Bir süredir ülkemizde ilaç sıkıntısı yaşanıyor. Yıllar öncesindeki gibi yurtdışına çıkanlara “ilaç ısmarlama”işlerine geri dönüldü. Ben de bazı ilaçlarımı yurtdışından getiriyorum her gidişimde.

Bu sıkıntının nedeni ilaçta yüzde 60 oranında dışa bağımlılık… Zaten ne zaman kurlarda dalgalanma olsa Türkiye'de her zaman ciddi tıbbi sorunlar yaşanıyor.  Yerli ilaç sanayinin de üretimde kullandığı ithal ham maddelerin döviz kurundan etkilenmesi bu sorunun artmasına yol açıyor.

Geçen Şubat ayının başında Türkiye Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak, Reuters'e yaptığı açıklamada, ocak ayında 150 tip ilacın piyasada satılamadığını söylemişti… Özellikle kanser, kalp ve diyabet gibi insan sağlığı için çok önemli ilaçların bulunamadığı şikayetler arasında yer alıyordu.

Rakamlara bakalım: Sosyal Güvenlik Kurumu, ilaçların yüzde 90’ını piyasadan alıyor ve bunun için 5 milyar 75 milyon dolar ödüyor. Dövizdeki dalgalanmanın ardından bütçe açıklarını kapatmaya çalışan hükümetin ilaç fiyatlarında yüzde 15’lik bir artışa razı olmasına rağmen, ilaç firmaları en az yüzde 35 oranında artışta ısrarlıydı. Sonuçta hükümetin dediği oldu. “Global Bütçe” ayrı bir tartışma konusu.

Bütün bunlardan sonra beni şaşırtmayan ama insanımızın sağlık durumunu yakından ilgilendiren bir karardan haberimiz oldu.

Avrupa Birliği, bilgi iletişim cihazları ve ilaçlarla ilgili ticari uygulamaları nedeniyle Türkiye ve Hindistan aleyhine Dünya Ticaret Örgütü nezdinde ihtilaf başvurusu yaptı. Avrupa Komisyonu her iki ülkenin ticari uygulamaları AB’nin ekonomik çıkarlarını ciddi şekilde sekteye uğrattığını iddia ediyor.

Son olarak gündeme gelen sorun Hindistan’ın bilgi iletişim cihazları için verdiği gümrüksüz ithalat taahhüdüne uymaması. Yayınlanan basın açıklamasına göre Türkiye de AB ilaç üreticilerine ayrımcılık yaparak onları kendi sınırları içerisinde üretim yapmaya yönlendiriyor. Bu iyi bir şey Hükümetimizi bu kararlılığından ötürü kutlamak gerek. Yapılan açıklamaya göre bu iki uygulama Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kanunlarına aykırılık teşkil ediyor.

Yani siz bunu “vahşi kapitalizmin son oyunu” diye okuyun… AB’deki üretici firmalar sadece Avrupa’daki satamadıklarını, işe yaramaz dedikleri ilaçları Türkiye’ye veriyor.

Açıklamaya göre, Türkiye ise sağlık sistemi dahilinde ilaç ödemelerinin yapılması için yabancı ilaç üreticilerine ülke sınırları içerisinde üretim yapmayı şart koşuyor. Ayrıca üretimini Türkiye’ye taşıyacak firmalara da teknoloji transferi zorunluluğu getiriliyor. Avrupa Birliği, bu uygulamaların yabancı firmaların yerli firmalarla eşit tutulması yönündeki Dünya Ticaret Örgütü şartının ihlali olduğu ifade ediyor. Mevcut uygulama ile AB’den Türkiye’ye yapılan ilaç ihracatının uğrayacağı kaybın yıllık 460 milyon Euro düzeyinde olacağı bildiriliyor. Uygulamanın devamı halinde ise Türkiye’nin AB’den yaptığı yıllık 2,5 milyar Euroluk ithalatın olumsuz etkileneceği vurgulanıyor.

Bu anlaşmalara imza atarken uzun uzun düşünmek gerekirdi… Yani ufukta yeni ilaç sıkıntıları görünüyor.

Hindistan’da ne oldu?
Hindistan yakın zamanda geniş bir yelpazede bilgi iletişim cihazına gümrük vergisi getirdi. Bunlar arasında cep telefonları ve parçaları, baz istasyonlar, entegre devreler ve optik cihazlar bulunuyor. Avrupa Komisyonunun açıklamasına göre Hindistan, daha önce DTÖ’ye aksi taahhütte bulunmuş olsa da, halihazırda bu ürünlere %7,5-20 arasında vergi uyguluyor. Bunun sonucunda AB’nin yıllık 600 milyon Avro değerinde ihracat zararına uğradığı ifade ediliyor.