Operasyon anketi: Halktan ‘IŞİD’le mücadeleye evet…

İşte Metropoll’ün Radikal’de yayınlanan araştırması:
Suriye krizi son yıllarda hem Türkiye'nin dış politikasının, hem de sığınmacılar nedeniyle iç politikasının ve sosyal barışının sınandığı bir alan haline gelmiştir. Dahası, Suriye krizinin sınırda yarattığı boşluk ve IŞİD gibi terör örgütlerinin bu boşluktan istifade ederek bölgede kurdukları hakimiyet Türkiye'nin güvenliği açısından da Suriye sınırlarında yaşanan gelişmeleri yaşamsal kılmıştır. Krizin Türkiye'ye hem demografik, hem ekonomik ve hem de ciddi güvenlik maliyeti uzun vadede etkisini sürdürecek niteliktedir. Yaşanan son gelişmelerle de; Türkiye kamuoyu daha uzun bir süre hem Suriye politikasını hem de IŞİD'i tartışacak görünmektedir.
 
SURİYE POLİTİKASI NE DURUMDA?
AKP, parti bağlılığı yüksek bir seçmen kitlesine sahip olan bir partidir. Şimdiye kadar uygulamış olduğu bir çok politikaya farklı hassasiyetleri olan seçmen kitlesini ikna edebilmesiyle 13 yıl boyunca tek başına iktidarını muhafaza edebilmişti. Buna karşılık 2012 yılından bu yana yürütmüş olduğu Ortadoğu politikası ve daha özelinde Suriye politikası ne genel olarak kamuoyunda ne de kendi seçmen düzeyinde güçlü destek görememiştir.
 
7 Haziran'da tek başına iktidarı kaybetmiş olsa da %41 oy desteğiyle çıkmayı başarmış AKP'nin Ortadoğu politikasına destek Türkiye'nin Nabzı Haziran ayı araştırma sonuçlarına göre %38 seviyesindedir.
 
Konu Suriye politikasına geldiğinde ise hükümetin yürütmüş olduğu politikaya desteğin daha da azaldığı görülmektedir. Henüz son gelişmelerin yaşanmadığı Temmuz'un ilk haftasında halkın sadece %28'i, Suriye krizinin başından beri Türkiye'nin izlediği politikanın doğru olduğunu düşünmektedir. Krizin başladığı 2012 yılının Eylül ayından bu yana toplumun Suriye politikasına yönelik algısını ölçebilmek için gerçekleştirdiğimiz 7 araştırmanın hiçbirinde bu desteğin %31'in üstüne çıktığı ise görülmemiştir. Buna karşılık ilk defa Suriye politikasına karşı olanların oranı %55-56 seviyesini aşmış ve %63'e yükselmiştir. AKP, kendi seçmenin bile ancak %58'inden Suriye konusunda destek alabilmektedir.
 
SURİYE'YE ASKERİ MÜDAHALE
Geçen haftalarda yaşanan IŞİD saldırıları üzerine Suriye'ye askeri bir müdahele olasılığı tekrar gündeme gelmiş görünmektedir. Suriye krizinin patlak verdiği tarihten bu yana Esad'ın devrilmesi politikasını Suriye'ye karşı tavrın odağına koyan hükümet şimdi Türkiye sınırları içinde de terör eylemleri gerçekleştiren IŞİD'e müdaheleyi gündemine almış görünmektedir. Diğer yandan da bölgede geniş bir alanı kontrolu altına alan PYD'nin varlığı Türkiye'yi rahatsız etmektedir.
 
ABD'yle birlikte Suriye'ye müdahalenin şartlarının konuşulduğu bu günlerde Türkiye açısından olası bir askeri müdahaledeki muhattabın Esad rejimi mi, IŞİD mi yoksa PYD mi olduğu belirsizliğini koruyor görünmektedir. Anlaşılan o ki; Türkiye Esad konusundaki taleplerini geri çekmiştir.
 
Fakat her durumda olası askeri operasyona toplumdan Suriye'ye müdahaleye karşı ciddi bir direnç söz konusudur. Temmuz 2015 araştırma sonuçlarına göre sadece %24 oranında bir kitle Türkiye'nin Suriye'ye girmesini doğru bulmaktadır. Bu operasyona karşı çıkanların oranı ise %68'dir.
 
Diğer partilerin seçmen kitlelerinden farklı olarak AKP ve MHP seçmeninin askeri müdahaleye daha sıcak baktığı söylenebilir fakat bu destek seviyelerinin de oldukça düşük olduğu görülmektedir. Hükümetin Suriye konusunda uzun süredir gündemde tuttuğu operasyona kendi seçmen tabanının sadece %39'unun destek verdiği görülürken, Suriye sınırındaki Kürtlere müdahaleyi önceleyen MHP'nin seçmenlerinin olası bir Suriye operasyonuna desteği ise %21 oranındadır.
 
