Dilek ÇELİKTEN / EGEDESONSÖZ – İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ev sahipliğinde, İZFAŞ ve TACT Fuarcılık iş birliğiyle düzenlenen İZKİTAP – 6. İzmir Kitap Fuarı, bu yıl yayınevleri ve sahaflar açısından oldukça zorlu geçti. 10 gün süren ve iki hafta sonuna yayılan fuar, başlangıçta katılımcılara umut verse de, beklenmeyen sağanak yağışlar, açık alan koşulları ve yüksek stant ücretleri, pek çok yayınevi ve sahaf için hayal kırıklığına dönüştü.
Fuara yüzlerce yayınevi ve sahaf katılırken, İzmirli kitap tutkunları da farklı yaş gruplarından okurlarla fuarı doldurdu. Ancak yağışlı hava nedeniyle dört gün boyunca stantlarını açamayan katılımcılar, fuarın hem satış hem de etkinlik açısından beklentileri karşılamadığını dile getirdi. Özellikle yanlış tarih seçimi, yetersiz tanıtım ve yüksek stant ücretleri, hem yayınevleri hem de sahafların en çok eleştirdiği noktalar oldu.
Bazı stantlarda kitap fiyatları 10 liradan, 20 liradan başlarken, sahaflar “3 kitap 100 liradan” gibi kampanyalarla satış yapmaya çalıştı. Buna karşın, sahaflar için belirlenen metrekare fiyatı 3 bin TL + KDV, yayınevleri için ise 5 bin TL + KDV olan stant ücretleri, katılımcıların masraflarını ciddi şekilde artırdı. Fuarın bu yılki deneyimi, hem maliyet hem de hava koşulları açısından yayınevleri ve sahaflar için zorlayıcı oldu.
MALİYETLER KİTABA YANSIDI
Fuarda masrafları karşılamak için çalıştıklarını belirten Ada Yayınları’ndan Gündüz Yeşildağ, ““Fuar yağmurdan çok etkilendi. Özellikle Perşembe günü aşırı yağış nedeniyle çoğu esnaf 3-4 gibi stantlarını kapattı. Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri ise biraz hareketlilik oldu. Amacımız kâr etmek değil, sadece masraflarımızı çıkarabilmek. Vatandaşlar bu yıl sahaflara daha fazla ilgi gösterdi çünkü kitap fiyatları oldukça yüksek; artık en ucuz kitap bile 300 liradan başlıyor. Sahaflar ise 50 liradan kitap sattığı için insanlar kütüphanelerini daha kolay doldurabildi. Stant ücretleri bizi çok zorladı. Metrekare fiyatı 3 bin lira + KDV, ayrıca 5 bin lira da elektrik ücreti talep edildi. 9 metrekarelik alan için toplamda 48 bin lira ödedim. Bu gerçekten yüksek bir rakam. Belediyelerin bu tür etkinliklerde ücretleri daha düşük tutması gerekir. Fiyatlar bu kadar yüksek olunca, ister istemez maliyet de kitaba yansıyor. Biz sahaflar ayakta kalmakta zorlanıyoruz. 10-20 liradan kitap satıyoruz, ‘3 kitap 100 lira’ kampanyalarıyla ancak ayakta durabiliyoruz.”” dedi.
‘BELEDİYELER BU TARZ ETKİNLİKLERİ ÜCRETSİZ YAPMALI’
Yağışlı hava nedeniyle fuarın iyi geçmediğini dile getiren Kayıp Kitaplar Koordinatörü Naciye Görücü, şunları söyledi:
“Fuar iyi geçmedi çünkü stantlar çok pahalıydı. Gelen okurlara fazla indirim yapamadık; masrafı çıkarmak zorundaydık. Yer parası yüksek olduğu için sadece giderleri karşılamaya odaklandık. Sadece son gün biraz iyi geçti, onun dışında yağış nedeniyle oldukça zayıftı. Belediyenin bu tarz etkinlikleri ücretsiz yapması lazım, çünkü bu bir kamu hizmetidir. Ancak bunu defalarca talep etmemize rağmen maalesef hiçbir duyarlılık görmedik. Okur ilgisi de beklediğimizin altındaydı. Ortaokul ve lise öğrencileri çok azdı, genelde küçük çocuklar kitap aldı. Biz yetişkinlere hitap ettiğimiz için satışlarımız düşük kaldı. Bu etkinliklerin belli bir düzene oturtulması ve daha iyi hale getirilmesi bizim için çok önemli. Elbette belli bir ücret alınsın, kimse buna karşı değil, ama stant ücretlerinin biraz daha makul tutulmasını isteriz.”
