Berivan KAYA/ EGEDESONSÖZ- İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON’a yönelik yolsuzluk soruşturması kapsamında "ihaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma" ve "nitelikli dolandırıcılık" suçlamasıyla haklarında dava açılana 11’i tutuklu, 65 sanık bugün ikinci kez Aliağa Ceza İnfaz Kurumları Kampüsü'ndeki mahkeme salonunda hakim karşısına çıktı.
Geçtiğimiz cuma günü gerçekleşen ilk duruşmada aralarında aralarında önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, İzmir Büyükşehir Belediyesi eski Genel Sekreteri Barış Karcı ve eski İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya'nın savunmaları alınmıştı. Savunmaların ardından heyet ilk oturumu bitirip duruşmaya ara verdi. Soyer ve Aslanoğlu'nun yanı sıra tüm tutuklu sanıklar üzerlerine atılan suçlamaları reddedip tahliye talebinde bulundu.
Bugünkü oturumda 54 tutuksuz sanığın bir kısmının savunması alındı. Tutuksuz sanıkların savunmalarının tamamlanmasının ardından müştekiler ve avukatlara söz verilecek.
MAHKEME BAŞKANININDAN UYARI
Duruşma tutuklu sanıkların salonda hazır bulunmasıyla başladı. Tutuklu sanıklarının ailelerinin geldiği görülürken destekçilerin olmaması dikkat çekti. Tutuklu sanıklar içeri girerken, yakınların alkış sesleri üzerine mahkeme başkanı uyarılarda bulundu.
Dava tutuksuz sanıkların ifadeleriyle başladı.
TEK VEKİL İZLEDİ
Davanın ilk duruşmasını CHP İzmir milletvekilleri tam kadro takip ederken ikinci duruşmayı ise sadece Rıfat Nalbantoğlu’nun takip ettiği görüldü. Ayrıca duruşmayı CHP İzmir İl Başkan Vekili Barış Özdemir ve il yöneticileri CHP Karabağlar İlçe Başkanı Volkan Gürboğa da duruşmada hazır bulundu.
KOOPERATİF BAŞKANI: İZBETON SÜRECİ AĞIR HALLETTİ
Tutuksuz sanık Egeli İş İnsanları Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Aydemir savunmasına mağduriyeti anlattı. İZBETON’la yapılan sözleşmenin fesih sürecini anlatan Aydemir, zararları için dava açtıklarını dile getirdi.
Aydemir savunmasında, nitelikli dolandırıcılık suçlamalarını reddederek, “6 kooperatif var. Hepsi birbirinden farklı. Kooperatifler arasında en son kurulan biziz. İZBETON ile 10 Mayıs 2023 tarihinde imza attık. Ocak 2024’te yıkım tamamlandı ama molozlar duruyordu. Molozlar sebebiyle 15 günde yapılacak zemin etüdünü 75 günde yapabildik. 5 Nisan 2024’te ruhsat başvurusu yapıldı. Ruhsat sürecinde sorunlar yaşandı. İZBETON süreci ağır ilerletti. Geçici süreliğine Ege Şehir Planlama Şirketi’ne verileceğini ancak meclis kararı gerektiğini söylediler. Karabağlar Belediyesi’ne ruhsat için başvuruda bulunduk ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi başvuruyu geri çekti. İşlemlerden İZBETON sorumluyken Ege Şehir Planlama’ya devredilmesini bekliyorduk. Ancak meclis kararı ile yükümlülük kentsel dönüşüm daire başkanlığına verildi. İZBETON ile yapılan sözleşme feshedildi. Feshi kabul etmedik. 9 Aralık’ta zararlar için ihbar çektik ve dava açtık. Ne İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden ne de Kentsel Dönüşüm Daire Başkanlığı’ndan somut bir çözüm gelmedi. İnşaat ilerlemesi yüzde 1 denilmiş. Ancak daha 3 yıl var. Bizler gecikmeden dolayı yargılanıyoruz” dedi.
'KENTSEL DÖNÜŞÜM DAİRE BAŞKANI MOBBİNG YAPTI!'
İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifinin ilk etapta yapılacak olan inşaatı yetkilisi ve Ege Safir A.Ş. kurucusu Ahmet Kantek, inşaat yapım sürecinde Kentsel Dönüşüm Daire Başkanlığı’nın uygulamaları sebebiyle zorluklar yaşandığını ve inşaatta gecikmeler yaşandığını söyledi.
Kantek, “Siyasi bir kavramın merkezine düştüğümüzü gördük. İşi aldıktan 6 ay sonra ancak işleme başlayabildim.3. Etap Örnekköy kurulan kooperatiflerin ilki. Emir komuta zincirindeki gecikmeler sebebiyle mobbinge uğradık. Literatürde olmayan biçimde Kentsel Dönüşüm Daire Başkanlığı bizi kasıtlı biçimde zor durumda bıraktı. Kentsel Dönüşüm Daire denetçileri İZBETON ekiplerini oldukça zorladı. Beton rengi nedeniyle inşaat durduruldu. 45 günlük karot testine tabi tutulduk. Rengi beğenmeyen harita mühendisiydi. Bu sonrasında birkaç defa oldu. İkinci durdurma Kentsel Dönüşüm Daire Başkanı tarafından bilinen işlerin ve ölçümlerim yapılmaması ve bunların izinsiz yapılacağı söylendi.1200 noktada ölçüm yapan İZBETON ve Daire Başkanı gönderiyordu. 2 cm hatalı dendi ve bir daha ölçtük. 6-7 kere yaptırdılar” dedi.
