Asırlık haritalara dijital kalkan!

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü ile İzmir Milli Kütüphanesi arasında, Osmanlı ve Cumhuriyetin ilk dönemine ait harita ve planların dijital ortama kopyalanmasıyla ilgili protokol imzalandı.

Üniversitenin Medya ve İletişim Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi stüdyolarında yüksek çözünürlükle fotoğraflanmaya başlanan eserler, dijital arşive kaydedilmeye başlandı.

Kütüphane arşivindeki en eskisi 1850 yılına ait yaklaşık 700 harita ve şehir planı, zarar görmemeleri için yüksek hassasiyetle işleme alınıyor.

Eserlerle ilgili araştırma da yürüten akademisyenler, Osmanlıca, Fransızca, Almanca ve Yunanca eserlerin Türkçe çevirisini yaparak dijital arşiv oluşturuyor.

SAVAŞ VE ŞEHİR HARİTALARI
Projenin Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Ali Akkaya, AA muhabirine, İzmir Milli Kütüphanesinin çok önemli koleksiyonlara ev sahipliği yaptığını söyledi.

Kütüphanedeki harita ve şehir planları koleksiyonunda nadide eserler bulunmasına rağmen fazla tanınmadığını aktaran Akkaya, bu eserleri dijitalleştirerek kütüphanenin internet sitesinde tüm ilgililere sunmak üzere proje başlattıklarını kaydetti.

Bu çalışmanın tarihe ilişkin yeni araştırmaları tetiklemesini umduklarını dile getiren Akkaya, şunları kaydetti:

"1850'li yıllardan Cumhuriyet dönemine kadar uzanan bir harita çeşitliliği söz konusu. Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasi, ekonomik ve kültürel tarihinin yaşandığı iklime bağlı olarak haritalar geliştirilmiş. Osmanlı-Yunan savaşı (1897) ile Osmanlı-Rus (1877) savaşlarının anlatıldığı haritalar var. Şehir planları biraz daha güncel, Cumhuriyet döneminden sonra ortaya çıkmış. 1950'lerin başından itibaren önemli şehir planları var. Sadece İzmir'e özgü değil, farklı şehirlerin de haritaları var."

Akkaya, üniversitelerin eğitim kurumu olma dışında toplumun kültürel sürekliliğini de sağlamak gibi bir görevi bulunduğunu aktardı.

Dijitalleşmenin önemine vurgu yapan Akkaya, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Koleksiyonların, raflarda kaldığı sürece bilinirliği çok fazla değil. Bugünkü kuşağın elektronik pratiğini dikkate alırsak haritaların dijital platformda erişilebilir olması çok önemli. Eğer bilgiye erişemiyorsanız yok hükmündedir. Biz de onu erişilebilir hale getirmeye çalışıyoruz. Birkaç haftaya kadar dijitalleşmenin tamamlanmasını planlıyoruz. Proje kapsamında basılı bir katalog da hazırlamayı planlıyoruz."

"HARİTALAR BİZİ HEYECANLANDIRDI"
Projede görev alan Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Mahmut Halef Cevrioğlu, gördüğü haritaların kendisini heyecanlandırdığını anlattı.

Haritaların çok değerli olduğunu belirten Cevrioğlu, "Haritalardan bir kısmı Milli Savunma Bakanlığı tarafından biliniyor. Daha önce herhangi bir katalogda bulunmayan haritalar da var. Bu haritalara kütüphanelere gidip ulaşabiliyorduk. Bu projeyle artık dijital ortamda ulaşılabilecek. Münferit haritaların da dijitalleşmesi yeni ufuklar açacaktır." diye konuştu.

Dijitale kopyalanan eserler arasında 1854 Anadolu Haritası, 1855 Kırım Haritası, Osmanlı İmparatorluğu'nun Rumeli topraklarını gösteren 1872 tarihli harita, Osmanlı Devleti'nin Basra Körfezi'ne kadar alanını gösteren 19. yüzyıl haritası, 1902 yılına ait Philipson'un Batı Anadolu haritaları ve Erkan-ı Harbiye'nin 1900-1910 yılları arasında üretmiş olduğu pek çok Anadolu haritası da yer alıyor.