TÜYAP’TAN PAHALI
TÜYAP’ta kitap fuarı stant ücretlerinin daha ucuz olduğunu vurgulayan Kara Caretta Yayınevinin Yayın Koordinatörü ve Yazarı Erdal Kara, ““Bu kitap fuarı, önceki fuarlara göre oldukça zayıf geçti. Yağmurlu hava ve fuarın açık alanda yapılması nedeniyle katılım çok düşük oldu. Sadece son iki gün havanın açmasıyla biraz hareketlilik yaşandı. Ancak bu iki gün, önceki sekiz günü kurtarmaya yetmedi. Yayınevleri açısından bakıldığında stant ücretleri oldukça yüksek. TÜYAP’ta bile bu kadar yüksek ücretler yok. İzmir büyük ve önemli bir şehir olduğu için yayınevleri katılmak istiyor, çaba gösteriyor ama bu çaba çoğu zaman sadece organizasyon ve stant giderlerini karşılamaya yetiyor. Sonuçta kazandıran bir fuar olmadı. Stant ücretlerinin belediye tarafından düzenlenmesi, daha teşvik edici hale getirilmesi gerekiyor. Katılım sağlayan yayınevlerine destek verilmesi şart. Koşullar şu anda oldukça ağır. Yayıncılar, yüksek stant ücretleri nedeniyle kitap fiyatlarını artırmak zorunda kalıyor ve bu durum onları okurla karşı karşıya getiriyor. Bu da üzücü bir tablo yaratıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Kara Caretta Yayınevi’nin yazarlarından olan ve Kimliksiz Kervanlar şiir kitabının şairi İlyas Akbal ise fuarı, “Genel olarak güzel ama daha olumlu olabilirdi. Bu mevsimde yapıldığı için hava koşulları ister istemez tüm yayınevlerini olumsuz etkiledi. Biz de bu durumdan etkilendik. Yine de genel olarak memnunuz. Okurların ciddi anlamda kitap ilgisi vardı; en azından gelip soruyor, araştırıyorlardı. Ancak şiir kitaplarına ilgi beklediğimizin altındaydı.” dedi.
‘İZMİR OKUYUCUSU ARADIĞINI BİLEN BİR KİTLE’
Fuarda pek çok eksiklik olduğunu söyleyen Ginko Kitap Yayın Yönetmeni Onur Öztürk, “Fuar bizim için kötü geçti çünkü yağmur satışları çok etkiledi. İki hafta sonunu kapsadığı için umutluyduk, ancak ilk hafta sonu tamamen sağanak yağış nedeniyle kötü geçti. Ayrıca İzmir’de artık iki kitap fuarının olması da etkiliyor. Nisan ayında yapılan fuar, İzmir halkının alışkanlığı açısından yeni bir tarih olmasına rağmen, açık alanda yapılması nedeniyle çok iyi geçtiğini söylemek zor. Cumartesi ve Pazar günleri, diğer günlere kıyasla daha iyiydi. İzmir okuyucusu genellikle ne aradığını bilen bir kitle; bu açıdan yayıncılar için sevilen bir kent. Ancak bu sene fuar biraz dağınık görünüyor. Fuarın krokisi yok, numara yok; herkes yayıncıyı arıyor. Etkinliklerle fuar alanı arasında bir kopukluk var ve hangi etkinliğin hangi saatte olduğunu gösteren matbu bir yayın eksikliği bulunuyor. Belediyenin ortak olduğu bir fuarda stant ücretlerinin ücretsiz ya da ücretsize yakın olması bekleniyor; diğer kentlerde ve ilçe fuarlarında durum böyle. Burada İZFAŞ fuar organizatörlerinden biri olmasına rağmen, ücretler çok yüksek. Yüksek olduğu için bazı yayıncılar ve sahaflar katılmadı.” açıklamasını yaptı.
