EGEDESONSÖZ - İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Dikili ilçesi İsmetpaşa Mahallesi sınırlarında yer alan Topburun Tepe Mevkii’ndeki kültürel miras alanı için yeni bir koruma kararı aldı. 2006 yılında tescillenen kaya anıtı ve çevresindeki bulgular, yapılan son incelemeler sonucunda 1. ve 3. derece arkeolojik SİT alanı olarak yeniden sınıflandırıldı.
Kurulun 29 Temmuz 2025 tarihli toplantısında alınan karara göre, Topburun Tepe’nin doğusundaki kayalık yamaçlar ile güneydeki ovalık araziyi kapsayan bölge, 1/5000 ölçekli harita üzerinde netleştirilerek sit sınırları belirlendi. Karar, kaçak kazılar ve plansız imar uygulamaları nedeniyle tehdit altında olan alanın korunmasını amaçlıyor.
Uzman raporlarında, bölgede Geç Bizans dönemine ait seramik, cam ve tuğla parçalarının yanı sıra antik taş ocağı izlerine rastlandığı belirtildi. Prof. Dr. Felix Pirson değerlendirmesinde, alanda çok sayıda işlenmiş kaya ve kaya yazıtlarının bulunduğu, bu yapıların insan eliyle şekillendirildiği vurgulandı.
Yeni tescil kararıyla birlikte, alanın kültürel miras envanterine daha güçlü bir şekilde dahil edilmesi ve koruma önlemlerinin artırılması bekleniyor. Kurul, ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda hazırlanan belgeleri değerlendirerek, sit fişinin uygunluğunu da onayladı.
Kurul raporunda "20.04.2006 tarihli kurul kararı ile tescil edilen Kaya Anıtındaki dairesel nişler bu yapının insan eli yapıldığını göstermektedir., Prof Dr. Felix PIRSONın 17.12.2018 tarihli Kurul Müdürlüğüne hitaplı yazısında alanda "...çok sayıda işlenmiş kaya ve bazı kaya yazıtları koruna gelmiştir. Bu bulgular son olarak 2006 yılı yüzey araştırmamız çerçevesinde belirtilmiş, 19. yüzyılın sonlarından beri bir çok kez bildirilmiştir. Ayrıca 2008'de tepenin üst kısmında diğer Antik Dönem Taş Ocağı faaliyetlerinin izleri gözlemlenmiştir. 2006 ve 2008 yılları arasında, Bozbayır Tepe'nin kuzey eteklerinde, düzlükteki taş ocağının kuzeyinde, çeşitli yerlerde Geç Bizans Dönemi'ne ait yoğun bir şekilde yaygınlık gösteren kiremit, cam ve seramik parçaları bulunmuştur. Bunun yanında yapı malzemesi olarak kullanılan taşlar tespit edilmiştir. Böylece Bozbayır Tepe'nin kuzey yönünde Bizans Dönemine ait tuğla pişirilen küçük bir yerleşimin bulunduğuna dair izler ortaya çıkmış olmaktadır..." denilmektedir. Yine müdürlüğümüz uzmanlarınca yapılan incelemede bu alanda terra sigillta tabak parçası, çatı kiremidi ve pişmiş amorf malzeme parçalarına ve az sayıda düzgün kesilmiş taş blokların bulunduğu görülmüştür" ifadeleri yer aldı.