'BETON SULAMA FOTOĞRAFLARI DURDURMA GETİRDİ!'
Kantek savunmasının devamında, “Diğer durdurmada ise beton sulama fotoğrafları sebebiyle oldu. İlginç bir görev… Fotoğraflar Daire Başkanlığına gönderiliyor. Bunu yapmakta bir gün geciktik. Fotoğraf atmayı unutmuşlar. Bu sebeple durdurmaya maruz kaldık. Karot testi alındı, 45 gün içinde inşaat durdu. İşçiler mağdur oldu” ifadelerine yer verdi.
'BANA ‘BECERİKSİZ MÜTEAHHİT’ DEDİ!'
Sözleşmelerin feshedilme sürecini anlatan Kantek şunları söyledi:
“Beton kırılması ile ilgili bir durdurma oldu. A2 Blok’un bir kısmında oldu. Bu kısma kadar herhangi bir biçimde beton kısımları ile ilgili yanıt verilmedi. 200 kere beton döktüm, kalıbın iyi olmuş deyip imza atan olmadı. O günde olmadı. Yıkım kararları çıktı. Beton dökülürken kooperatiften arkadaşlarımız ve İZBETON denetçileriyle oradayız. İşlemlerle ilgili görüştüm. Bana ‘beceriksiz müteahhit’ dedi. Yıkımın gerekçesi hatalı beton ve eksik demir. O katı gösteren kiriş ve kolonları çektik. İş o kadar gerildi. Doğru beton dökülmediği belirtildi. Yıkım kararı çıktı. Maalesef o dönemki Karşıyaka Belediye Başkanı inşaatı mühürledi. Denetim firmalarına ricada bulunduk. Rapor hazırlayamayız dediler. Ege Üniversitesi’nden hocalarımız geldi. İncelemeler yapıldı. Sabah geleceğiz diyerek bıraktılar. Yıkım için konulan maddelerin astı astarı yok dedi. Hocamız bir sıyırma yapıp verecekti. Ege Üniversitesi hocaları bizi aradı ve biz çalışma yapamayız dedi. Bilimsel raporu alamayacağımızı anladım. Bu işin yapılamayacağını anlayınca sözleşmemizi karşılıklı olarak feshettik. Başka kooperatif geldi. Bahsi geçen kişi ben değilim”
CHP’Lİ İSİMLER SAVUNMA VERDİ
CHP Tunceli eski milletvekili Polat Şaroğlu’nun kardeşi Erdal Şaroğlu ve CHP Ankara İl Başkanı Ümit Erkol’un oğlu Fırat Erkol duruşmaya SEGBİS ile katıldı.
Erdal Şaroğlu savunmasında, “City Construction Yapı Sanayi Ticaret Limited Şirketi’ne ortaktım. 2023’te ayrıldım. Şirket yeniydi, satın aldık. Amacımız inşaat işiydi” dedi.
Hakimin, ‘hangi işle alakalı’ sorusuna yanıt veren Şaroğlu, “Sadece inşaat. Ortağım ilk zamanlar öyle bir şey söylemedi” dedi.
Ares İzmir Yapı Gıda Turz. Sanayi ve Ticaret A.Ş. temsilcisi olan Fırat Erkol ise, “İddianamede belirtilen inşaatın ortağı değil çalışanıyım. Yüzde 1’lik hisse verildi. Sonrasında hissemi geri verdim. İnşaat sektöründe faaliyet gösteriyordu. İşten 3 ay sonra zarar ettik ve ayrıldık. Sözleşme yapmamıştık. Sözleşmelerin imzalandığını gördüm. Şirket ortakları Talat bey ve Mustafa Bey tarafından sözleşme imzalanması için yetkiliydim. Söz verilen sürede ruhsat verilmedi. İnşaat maliyetleri arttı. İZBETON ve İzmir Büyükşehir Belediyesi ile irtibatım olmadı” dedi.
‘ORTADA MAĞDUR VARSA BİZİZ’
Örnekköy Kooperatifi yönetim kurulu üyesi Çağlar Kalkan savunmasında, “Arsa sahibi İzmir Büyükşehir Belediyesi yüklenici İZBETON olduğu için teknik kısmındaki kontroller Büyükşehir’e balı kentsel dönüşüm dairesindedir. İmalatların kontrollerinde sürekli durdurma kararı çıkması bilime uygun değildir Bu sebeple inşaatlar gecikti. Heval Savaş Kaya ve Arzu Ayşe Özçelik ile konuyu görüştük, taleplerimiz Özçelik tarafından kabul edilmedi. Denetimlerle ilgili sıkıntılar çözülmedi. Teknik sorun sebebiyle şantiyeyi mühürlemek ve inşaatı durdurmak kötü niyettir. Süreç içerisinde firma ile anlaşarak sözleşmeleri sona erdirdik. 1,5 yılda boş araziye 3 blok inşaat yaptık. İnşaatlar sürdüğü evrede Büyükşehir’in yeni yönetimi haksız bir şekilde sözleşmeyi bizimle feshetti. Büyükşehir ile davalığız. Ortada bir mağdur varsa Heval ev Tunç Bey’in söylediği gibi biziz. 450 mağdurun 273’ü bizim üyemiz. Hatta tutuklu bulunan Cihangir Lubiç’in kızları da mağdurdur. Ama biz burada sanığız” dedi.
