU
Normalleşmenin ilk günlerinde esnafın ve müşterilerin mutluluğunu okuduğunu belirten Başkan Yenice, "Esnafın, müşterinin yüz ifadesini, kendimden örnek vererek anlatayım. Yüksek kira ödeyen bir işletmenin sahibiyim, bu süreçte çok zedelendik ama mutluyum açıldığımız için. Mutlu dönüşler alıyoruz. İnsanlar da çok mutlu. Twitter’da yazmış bir arkadaş, ‘Bundan 2 yıl önce, sabahleyin bir lokantaya gidip mercimek çorbası içip çok mutlu olacağımı söyleseydiler, deli olduğumu zannederdim ama şu an o çorbayı içebildiğim için çok mutluyum’ diyor. Bizim kentimiz, ülkemiz Türk mutfağının zenginliklerini barındırıyor. Evinizde yiyemeyeceğiniz bir yemeği mesela; Hisarönü’nde elbasan tavayı yemeği çok özlediniz belki bunu yiyerek mutluluk duyacaksınız.  Türkiye’nin neresine giderseniz gidin, çok önemli ve değerli işletmelerimiz var. Arsuz’da Behçet Özen bir işletmeler açmış anlatamam, yıllardır yapılan ‘ter, emek, her şey bitti’ diyor şimdi. Keşke müşteriye servisin biteceği saat 21.00 değil de 24.00 olsaydı."

İKİ SAATLİK UZATMA, NEYE YARAR Kİ...
Bundan önceki açılımda lokanta, restoran ve kafelerin saat 19.00'da servise son verdiğini hatırlattığımız Başkan Aykut Yenice, son açılımda servisin 21.00'de sona erecek olmasını şu sözlerle eleştirdi:

"Ben yaptım oldu mantığıyla bu iş olmaz. Federasyonlar neden var? Bunların hepsi seçilmiş, damıtılmış insanlar. Ben gidip de emlak odasına başkan olamam. Herkes işini yapacak. Hayatın gerçeğini biz sahada yaşıyoruz ve defalarca söyledik, dilimizde tüy bitti. Bizim kurumlarımızı aktivite sahibi olarak görmeleri lazım. Sorularını sorsunlar, cevabını verelim. Saat 21.00'de kapatacaksanız, açmayın bizi! İki hafta sonra açın, son servis 24.00'te bitecek, deyin. Restoran kelimesini değiştirin dedik defalarca... Uzmanlar 'değerlendiriyoruz' diyor ve mantık dışı uygulamalar ortaya koyuyor. Restoran sabah 07.00’de açılıp ne yapacak? Bu yaptıkları deli dumrul hikayelerine örnek bir hikaye. Biz gerçekleri anlattığımız zaman kimse incinmesin. Doğruları, şikayet ve dilekleri iletiyoruz. Biz politikacı değiliz, esnafın sesiyiz. Başkan ne dediğini bilen bir insan, benimle baş edebilmek için derdimizi anlayacaksın, davamızı anlayacaksın. Biz seçilmiş insanlar olarak hak arama koltuğundayız. Bu ülkenin insanı yetersizliklerle yönetilemez. Liyakat olmadığı için Mustafa Kemal Atatürk’e hakaret ediliyor bu ülkede! Kanun yapıcısının, kanunu tekrar revize ederek esnafın hakkını ödemesi gerekiyor. ‘Bunları Cumhurbaşkanı’na söyleyecek cesaretim yok’ diyerek değil, esnafın gerçeklerinin söyleneceği esnaf derneği başkanını ihtiyacımız var. Cumartesi kapalıydık, şimdi serbest kaldı. Eeee pazar da açılsaydı. Neden açılmadı? Cumartesi günü Çeşme’ye giden, pazar günü nasıl dönecek İzmir'e? Pazartesi sabahı yola çıkıp işine nasıl yetişecek? Alaçatı'da, Çeşme'de eski ahırlar dükkan oldu. Kiralar dünyanın parası. Orada bir işletme açan esnaf, saat 21.00'de işyerini kapattıktan sonra, pazar günü iş yapmadıktan sonra, nasıl para kazanacak, o kirayı ödeyecek? Hayvan barınağı o fiyatlara satılırsa, tabii ki 50 lira olur bir tane lahmacun… Kanun koyucunun bunlara müdahale etmesi lazım. Dünya örneklerinde meydanlarda sıralanmış restoranlar var ama o derecede turisti var. Alaçatı’da nerede o kadar turist? İşleri bilmeyen insanların bu insanların iş prensiplerine düzenleme yapmaları canımızı acıtıyor."

