İzmir'de 'şehir tiyatroları' heyecanı

İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü'nde tanıtıldı. Kültürpark İzmir Sanat Merkezi'nde yapılan tanıtıma İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Yücel Erten, CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürü Murat Karaçanta, Narlıdere Belediye Başkanı Ali Engin, Şehir Tiyatroları Danışma Kurulu'ndan Zeynep Altıok, usta tiyatrocu Özdemir Nutku'nun eşi Hülya Nutku, bürokratlar ve sanatçılar katıldı. Dünya Tiyatro Günü Uluslararası Bildirgesi'ni oyuncu Betül Işık, Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirgesi'ni İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Müdürlüğü'nden oyuncu Okan Kam okudu. Törende İzmir Şehir Tiyatroları'nın tarihini anlatan kısa film de katılımcılara sunuldu.

“Heyecanımız çok büyük”
Dünya Tiyatro Günü'nün pandemi nedeniyle seyirciden uzak ve buruk kutlandığını belirten Başkan Tunç Soyer, “Heyecanımız çok büyük. Bugünlerin geride kalacağını biliyoruz. Biriktirdiğimiz heyecan ve yepyeni hikayelerle yeniden birlikte olacağımızın farkındayız. Dionysos şenliklerinden bugüne asırlardır varlığını sürdüren tiyatronun, tüm güzelliklerine yeniden birlikte tanık olacağız. Kültür ve sanatın kamu gücüyle desteklenmesinin ne kadar elzem olduğunu, son yıllarda çok daha iyi görme şansımız oldu. İzmir’de de geçmişteki girişimlere rağmen tiyatro konusunda ciddi bir eksiklik vardı. Geçmişte Büyükşehir Belediyesi’nin çabalarıyla gerçekleşen girişimler, çeşitli sebeplerden ötürü üretim hayatını sürdürememiştir. En son 1989 yılında, Özdemir Nutku hocamız; İzmir Şehir Tiyatrolarını var edebilmek için Türkiye’de bir ilk olan Kamyon Tiyatrosu’nu hayata geçirmişti. Ancak ne yazık ki süreç yine sona ermişti. İşte bugün Şehir Tiyatrolarımızı, geçmişte bunun için emek veren değerli sanatçılarımızın, hocalarımızın kıymetli mirasını doğru ellere emanet ederek ve bir daha üretimi durdurulamayacak şekilde hayata geçiriyoruz” diye konuştu.

“Uzun yolculuk başlıyor”
İzmir'in uzun yıllardır hasretini çektiği Şehir Tiyatroları’nın yolculuğuna yeniden başlayacağını gururla müjdelediğini belirten Başkan Soyer, “Yücel Erten’in önderliğinde, sağlam temeller üstüne inşa ettiğimiz İzmir Şehir Tiyatroları, uzun yolculuğuna başlıyor. İlk etapta İsmet İnönü Sanat Merkezi’nde başlayacak Şehir Tiyatrolarımız; önümüzdeki dönemde İzmir’e yakışır, çağdaş ve modern bir tiyatro sahnesinin oluşturulmasıyla daha güçlü bir hale bürünecek. Bunun için de çalışmalarımıza şimdiden başladık. İzmir binlerce yıllık tarihinde sanatın her dalında kalıcı eserlerin üretildiği önemli bir kültür sanat şehri olmuş. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak şehrimizde, sanatın farklı dallarındaki eserleri ve dünyanın farklı yerlerindeki sanatçıları, İzmirliler ile buluşturmanın ötesine geçen bir vizyonla; İzmir’i, evrensel bir kültür sanat üretim merkezi haline getirmeyi amaçlıyoruz. Hiç kuşku yok ki İzmir Şehir Tiyatroları şehrimizin kültürüne ve sanat üretimine ışık tutacak, bu anlamda İzmir’i ulusal ve uluslararası alanda görünür kılacak.  Bu itibarla, umutlarımızı daha da çok yeşertecek oyunlarda buluşmak ümidini taşıyoruz. İzmirlileri bir gönül değiştirelim diyecekleri güzel oyunlarla buluşturmak ümidiyle Dünya Tiyatrolar Günü'nü kutluyorum” dedi.

Erten: “Tiyatro insana yatırım”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Yücel Erten, “İzmir, kadim koca bir kent. Daha ulaşabildiğimiz 8 bin 500 yıllık tarihiyle önümüzde duruyor, bizi kucaklıyor. İzmir; coğrafyasıyla doğasıyla, bu büyük tarihi içinde birbirini etkilemiş, iç içe geçmiş kültürleriyle, mentalitesiyle, İzmir kolay anlatılabilir bir kent değil. Kolay rastlanmayan bir güzelleme ile tiyatroyu övmek istiyorum. Orta yaşın üzerinde bir beydi, son zamanlarda pek tiyatroya gidemiyorlarmış, zaman ya da imkan olmuyormuş. Bunları konuşurken şöyle bir cümle söyledi, benim için yalın ama çok derin bir tariftir söylediği. 'Eskiden ne güzel tiyatroya giderdik, bir gönül değiştirir gelirdik' dedi. Gönül değiştirmek, ne kadar güzel bir tarif tiyatro sanatı için. Çünkü tiyatro sanatı insana yatırım. Hangi devlet istemez ki, yurttaşlarının ufku geniş olsun, daha duyarlı olsun, daha hoşgörülü olsun, daha tartışma prensiplerini kavga dışına çıkarabilmeyi öğrenmiş olsun. Kol kola girmeyi takım zihniyetinden farklı olarak uygulayabilir olsun. Bunları yapabilmek için insana yatırım gerekir. Sanat da insana yatırımdır. En ön sırada, tiyatro sanatı insana yatırımdır” dedi.