Türkiye'nin son döneme kadar Suriye'ye yönelik bir operasyonda ortaklık şartı Esad rejimine müdahale olmuştur. Esad rejimini iktidardan düşürmek için bu ülkeyle savaşa girmeli mi sorusuna ise halkın sadece %20'si destek vermektedir. Dahası rejim karşıtı muhaliflerin silahlandırılması, eğit donat politikalarının hayata geçmiş olduğu ülkemizde rejim karşıtı muhaliflerin silahlandırılmasına destek de %24 seviyesindedir. Bu konuda da AKP kendi seçmenin yarısını dahi ikna edememiş görülmektedir.
 
Suriye politikasının bir diğer başlığı ise güvenlikli/tampon bölge oluşturulmasıdır. Seçmenlerin %23'ü sınır boyunca Suriye topraklarının bir kısmının Türkiye tarafından askeri müdahaleyle alınması ve bu alanda bir tampon oluşturulması fikrini desteklemektedir. %65'lik bir kitle ise bu uygulama fikrine karşıdır.
 
Kısacası Türkiye'de halkın Suriye'ye olası bir savaş ve/veya operasyona, yahut tampon bölge oluşturma fikrine sıcak bakmadığı ortaya çıkmaktadır. Erken seçim ihtimalinin henüz masada olduğu bugünlerde mevcut Suriye politikasının uygulayıcılarına ve/veya destekçilerine seçmenler tarafından fatura kesilmesi mümkündür. Ve bu siyasiler tarafından dikkate alınması gereken bir ihtimaldir.
 
Suriye'de IŞİD ve PYD arasında bir savaş devam etmektedir. Akrabalık ilişkilerinin bile iç içe geçtiği 877 km olan sınır kapısından milyonlarca Suriye'li mülteci girmektedir. Her iki örgütün de militanlarının, yaralılarının ülkeye girip çıktığı iddiaları ortadadır. Türkiye tarafından terör örgütü ilan edilen bu iki örgütten IŞİD halkın %50'si tarafından Türkiye için daha büyük bir tehlike olarak görülürken %26'sı da PYD'yi ülke için daha büyük bir tehdit olarak görmektedir. Türkiye'nin Suriye üçgenindeki diğer isim olan Esad rejimi ise halkın %12'si tarafından tehlikeli olarak nitelendirilmiştir.
 
Suriye'nin kuzeyinde mevcut güçler arasında sınır kontrol etme imkanına sahip olan IŞİD ve PYD örgütleridir. Kamuoyunda adı geçen diğer örgütlerin bugün itibariyle böyle bir gücü yoktur. Seçmenlere Suriye'nin kuzeyini IŞİD'in mi yoksa PYD'nin mi kontrol etmesini isterler diye sorulduğunda, %42'sinin PYD'yi, sadece %15'inin IŞİD'i tercih ettiği görülmektedir. Anlaşılan o ki bu üçlü arasında en büyük endişe kaynağı IŞİD'tir.
 
PEKİ HALKIN IŞİD'E YÖNELİK ALGISI NE DURUMDA?
Halkın %81'i (Ekim 2014) IŞİD'i bir terör örgütü olarak görmekte ve %89'u örgütün Suriye ve Irak'ta yaptıklarını onaylamamaktadır. Türkiye'de IŞİD'e yönelik olumsuz algının çok yüksek olduğu görülmektedir fakat asıl dikkat çekici veri ise IŞİD'in bu bölgede yaptıklarını onaylayanların oranıdır. Bu oran %7 seviyesindedir, ve azımsanacak bir rakam değildir. IŞİD'e karşı toplum genelinde hakim olan olumsuz algının yanı sıra oluşan sempatinin de varlığı dikkat çekmektedir.IŞİD'e sempati duyan seçmenlerin oranı ise %4'tür ve bu oran yaklaşık 2 milyon seçmeni ifade etmektedir. Nitekim seçmenlerin %53'ü de IŞİD'in Türkiye'de örgütlendiği kanısını taşımaktadır. Ve IŞİD'in Türkiye'deki örgütlenme vb. faaliyetlerinin hükümet tarafından engellenmesi gerektiğini düşünenlerin oranı da %76 seviyesindedir.
 
IŞİD'e müdahaleyi kapsayan sınırdışı bir operasyona destek bu derece azken, IŞİD'e ülke sınırları içinde bir engelleme toplumun geniş kesimleri tarafından desteklenmektedir.
 
Kısacası, Türkiye kamuoyu askeri operasyon konusuna açık ve net bir şekilde karşı çıkmaktadır. Suriye'ye girme senaryolarının konuşulduğu bugünlerde AKP hükümetinin bu konuda toplumsal algıyı dikkate alması beklenir. Aksi halde, erken seçim ihtimalinin de gündemde olduğu bugünlerde Suriye ile sıcak bir çatışmanın faturası, beklenin aksine, AKP'ye avantaj getirmek yerine, ağır bir fatura ödetebilir.
 
*MetroPOLL Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi