Yılbaşı yaklaşırken sahte içki kaynaklı zehirlenmelere karşı uyarılarda bulunan Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Aydın, metil alkolün ilk anda fark edilemediğini ve zehirlenme belirtilerinin en erken 6 saat sonra ortaya çıktığını söyledi.
‘SAHTE İÇKİYİ ANLAMAK MÜMKÜN DEĞİL’
Prof. Dr. Aydın, “Bir restoranda ya da sosyal ortamda içtiğiniz içkinin sahte, zehirli ya da gerçek olduğunu bilme şansınız yok. İçkilerde bulunması gereken alkol, etil alkoldür. Ancak yasa dışı üretimlerde etil alkol yerine metil alkol kullanılırsa bu son derece tehlikelidir. Başlangıçta hiçbir belirti oluşturmadığı için kişi içmeye devam eder. Ancak zaman geçtikçe metil alkol vücutta toksik etkilere yol açmaya başlar. Sahte içkide en tehlikeli madde metil alkoldür” diye konuştu.
‘BELİRTİLERİN ORTAYA ÇIKMASI İÇİN EN AZ 6 SAAT GEREKİYOR’
Zehirlenmenin ilk anda anlaşılamadığını belirten Prof. Dr. Aydın, “Belirtilerin ortaya çıkması için en az 6 saatin geçmesi gerekir. Bu sürenin ardından görme bulanıklığı, baş ağrısı, halsizlik, bitkinlik gibi şikayetler başlar. 6 saatten önce belirti görülmez. Sahte içkinin en büyük tehlikesi budur; belirtiler hemen ortaya çıksa sağlık personeli çok daha hızlı müdahale edebilir” dedi.
Belirtilerin çoğu zaman görme bulanıklığıyla başladığını anlatan Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Aydın, “Müdahale edilmezse bu bulanıklık gözde kalıcı hasara kadar ilerler. Metil alkol, vücudun pH dengesini bozarak asidoz dediğimiz tabloya neden olur. Bu aşamada gözle birlikte diğer organlar da zarar görür. Karaciğer, böbrek ve birçok organ etkilenir. Göz ise en hassas olanıdır” dedi.
‘BİLİNMEYEN YERLERDEN ALINAN ÜRÜNLER CİDDİ RİSK TAŞIR’
Prof. Dr. Aydın, “Sahte içkinin nasıl dolaşıma girdiğini bilmek zor. Burada en kritik nokta, tüketicilerin içkiyi nereden aldığıdır. Bilinmeyen, güven vermeyen yerlerden, ambalajsız veya markası belirsiz ürünler alındığında büyük risk oluşur. Güvenilir, bilinen noktalardan alınan ürünlerde ambalaj ve marka kontrolü bir güvence sağlayabilir. Ancak sahte üreticiler ambalajı bile taklit edebiliyor. Bu nedenle tüketicilerin son derece dikkatli olması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Metil alkolün etkilerine değinen Prof. Dr. Aydın, “Metil alkol, kanın pH’sını asit hale dönüştürür. Bu durumla yaşamak mümkün değildir; organ hasarı çok hızlı başlar. 6 saatin ardından pH düştüğü için tüm sistemler etkilenmeye başlar. Ne kadar geç kalınırsa geri dönüş o kadar zor olur. Sahte içki kokusundan, tadından veya renginden anlaşılmaz; evde tespit edilemez. Yalnızca laboratuvar testleriyle anlaşılır” dedi.
‘EN BÜYÜK TEHLİKE UYKUYA DALINAN SAATLER’
Prof. Dr. Aydın, “Sahte içki genellikle akşam tüketiliyor. Kişi içip uyuduğunda risk en üst seviyeye çıkıyor. Ortalama 7–8 saatlik uyku, belirtilerin en kritik olduğu zaman dilimine denk geliyor ve kalıcı hasar olasılığını artırıyor” diye konuştu.
Aydın, “İçtiği içkiden şüphe duyan kişiler, tükettikten sonra en az 7–8 saat uyumamalı. Ayakta kalmalı ve belirtiler ortaya çıkarsa hızlı şekilde sağlık kuruluşuna başvurmalıdır” önerisinde bulundu.
‘GEÇ KALINAN TEDAVİ GERİ DÖNÜŞSÜZ OLABİLİR’
Tedavi sürecine ilişkin Prof. Dr. Aydın, “Hastanelerde tedavi protokolleri hazır; antidot da mevcut. Ancak tedavinin zamanında başlaması gerekir. Gözde ciddi hasar oluşmuşsa tedavi bunu geri döndüremez. Kişi hayatta kalsa bile kalıcı hasarla yaşayabilir” dedi.
‘DENETİMLER VE CEZALAR CAYDIRICI OLMALI’
Prof. Dr. Aydın, “Resmi kurumların denetimleri sıklaştırması ve usulsüzlüklerin ağır yaptırımlarla karşılanması gerekir. Sahte içki üreten kişilerin aldığı cezaların topluma duyurulması caydırıcılığı artıracaktır” dedi.
Prof. Dr. Aydın sözlerini şöyle tamamladı:
“Benim önerim, mümkünse hiç alkol tüketilmesin. Hayati bir ihtiyaç değil. Ancak mutlaka tüketilecekse ürünün orijinal olduğundan emin olunmalı. Restoranlarda ne içildiğine dikkat edilmeli. Tükettikten sonra en az 7–8 saat uyunmamalı. Her yıl ülkemizde 100–150 kişi sahte içki nedeniyle maalesef hayatını kaybediyor. Umuyorum ki bu yıl böyle acı olaylar yaşanmaz.”