‘TANITIM EKSİK’
Fuarın beklentilerini karşılamadığını belirten Mavi Lotus Kitabevi’nin sahibi Hüsnü Tekeşin, şunları söyledi:
“Stantlara metrekare başı 3 bin lira + KDV ödedik. Giderlerimiz bununla sınırlı değil; nakliye, çalışan ücretleri ve yemek gibi masraflar da var. Maliyet, tuttuğunuz yerin büyüklüğüne göre değişiyor ve doğal olarak artıyor. Biz biraz daha büyük bir yer tuttuk; kitap maliyetimizi saymazsak 120 ila 150 bin lira civarında giderimiz oldu. Elektrik ücreti alınmadığı için bu anlamda biraz rahatladık. Geçen sene fuar daha iyiydi, ama bu sene yağışlı hava bizim için büyük bir handikaptı. Kapalı alanlarda kitap fuarı yapmak her zaman daha iyi; insanlar kitaplara daha fazla odaklanabiliyor, rüzgar ve yağmur gibi etkenler ilgiyi dağıtmıyor. Çadırlar düzgün kurulmuştu, ancak müşteriler yağmur nedeniyle gelmeyince sorun yaşadık. Ayrıca fuarın tanıtımı yeterli değildi; biraz daha reklam yapılabilirdi. Nisan ayındaki organizasyonda reklam daha yoğundu, bunu hissettik. Tanıtım eksikliği ve yağmurlu hava bizi etkiledi. Yine de fuar tamamen kötü değildi. Fuar, biraz daha geliştirilebilir. Stant ücretleri yayınevleri ve sahaflar düşünülerek biraz azaltılabilir ve kapalı bir alan oluşturulabilir.”
FUARDA ZARAR ETTİK
5 sene önceki fiyatlara kitap sattıklarını belirten Sahaf Tolga Akyol, “Bu sene fuar bizim için kötü geçti. Stantlarda sorunlar vardı; bizim standımız su aldı ve bantla çözmeye çalıştık. Tezgâhlar kısa tutulmuş, kitapseverler hafif yağmurda kaçıp gidiyor. İstanbul’dan gelen bir ekibiz ve toplamda 150 bin TL yer ve yemek masrafımız oldu. Toplam giderimiz 250 bin TL’ye ulaştı. Maalesef bu sene zarar ettik. Geçen Nisan ayında fuar daha iyiydi, bu sefer kâr edemedik. Dört gün yağış nedeniyle stantlarımız kapalı kaldı. En çok ilgi sosyal medyada popüler olan kitaplara oluyor, ama bize ilgi olmadı. En büyük tezgahlardan birine sahibim ve kitap fiyatları 20 liraydı, buna rağmen satış düşük kaldı. 5 sene önceki fiyatlarla kitap satıyoruz, umarım gelecek fuarlar daha iyi olur.” dedi.
‘FUARIN REKLAMI YAPILMAMIŞ’
Fuarın tanıtımının yetersiz olduğunu dile getiren Sahaf Ali Bey, şöyle konuştu:
“Yağmur, biz kitapçıları çok etkiledi. Yanlış tarih seçimi bizi mağdur etti. Ankara’daki fuardan buraya geldik. İstanbul temelli bir firmayız ve yaptığımız masrafı fuar karşılamadı. Ortalama giderimiz 200 bin TL’yi buluyor; nakliye, yemek, işçi ve otel masrafları dahil. Ancak gelir 200 bini bile bulmadı, bu yüzden zarar ettik. Hava koşulları nedeniyle birçok kişi bir daha gelmemeyi düşünüyor. Nisan’da yapılan fuar daha iyi geçiyor, hava daha elverişli oluyor. Bu fuara yeteri kadar reklam yapılmamış, tanıtım eksikti. Fuara hazırlık da yetersizdi; doğru işleyen bir aşama olmadı. Yağış nedeniyle çok kitap kaybettik. Çadırların bir kısmı toprak üzerinde olduğu için koyduğumuz koliler ıslandı. Önlem alıyoruz, yağmur olacağı zaman bazı malzemeleri çıkarıyoruz ama yer belli. Belli bir metrekare aldığımız için tüm malzemeyi taşıyamıyoruz; bazılarını bırakmak zorunda kalıyoruz, gözden çıkardığımız ucuz malzemeler ıslanacaksa ıslansın diye düşünüyoruz.”
