Metehan UD / EGEDESONSÖZ - Rüzgar enerji santrallerine karşı bölge halkının tepkileri ile pek çok kez gündeme gelen Karaburun, bu kez güneş enerji santrallerinin (GES) hedefinde. Özel Çevre Koruma Bölgesi olmasına rağmen yüzde 89'u RES'lere tahsis ilçede peş peşe GES projelerine ÇED olumlu kararları verilmeye başlandı.
Son olarak Alto Holding Grubu'na bağlı Lodos Karaburun Enerji Şirketi'nin Karaburun'daki rüzgar türbinlerinin yanı başına dikmek istediği güneş enerji santralinin projesi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan onay aldı.
Proje kapsamında şirket, Karaburun'un Yaylaköy ve Küçükbahçe mahallelerini içine alan 1 milyon 116 bin metrekarelik ÇED alanına 181 bin 818 adetten oluşan 7 adet güneş santrali dikecek. ÇED sahasının beş binlik ve binlik planları askıya çıkarıldı.
ÇED sahası "Karaburun - Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi'ne ilişkin 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planı’na göre "Doğal Karakteri Korunacak Alan" ve kısmen "Zeytinlik Alan" kullanımında kalıyor.
Özel mülkiyet sahasında ÇED sahasındaki bazı parseller için kamulaştırma kararı alındı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı planları yayımladı. Askıya çıkan planlarla birlikte tapuda zeytinlik ve tarla olarak kayıtlı parseller ‘yenilenebilir enerji’ alanı olarak ilan edildi.
PLANCI AK PARTİLİ
Planın ise AK Partili İzmir Büyükşehir Belediye Meclis üyesi ve Şehir Plancısı Selma Kısa'ya ait planlama şirketi tarafından yapıldığı görüldü.
Plan açıklama raporunda şu ifadeler yer aldı:
Plan çalışmasındaki temel amaç; Karaburun Lodos rüzgar enerji santrali proje sahası içinde kurulu Enerji Santraline birleşik Güneş Enerji Santrali yapılmasıdır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır. Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde yapılan değişiklik ile Birleşik Yenilenebilir Elektrik Üretim Tesisi yapılmasına olanak tanınması kapsamında, Güneş Enerjisi Santrali yapılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın amacı bu kapsamda; "Yenilenebilir Enerji Kaynakları" alternatiflerinden olan güneş enerjisinden faydalanılarak, alanda elektrik üretiminin yapılabileceği güneş enerji santralinin yer almasını sağlamaktır. Buna olanak sağlayacak düzenlemeyi içeren imar planı hazırlanmıştır.
Planlama alanında; Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından verilen 01.03.2018 tarih ve EÜ/7724/03863 sayılı üretim lisansının 13 sıra nolu 18.11.2021 tarih ve 10561-16 sayılı kurul kararı ve 18.04.2023 tarih 671716 sayılı Daire Başkanlığı onayı ile yapılan lisans tadilinde toplam kurulu gücü 367,9999 MWm/223 MWe olarak belirlenen Rüzgar/ Güneş enerji kaynaklı, birleşik yenilebilir elektrik üretim tesisinin, toplam kurulu gücü 99,9999 MWm olarak belirlenen Yardımcı Kaynak Günes enerjisi santrali için "yenilenebilir enerji alanı güneş enerji santrali" belirlenmiştir.
Plan çalışması ile alanda yenilebilir enerji alanı (güneş enerji santrali) belirlemesi ve bu alanlara ulaşım servisi sağlayan yol düzenlemesi yapılmıştır. Mevcutta faal durumda olan türbin alanlarıyla bütünleşik durumda olan güneş enerji santral alanı belirlemesi ve yol bağlantıları, lisans sınırları ile lisans sınırlarına göre belirlenen kamulaştırma sınırları ve mevcut plan verileri esas alınarak gerçekleştirilmiştir.
SÜREÇ HAKKINDA
Karaburun'da rüzgar enerji santralleri bulunan Alto Holding mevcut işletmesine ek olarak güneş enerji santralleri dikmek için geçtiğimiz yıl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na başvurdu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nün GES dikilecek bölgenin 'kuru ve marjinal tarım arazisi' görüşü doğrultusunda ÇED olumlu kararı verdi.
2022 Aralık ayında EPDK da, İzmir İl ve Tarım Orman Müdürlüğü'nünün ilgili görüşü doğrultusunda mülkiyeti Maliye'ye ait olan ancak kiralama yolu ile zeytin yetiştiriciliği yapan çiftçilerin elindeki araziler için Lodos Elektrik Şirketi'ne irtifa hakkı tanıdı. Ancak çiftçiler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Karaburun Kaymakamlığı aleyhinde 4 ayrı dava açarak kararın iptalini istedi. Dava süreci devam ederken şirketi GES sahalarına iş makinelerini sokarak zeytinleri köklemeye başladı. Arazide söküm işleri devam ederken mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Çiftçilerin şikayeti doğrultusunda ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına yaptığı soruşturma başlattı. Başlatılan soruşturma sonucunda hazırlanan raporda İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün 31.03.2022 tarih ve 5063367 sayılı yazısında yer alan 'Etüdü yapılan alanlar üzerinde herhangi bir tarımsal üretim yapılmamaktadır' şeklindeki değerlendirmenin ve 'kuru marjinal tarım arazileri olarak belirlenen alanda Güneş Enerji Santrali amacıyla kullanılması uygun görülmüştür' şeklindeki tarım dışı kullanım amacıyla verilen görüşün mevcut yasalara ve Bakanlık talimatlarına açıkça aykırı olduğu ve 63 ada 37 nolu parsel üzerinde zeytin fidanları dikili olduğu belirtildi.
Teftiş Raporunda İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nün, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından iki kez yazılı olarak ikaz edilmelerine rağmen, mevzuata aykırı şekilde tarım dışı kullanıma izin verdiği, hatalı verilen bu tarım dışı kullanım sebebiyle de Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ÇED Olumlu Raporu verilmesine zemin hazırladığı suçlaması yapıldı. Raporda İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü personeli hakkında İzmir Valiliğince gerekli disiplin soruşturmalarının yapılması talep edildi. Raporda ayrıca arazide (GES) kurulması halinde zeytinlik alanların daralacağı, bunun Zeytin Yasas'ına aykırı olduğu, bu nedenle de İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce GES firması lehine oluşturulan tarım dışı kullanıma uygun görüş yazısının iptal edilmesi gerektiğinin altı çizildi. Bu süreçte İzmir İl Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Özen görevden alındı ve yerine Kayseri Müdürü atandı.