Soyer'e teşekkür
İzmir Şehir Tiyatrosu'na ilişkin geçmiş yıllarda yapılanlara değinen Erten, girişimlerde bulunan Tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen Avni Dilligil ile Usta Tiyatrocu Özdemir Nutku'yu andı. Erten, “2022, İzmir'in kurtuluşunun 100. yıldönümü. 2023 Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yıldönümü. Cumhuriyetin başlangıcından bu yana geçen yüz yıla yakın sürede tiyatro kurulması, yerel yönetimin bir tiyatroya sahip olması konusu hep sürüncemede kalmış. Sürüncemeden çıkarıldığı, ayağını yere basıtırıp, gerçek süreç haline getirdiği için başkana ve çalışma arkadaşlarına, belediye meclisine, emek veren herkese teşekkür borçluyuz” dedi.
Erten, İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nın kısaltmasının İZBBŞT olduğunu ifade etti. Muhsin Ertuğrul'un Reşat Nuri Güntekin'e yazdığı ikinci mektubun “Şehir Tiyatroları” bölümünü okuyan Erten, “Pandemi iklimi izin verir de bu yaz başlangıcında sınavlarımızı açar, kadromuzu oluşturur, yönetim kurulumuzu tamamlamış olursak, yeni sezonun başlangıcında seyircilerimize perdemizi açarken, seslenirken; biz de Tunç Soyer ile Özdemir Nutku'nun mezarına gidelim. Diyelim ki 'Özdemir Hoca sevenin, hayallerin gerçekleşti. Muhsin Hoca'ya, Sevda Hoca'ya, Metin And Hoca'ya, Sevinç Hoca'ya haber ilet. Mahir Hoca'ya, Cüneyt Hoca'ya, Salih ve Nusret Hocalara söyle. Boşu boşuna çalışmadılar. Maksatsız ölmediler'” ifadelerini kullandı.   
Törende Başkan Soyer, logo tasarım yarışmasını kazanan Mahir Akkoyun'a bir plaket takdim etti.

Yücel Erten Kimdir?
Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nü, ardından Federal Almanya Essen Folkwang Yüksek Okulu Reji Bölümü’nü bitiren Erten, dekor-kostüm alanında da ihtisas öğrenimini tamamladı. Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Antalya, Trabzon Devlet Tiyatrolarında; İstanbul, İzmit, Eskişehir Şehir Tiyatrolarında; çeşitli özel tiyatrolar ile Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin Devlet Operalarında yönetmenlik yaptı. Özbekistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Almanya, Makedonya ve Polonya’da oyunlar yönetti. İzmit BB Şehir Tiyatrosunda Genel Sanat Yönetmenliği ve Devlet Tiyatroları'nda Başrejisörlük ve Genel Müdürlük görevlerinde bulundu. Genel Müdürlük için seçim yöntemini yaşama geçirmek amacı ile istifa etti. 2000 yılında Devlet Tiyatrolarından kendi isteği ile emekliye ayrıldı. Erten sahnelediği 80’i aşkın oyunda, 8’i yurt dışında olmak üzere 40’ı aşkın ödülle onurlandırıldı. Oyun çevirileri ve sahne uyarlamalarının yanı sıra, Türkçeden Almancaya 6 oyun çevirisi var. Yayınlanmış yapıtları: “Devletin Tiyatrosu Olmaz! (Mı?)” ve “Akıntıya Kürek” (Anılar).

Logosu da yarışmayla belirlendi
İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nın logosunu belirlemek amacıyla düzenlenen yarışma da sonuçlandı. Katılım şartlarına uygunluğu onaylanan 295 kişinin 542 çalışması değerlendirilmek üzere jüriye sunulduğu yarışmada Mahir Akkoyun’un çalışması oybirliği ile birinciliğe layık görüldü.  

Çalışmalara Danışma Kurulu öncülük ediyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2020-2024 Stratejik Planındaki “Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik” hedefi doğrultusunda Şehir Tiyatroları Danışma Kurulu tarafından taslağı hazırlanan Şehir Tiyatroları Yönetmeliği Büyükşehir Meclisi’nin 10 Ağustos 2020’de aldığı 522 sayılı kararla kabul edildi. Cezmi Baskın, Eren Aysan, Hülya Nutku, Bilgehan Oğuz, Levent Üzümcü, Zeynep Altıok, Orhan Alkaya’dan oluşan Şehir Tiyatroları Danışma Kurulu yönetmelik doğrultusunda çalışmalarını sürdürüyor.