İzmir iş dünyasından 'Dijital Dönüşüm Zirvesi'

Büşra ÇETİNKAYA / EGEDESONSÖZ – Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) ile Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ESİAD) ev sahipliğinde, İzmir ve Ege Bölgesi'nde teknoloji odaklı ekonominin dijital dönüşümü için “Dijital Dönüşüm Zirvesi” düzenlendi. 

İzQ Girişimcilik ve İnovasyon Merkezi’nde düzenlenen zirveye EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer, ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Üyesi Perihan İnci, İzmir Valisi Dr. Süleyman Elban ile birlikte çok sayıda girişimci ve uzman katıldı.

EGİAD-ESİAD ortaklığında gerçekleştirilen Dijital Dönüşüm Zirvesi’nde dijital dönüşümün önemi, fırsatlar, verimlilik artışı ve yapay zeka gibi konular ele alındı. 

YELKENBİÇER: YAPAY ZEKA KALİTELİ EĞİTİM GEREKTİRİYOR
EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer yaptığı konuşmada, teknoloji ve istihdam konularına dikkat çekerek “Ülkemizde şirketler, nitelikli eleman bulmakta zorlandıklarını ifade ederken, aynı zamanda üniversite mezunu işsizler, eğitim veya istihdam alanında yer almayan gençler ve giderek artan sayıda nitelikli insan kaynağının yurt dışına göç etmesi gibi sorunlara da kendimize dert ediniyoruz. Bu kapsamda 2017 yılına dönelim; 14. Dönem EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Buğra İlter EGİAD – ESİAD Sanayi 4.0 Zirvesi açılış konuşmasında bakın nelere dikkat çekmiş? ‘Girişimcilik, araştırma ve geliştirme, inovasyon, yüksek teknolojiye yatırım ve mesleki eğitim konularının Türkiye’nin sürekli gündem maddeleri olmasını sağlamak zorundayız. Eğitim sistemimizi sorgulayıcı ve araştırmacı bireyler yetiştirecek, analitik, özgür ve yaratıcı düşünme yetenekleri kazandıracak, yeni nesil üretim ve sanayide dönüşüm hamlesine uygun dijital yetkinliklere sahip bireyler yetiştirecek şekilde masaya yatırmamız gereklidir. Aksi takdirde, yeni çağın bu en önemli olgusuna seyirci konumda kalmamız kaçınılmaz olacaktır.’ 7 yıldan bugüne baktığımızda da dertlerimiz aynı ve hatta daha da derinleşmiş, eğitimde ve teknolojide fırsat eşitsizliğinin daha da arttığını söyleyebiliriz. En nitelikli genç nüfuzumuzun geleceklerini maalesef ülkemizde değil yurt dışında arıyorlar. Neredeyse her kentte üniversitelerimiz olmasına rağmen iş gücüne katılma oranı düşüyor, işsizlik artıyor. Yapay zekâ ve robotik alanındaki ilerlemeler, kaliteli eğitimin önemini daha da artırıyor. İşletmeler, rekabet avantajlarını sürdürebilmek ve verimliliklerini yükseltmek adına yeni teknolojilere yatırım yapıyorlar. Firmalar, yurtdışındaki rakiplerine kıyasla, yeni teknolojiler için gerekli becerilere sahip çalışan bulmada zorlanıyorlar. Beceri eksikliği hem işsizliğin artmasına hem de firmaların nitelikli insan kaynağı bulmakta güçlük çekmesine yol açıyor” dedi.

YELKENBİÇER: TÜRKİYE BÜTÜNCÜL BİR TEKNOLOJİ ÜRETİM MERKEZİNE DÖNÜŞMELİ
Yelkenbiçer sözlerine şöyle devam etti: 

“Eğer eğitim kalitesini artıramazsak, nitelikli eğitimde eşit şartları sağlayamazsak, gençlerimizi yeni dönemin gerektirdiği yetkinliklerle donatamazsak, büyük zorluklar yaşayacağız. Ne iş gücümüzü rekabetin temel taşı olarak yetiştirebiliriz, ne de gençlerimizi memnun edebilir ve beyin göçünü durdurabiliriz. Bu düşüncelerle EGİAD Think Tank çatısı altında NEET adı verilen “ne eğitimde ne istihdamda olan gençler” başlığında bir rapor hazırlığı içerisindeyiz. Üniversite sonrası istihdama katılmamış veya istihdamdan düşmüş gençlerimizi inceleyecek rapor ile OECD ülkeleri NEET oranında %27 ile birinci sırada olan ülkemiz için bir çıkış yolu arıyoruz. Raporun önerileri doğrultusunda gençlerimizin beceri ve yeteneklerini geliştirmelerine, dolayısıyla istihdam edilebilirliklerinin artırılmasına yönelik somut adımlar atmayı hedefliyoruz. Ülkemizin yüksek teknoloji üreten bir ekonomi olması, Cumhuriyet'in ikinci yüzyılına yönelik kalkınma stratejilerinin ve hedeflerinin odak noktası olmalıdır. Türkiye'nin bütüncül bir teknoloji üretim merkezine dönüşmesi; kamu, özel sektör ve akademik dünya ile koordineli bir şekilde, iş birliği içinde olması gerekmektedir.”

ZORLU: YAPAY ZEKA PARADİGMA DEĞİŞTİRDİ
ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu konuşmasında, Endüstri 4.0 ile birlikte yeni kavramlarla karşı karşıya kalındığını belirterek “Hepinizin bildiği üzere, ülkeler arasında ekonomik ve toplumsal gelişmişlik farkları 18. yüzyılın sonlarında birinci sanayi devrimiyle ortaya çıkmaya başladı. Sanayi devrimlerini; mekanik, seri ve otomatik üretim olarak üç kelime ile ifade etmek mümkün olsa da, üretim şekillerindeki bu değişimlerin toplumsal hayata yansımalarını bu kadar kısa özetlemek mümkün değil. Bugün, Endüstri4.0 olarak adlandırılan dönemi yaşıyoruz. Bilişim teknolojilerinin sanayi süreçlerine entegre edildiği, üretim ve iş yapma modellerinin dijitalleştirildiği bu dönemde hayatımıza bambaşka kavramlar girdi ve hızla yenileri ekleniyor.  Artık nesnelerin interneti, büyük veri ve veri analitiği, bulut bilişim, artırılmış gerçeklik, katmanlı üretim, öğrenen robotlar ve tabi ki yapay zekanın gerisinde kalmak mümkün değil. Konuyu sanayi ve belli sektörlerle sınırlamak ise hiç mümkün değil. Devletin işlemlerinden ticarete, siyasetten eğitime ve sosyal yaşama kadar hayatın her alanında dijitalleşme söz konusu. Yapay zeka, aynı matbaanın icadında olduğu gibi, önemli paradigma değişikliklerini de beraberinde getirmekte” ifadelerini kullandı.

RİSKLER VE FIRSATLAR
Zorlu, “Davos 2024’e yapay zeka damgasını vurdu: Yapay zekanın gelişim hızı ve sunduğu fırsatlar kadar taşıdığı riskler tartışıldı. Davos’ta üretken yapay zeka devriminin daha yeni başladığı, satış-pazarlama, müşteri operasyonları ve yazılım geliştirme gibi işlevler genelinde rolleri dönüştürdüğü ve performansı artırdığı ön plana çıktı. Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Küresel Riskler Raporu 2024’e göre, hem 2 yıllık kısa dönemde, hem de 10 yıllık uzun dönemde, ilk 10 risk arasında teknoloji kaynaklı riskler yer alıyor.  2 yıllık dönem için yanlış bilgi ve dezenformasyon ile siber güvensizlik dikkat çekerken, 10 yıllık dönem için bunlara yapay zeka teknolojilerinin olumsuz sonuçlarının da eklendiğini görüyoruz. Hız, üstün performans için çok önemlidir. Hızlı hareket eden şirketler emsalleriyle karşılaştırıldığında yavaş hareket edenlere göre,  2.1 kat daha yüksek operasyonel esneklik, 2.5 kat daha yüksek finansal performans, 3.0 kat daha yüksek büyüme ve 4.8 kat daha yüksek inovasyon rapor ediyor. Bu anlamda yapay zekanın sağladığı hız, verimlilik artışı gibi unsurların, 2030’a kadar küresel ekonomiye 15.7 trilyon dolar katkıda bulunması öngörülüyor. Buna karşılık 2025’e gelindiğinde, yapay zekanın 85 milyon işi ortadan kaldırabileceğinden, ancak 97 milyon yeni iş yaratabileceğinden de bahsediliyor. 12 milyon iş artışı çok dikkat çekici bir hesaplama. Ayrıca, dijital dönüşüm için küresel harcamaların 2026 yılına kadar 3.4 trilyon dolara ulaşması bekleniyor” şeklinde konuştu.

Zorlu sözlerine şöyle devam etti: 
“Geçtiğimiz yıl ESİAD olarak, online ortamda, “Dijital Dönüşüm:İş Dünyasının Geleceği” başlığıyla dört serilik bir proje gerçekleştirdik. Üretimde, iş yapma yöntemlerinde dijitalleşme, firmaların dijital olgunluk seviyelerinin ölçülmesi, dijital dönüşüm yol haritalarının hazırlanması, gerekli dijital altyapının oluşturulması, teknoloji tabanlı uygulamaların kullanılması amacıyla uzman konuşmacılar ile üyelerimizi bir araya getirdik.”