LOKANTAYLA RESTORANI BİRBİRİNDEN AYIRMAK GEREKİYOR
Restoranlarla lokantaların aynı kategoride gösterilmesinin kabul edilemeyeceğine vurgu yapan Başkan Yenice, şu bilgileri verdi:

"Lokanta mantığı yüzyıllardır var olan, sabahın seherinde çorbacılarla başlayan, öğleye doğru tezgahında çeşitli yemekler olan bir ambiyanstır. Restoran, Fransız bir tabirdir ve restoran dediğiniz zaman; geniş örtüleri olan-esnaf lokantasında o örtü olmaz- şık, bez peçetesiyle başka bir ambiyanstır. Çorbacı İsmet Usta babam, karabiberi masaya koymazdı mesela. ‘İşkembeye karabiber atılmaz’ derdi ve lokantanın aksine restoran da her şey masaya konur. Şimdi bu restoranın bir eğitimi var; balık ve et mamulleri içkiyle birlikte sunulur, ona göre düzenlemesi yapılır... Restoranlarda daha uzun oturulur. Şimdilerde ise kafelerle ilgili bir şey icat edildi; içkili kafe. İçkili lokantada meyhane dediğimiz yerler vardır. Orada bir takım yemekler de çıkarılır, bunlar hep birer kakafoni. Kanun koyucu bunları belirlemek için uzun cümleler yazmıyor, örneğin pastacılar diyerek geçiyor. Genelgede görmediği için, kapalısın, diyor emniyet. 2 milyon esnaf var, 750 bine destek verilmedi.Sebebi neymiş diye sorduk; pastane alıyor, imalat yapan alamıyor. Her pastane imalatçıdır oysa."

BİRAHANELER, GECE KULÜPLERİ NEDEN AÇILMIYOR, BİZİ BİZE İZAH ETSİN
Genelgede birahane, gece kulübü gibi mekanların açılmasına dair bir satır olmamasını değerlendiren Başkan Aykut Yenice, şunları söyledi:

"Dün akşam televizyonda Sayın Muharrem İnce'ye de soruldu, aynı soru. Birahaneler, meyhaneler, gece kulüpleri açılmayınca, İnce,  ‘bu kararın altında ben başka bir şey ararım’ dedi. Bu insanlar bizim sektörümüzün bir temsilcisi. Şimdi niye bu insanların mekanları açılmıyor? Bilimsel bir gerekçe istiyoruz. Prof. Esin Şenol hoca kafeteryalarda, restoranlarda bulaşın çok olduğuna dair bilimsel bir veri bulunmuyor, dedi, bilim bunu söylüyor. Fakat bilimin söylediği bu söze itibar edilmiyor, ne yazık ki. Genelgeyle ne satıp satmayacağımız belirleniyor. Bu ülkenin bir realitesi var. Markette pil satılmayacak denmesi, Aziz Nesin’lik hikayedir. Madem birahanede bira satılmayacak, o zaman ruhsatları iptal edeceksin, vergi almayacaksın. Birahanelerin açılmasını sağlayamamışım. Ne yapacağım daha? Gidip Tarım bakanına tokat mı atacağım? Ben esnaf temsilcisiyim. Ben hakkımı sonuna kadar ararım ama daha ne yapayım? 15 aydır bu ülkenin esnaf başkanları nerede? Türkiye genel başkanı çıkıp, cesaretim yok, diyor ya. Bunlara baktığınız zaman, tabii ki ben söyleyeceğim  her şeyi her yerde. O mekanların açılması için hiç ışık yok maalesef. Konuşan yok, muhatap yok. Bilim insanı bana bir gerekçe koyun diyor, koyabilen yok. Alkol sağlığa zararlı, tamam. Seversin sevmezsin ama bu işten para kazanan insanlar var. TAPDK ruhsatını bile ötelediler ama almayacağız demiyorlar. Ödemeyin mi diyeyim ben? Cıvıtmanın bir mantığı yok. Hep birlikte bir amaca bir doğruya odaklanacağız.  Çok cesaretiniz varsa, yerel yönetimlerde iktidar olanlar, kaldırsın katı atık bedellerini, göreyim. Her şey yapılıyor Ankara’da. 'Türkiye' yazmasını bilmeyenlere soruyorum ‘hadi ilan et katı atık bedelinin kalktığını..’ Edemezsin, çünkü sen bir hiçsin."

KORDON'DA 750 LİRAYA KİRALIK MEKAN MI OLUR ALLAH AŞKINA?
Devletin, esnafa yönelik yardımlarını değerlendiren Aykut Yenice, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yardım konusunda, yapılan her şeye teşekkür edip, beklediklerimizi de dile getireceğiz. Bugün Kordon’da Ömür Şanlı’ya sorun, ‘750 lira kirası olan bir yer göster’ deyin. Öyle bir yer yok. Ama 750 lira kira yardımı yapıldı! 60 bin lira kira veriyorlar. 2 milyon esnaf varsa, hepsine bunun verilmesi gerekiyordu. İmalatçı diye ayrılmamalıydı. Bir insanın gelirini kesmişsin, mücbir sebeple kapattıysan hakkını vermen lazım. O zaman de ki, 2 milyon esnafın vergisi, SGK’sı verilsin. Vergi dairesi memurları sokaklarda dolaşmaya başlamış Gaziemir’de. Vergi barışı diyorsun, 1 ay önce çıkardığını yeniledin, çünkü insanlar ödeyemedi, ödeyemez de. Bunlar bizi yıkan şeyler, gelir yok, gider var. İstediğin yabancı dili kullan, matematik ortak dildir. 2 artı 2 eşittir, 4 eder dünyanın her yerinde. Adam gelir olmadan gideri nasıl ödeyecek? Ticaret odası üyelerine 50 bin lira kredi vereceklerini söylüyorlar ama yüzde 10’unu elden peşin veriyor, kalanını bankada tutuyor. 13 tane kriter var KOSGEB kredisinde. Hangisini atlayacağız? Vergi dairesine borcu olmayan adam esnaf değildir ki. Kaç esnafımız dükkan kapattı, bilemiyoruz. Çünkü bu veriler bizim odaya yansımıyor, bakanlıkta görülüyor. Her yerde kiralık, devren kiralık, satılık ilanları var. Hepimiz, küçülmek zorunda kalacağız. Ben de bir esnaf olarak ciddi ciddi düşünüyorum, küçülme konusunu. Küçülmenin mantığına bakacağız. Esnaflar kendi reflekslerini gerçekleştirecek. Ne zaman açılacağı belli olmayan insanlar ya vazgeçecekler ya kendi reflekslerini geliştirecekler."

BİZ AÇILDIK AMA BİRİKEN BORÇLARIMIZ NE OLACAK?
Esnafın hayatının zorluğuna vurgu yapan Başkan Aykut Yenice, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bizi bir gün tedavi edecek psikolog bulamayacaksınız, demiştim ilk gün. Aşı geldi dendi ama uygulama yok; bir de cumhurbaşkanı 3’üncü aşıyı oldum, dedi. Bizim önümüze somut veriler konması gerekiyor. Plan program yapmaya da gerek yok, çünkü sadece maddiyata dayanıyor her şey. Biz açıldık ama biriken borçlarımız var. Antalya’nın oda başkanı arkadaşım, dün akşam aradı ağlıyor, 10 bin lira kirası var Mustafa’nın. Mal sahibine rica etti, olmadı; malıma mülküme icra koyduklarını söylüyor. Mustafa Sümbül gibi bir çok insan var. Kendi sesini duyuramayan birçok insan var, kendi haline bırakmak devletin yapacağı iş değil."

BANA GÖRE LOKANTACININ ZAM YAPMA ŞANSI YOK
15 aylık süreçte bir lokantacının ihtiyacı olan pirinçten sebzeye, yağdan ete kadar her şeyin zamlandığını hatırlattığımız Başkan Aykut Yenice, "Bu artışlar, yeni normalleşme sürecinde müşteriye yansıtılacak mı?" sorusuna şu yanıtı veriyor:

"Bana göre zam yapma şansımız yok. Bizim maalesef bugün zam yapma imkanımız yok. İnsanlarda psikolojik sorunlar oldu, alışkanlıklarını kaybetti. Güven kaybından kaynaklı olarak insanlar zorunluluktan yemek yiyor, keyif için değil. Bu güven kaybının düzeltilmesi gerekiyor. Ruhsatı içkili lokantaya değiştirebilirsiniz dendi ama bunun başına yine kriterler geldi. Pandemi ,Türk esnafı için bir milattır ve bununla ilgili çalışılması lazım. Katı atık bedelleri, vergiler meclisten torba kanunla düzenlenmesi gerekiyor. Artık bizi de bir o torbaya atın. Bir teşkilatın bir sektörün bağlı olduğu 6 tane bakanlık olmaz. Bu işin çözümü bir ağza gelmediği zaman suya yazı yazmaya benzer. Yasa olarak ticarete, denetim için tarıma, içkili yerlerimiz içişlerine, turistik işletmelerimiz turizme, kantinler milli eğitime, etiketten dolayı sağlık bakanlığına bağlı. Bunların düzenlenmesi lazım. Kaybolmaya yüz tutmuş birçok değerimiz var. Eskiden pideci pide, dönerci döner satardı ama şimdi bunların hepsi karıştı. İçkili lokanta ne demek restoran demek. Birahanede eskiden sadece bir bira içilirdi şimdi orada da yemek yeniyor. Ustasına ustalık belgesi soruyorlar ama açamazsın deniyor. Birahaneler eğlence dünyasına alındı ama kahveciler odasına bağlı. Kahvecinin de hakkını koruyoruz biz. Bunları bizden başka kimse söylemiyor. Biz şahsi gücümüzle buradayız, kanun yapıcı bize şu şöyle olacak demiyor. Bizi hala eleştirenler var. Önce konuşmayı, yazmayı öğreneceksin ki önce sonra aşık atabilesin benimle."