AYM'den İzdemir kararı: Özel hayat ihlali!

Metehan UD / EGEDESONSÖZ - İzmir'de bir dönem tartışmaların merkezinde bulunan ve çevre dernekleri ve yaşam hakkı savunucularının kapatılması için hukuki ve fiilii mücadele yürüttüğü Aliağa'daki İzdemir Termik Santrali ile ilgili yeni bir gelişme yaşandı. 

'ÇED Olumlu' kararına karşı açılan iptal davasının Danıştay tarafıından reddedilmesi üzerine süreci Anayasa Mahkemesine taşıyan çevre dernek dernekleri ve yaşam hakkı savunucuları santrale verilen izinlerin iptal edilmesi talebini yeniledi. 

Başvuruda bölgedeki tarımsal hayatı ve özellikle zeytinciliği olumsuz etkilediğini, ormanların tahrip olmasına ve iklim değişikliğine sebep olduğunu, proje sahasına yakın mesafede zeytinlikler olduğunu, bu nedenle ilgili mevzuat uyarınca projenin gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı ifade edildi. Başvuruda adil yargılanma hakkının, etkili başvuru hakkının, yaşam hakkının, maddi ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkının, sağlıklı çevrede yaşama hakkının ve özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği ileri sürüldü. 

ÖZEL HAYATA SAYGI İHLALİ

AYM, İzdemir'in Aliağa'da bulunan İzdemir Enerji Santrali II’ye verilen ÇED olumlu kararına itiraz davasının reddedilmesini Anayasa’ya aykırı buldu.  Mahkeme bir grup başvurucu yönünden Anayasa'nın 20'nci maddesinde koruma altına alınan özel hayata saygı maddesinin ihlal edildiğine dair karar verdi.

Kararda "Somut olayda başvurucuların iddiaları devletin özel hayata saygı hakkını etkili olarak koruma ve saygı gösterme şeklinde bulunan pozitif yükümlülüğü kapsamında incelenmiştir. Çevresel meseleler bağlamında devletin usule ilişkin yükümlülükleri daha önce Anayasa Mahkemesinin çeşitli kararlarında ortaya konulmuştur. Buna göre muhtemel olumsuz çevresel etkilerin önlenmesi veya en aza indirilmesi amacının gerçekleştirilebilmesi için sürece dâhil olan söz konusu tarafların menfaatlerinin titizlikle değerlendirilmesi, bu değerlendirmenin sağlıklı şekilde yapılabilmesi için de ilgili tarafların sürece etkin katılımının sağlanması gerektiği tartışmasızdır B. No: 2015/11709, 12/12/2018, § 56). Bu anlamda anılan anayasal güvenceleri gözeten bir yargılama süreci yürütülmesi ve ulaşılan sonucun konuyla ilgili ve yeterli gerekçelerle açıklanması gerekir. Bu nedenle kamusal makamların olaya gereken özenle yaklaşmadığı, söz konusu olan kamusal ve bireysel menfaatleri gerektiği şekilde değerlendirmediği, özel hayata saygı hakkı bağlamında pozitif yükümlülüklerini yerine getirmediği sonucuna varılmıştır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir." ifadeleri yer aldı. 

AYM, yeniden yargılama yapılmak üzere, İzmir 5. İdare Mahkemesine gönderilmesine hükmetti.

'İZDEMİR-II DURDURULMALIDIR'
Kararla ilgili açıklama yapan EGEÇEP'in avukatlarından Arif Ali Cangı "Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar. Anayasanın bu düzenlemesi İzmir Valiliği’ni ve İzdemir A.Ş.yi bağlar. İzdemir-II Termik Santralının faaliyeti derhal durdurulmalıdır." ifadelerini kullandı. 

İZDEMİR TERMİK SANTRALİ HAKKINDA
Enerji Günlüğü'nde yer alan bilgilere göre; İzmir Demir Çelik Sanayi AŞ'nin %85,44 oranında bağlı ortaklığı İzdemir Enerji Elektrik Üretim AŞ tarafından Aliağa'nın Horozgediği Köyü'nde kurulan İzdemir Enerji Santrali II için endüstriyel ve tehlikeli atık depolama alanı dahil olacak şekilde 17 Haziran 2010 tarihinde “Çevresel etki değerlendirme (ÇED) olumlu” kararı verilmişti.

İthal kömüre dayalı elektrik üretim tesisi olarak çalışan ve yılda yaklaşık 2,664GWh elektrik üretimi yapan tesisin 370MW kurulu gücü bulunuyor.