İNCİ: HER ALANDA VERİMLİLİĞİ TESİS ETMEK GEREKİYOR
TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Perihan İnci, verilerle dijital ekonominin durumunu anlatarak “Günümüzde dijital dönüşüm 2000 yılına nazaran 2 kat büyüdü. Küresel gayri safi yurt içi hasıladaki payını 2021 yılında 11 buçuk trilyon doların üzerine taşıdı. Bu rakam, toplam küresel gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 15,5’una denk geliyor. 2025 yılına gelindiğinde ise  dijital ekonominin, gayri safi yurt içi hasılanın payının yüzde 25 olacağı öngörülüyor.Başka bir deyişle 2025’e geldiğimizde dijital ekonominin büyüklüğü ABD’nin gayri safi yurt içi hasılasına eşit olacak. 2023 yılında TÜBİSAT ile hazırladığımız Türkiye’nin ikinci yüzyılında  yüksek teknoloji için eylem çağrısı raporunda yüksek teknolojiyi kalkınmanın ana odağına koyduk. Türkiye’nin dünya ekonomisindeki payı yüzde 1 iken  küresel dijital ekonomideki payı yüzde 0.1. Ekonomik düzenin gerektirdiği rekabet gücünün yüksek katma değer yaratmaktan ve her alanda verimlilliği tesis etmekten geçtiğini biliyoruz. OECS ülkeleri sıralaması ile karşılaştırıldığında Türkiye Ar-Ge harcamalarında  yüksek teknoloji ihracatı, patentler ve araştırmacı sayısı  gibi temel göstergelerde OECD ülkeleri ortalamasının bir hayli gerisinde kalmaktadır. Dünya Bankası verilerine göre, yüksek teknoloji ürünlerinin sanayi ürünlerinin ihracatındaki payı, 2012 yılında yüzde 3 olarakk gerçekleştimiştir. OECD ortalaması yüzde 17’dir. Dünya Bankası verilerine göre Türkiye’de toplam ihracata bilgi ve iletişim teknolojileri ürünleri oranı 2021’de yüzde 0.9 iken OECd ortalaması yüzde 7.4’tür. Avrupa birliği ortalaması ise yüzde 5.4 olarak gerçekleşmiştir” ifadelerini kullandı.

İNCİ: YAPAY ZEKAYI TAKIM ARKADAŞIMIZ YAPABİLECEK MİYİZ?
TÜSİAD’ın çalışmasından bahsederek konuşmasını sürdüren İnci, “Bu çerçevede ağırlık verdiğimiz bir alanda kobi düzeyinde teknoloji tedarikçileriyle büyük şirketleri bir araya getirerek çözüm üretmelerini sağlamak amacıyla TÜSİAD  SDGkare programını 2018 yılında başlattık. Dijital dönüşüme ilham verecek başarı hikayeleri oluşturmayı amaçladık. Dijital dönüşüm ile ilgilenen şirketlerin 7/24 yararlanabileceği bir dijital  platforma dönüşmüş  durumda. Bu platformda kayırlı farklı dijital teknolojilerde yetkinliği olan yaklaşık 2 bin 300 teknoloji tedarikçi  809 teknoloji kullanıcısı önemli bir sistemi oluşturuyor. Yapay zeka, nano teknoloji, kuantum hesaplama gibi teknolojik atılımlar dijital devrimi başka bir boyuta taşıyor. Üretken yapay zeka tüm endüstri sektörlerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır. Yapay zekanın katıldığı işletmeye dönüşmek isteyen her kurum için önemli bir katkı değer yarattığını görüyoruz.Peki biz şirketlerimizde yapay zekayı takım arkadaşı olarak konumlandırabilecek miyiz? Bunu nasıl ve ne ölçüde yapabileceğiz? Bu soruları irdelememiz önemli olacak. Yeni nesil teknoloji odaklı eğitim programlarını fikir ve gelişim üreten merkezleri yaygınlaştırmalıyız. Mevcut iş gücünün yetkinliğini dönüştürmek ve yükseltmek için sanayi akademi etkileşimine yönelik programları güçlendirmeliyiz. Dünya Ekonomik Forumu’nun İşlerin geleceği 2023 raporuna göre ülkemizin TÜSİAD Sabancı Üniversitesi’nin rekabet forumunun anket yürütücülüğü ile geçen yıl ilk kez raporda yer aldı. Rapor göstergeleri, iş gücü piyasasında önemli çalkantıların bizi beklediğini gösteriyor. En hızlı büyüyen roller teknoloji ,dijitalleime ve sürdürülebilirdikten kaynaklanıyor. Hızl abüyüyen işler başınd ayapay zeka ve makine öğrenmimi gelirken onu sürdürülebilirliik uzmanları, iş zekası analistleri ve bilgi güvenliği analistleri takip ediyor. Tarımsal üretim gibi geleneksel sektörlerde dijital ekipmanları kullanacak iş gücüne lan ihtiyacın artacağı öngörülüyor” diye konuştu..