YETKİ İZBETON’A DEVREDİLDİ
Sanıklardan Ahmet Ata Temiz, Belam Özeş ve Burhan Ergül, İZBETON yönetim kurulunda yer aldıklarını ve Sayıştay’ın yaptığı uyarı üzerine 30 Mart tarihinde bir toplantı gerçekleştirdiklerini, geçmişe yönelik bir karar alındığını ve kooperatiflerle ilgili yetkinin İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya’ya devredildiğini ifade etti. O dönem içerisinde İZBETON yönetim kurulu üyesi olan Birkan Acar, izinde oluğu gerekçesiyle karara imza atmadığını belirtti.
‘MAĞDURKEN SANIK OLDUK’
Sanıklardan Yaşar Aras, Karabağlar Uzundere 3. Etapta alt taşeron olarak sözleşme imzaladıklarını İzmir Büyükşehir Belediyesi kararı ile inşaatın durdurulması sebebiyle mağdur edildiklerini, zarara uğradıklarını belirtti. Mağdur durumdayken sanık olduklarını söyleyen Aras, kooperatifle davalık olduklarını söyledi.
KOOPERATİF YÖNETİCİSİ: ASLANOĞLU'NUN ARACILIĞIYLA EVRAKLARI İZLEDİM
S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifi yöneticilerinden Dilek Coşkun Özeren savunmasında, “İZSİAD Başkanı Hüseyin Cengiz’in buradaki işlerinin takipçisiydim. Şirketin yüzde 1’lik hissesi benimdi ve imza yetkisi bendeydi. Şenol Aslanoğlu’nun aracılığıyla İZBETON’a gittim ve evrakları imzaladım. İmzaladıktan 10 gün sonra şirketten çıktım. Hüseyin Bey ve şirketle davalık oldum. Kooperatifin kuruluşundan haberim yoktu. İçeriğini bilmiyordum, imzaladım. İşin sonradan böyle olduğunu anladım. Hüseyin Bey, Erdal Şaroğlu, Şenol Aslanoğlu ile arkadaştı. Birlikte iş yapıyorlardı" dedi.
ESKİ KOOPERATİF BAŞKANI: İNTİHARIN EŞİĞİNE GELDİM
Tutuksuz sanıklar arasında yer alan S.S. Gaziemir İş İnsanları Konut Yapı Kooperatifi’nin eski başkanlarından Emre Pınar Kılıç da savunmasında, “İzmir iş dünyasında tanınan bir insanım. Bu suçlamalar tüm hayatımı olumsuz etkiledi. İzmir Ticaret Odası’nda yapılan görüşmelerde kooperatif işine girdim. İntihar eşiğine gelmiş durumdayım. Benim görevim kooperatifte faturaları ödemekti. Serdar Deniz tarafından verilen onayla ödemeleri yaptım. Burada kendime menfaat sağlayacak bir şey yapmadım. Tüm ödemeleri detaylı bilgilerle ilettim. 2’nci genel kurulda dahil oldum. Kooperatifle İZBETON arasında yapılan anlaşmayı imzaladım. İmza yetkisi bendeydi. Sözleşmenin içeriğini okumadım. Zeminde bir sıvılaşma vardı. O yüzden sıkıntılar yaşandı. Anlaşmalar yapıldı ancak deprem nedeniyle iş malzemeleri bölgeye gitti. Gecikmeler bu sebeple oldu. Gaziemir Belediyesi bize yeri geç teslim etti. Hazırlıklarımı yaptım. Kişisel menfaat sağlamadım. Sağlasaydım genel kurulu terk ederdim” dedi.
İZBETON ESKİ YÖNETİCİSİ: PROTOKOLLERDEN HABERDAR DEĞİLİM
Tutuksuz sanık Erdal Kukul savunmasında, “İZBETON yönetim Kurulu üyesiydim. Yönetim Kurulu üyesi olarak Genel Müdüre vekalet vermekle ilgili bize suç isnafı var. Bu bir suç değildir. ESHOT’taki yönetim kurulu arkadaşlarım da ben de suçlarla ilgili konuya basından haberdar olduk. Kooperatiflerle yapılan protokollerden haberdar değilim. Kooperatiflerde yaşanan sıkıntılarla ilgili de bilgim yok. Sadece Genel Müdüre vekalet verilmesi kararına katıldım. Buna imza atmak da behis görmedim. O dönem daha çok ESHOT’taki işime konsantreydim” dedi.
HEKİM KARADOĞAN: İMZAM YOK
Tutuksuz sanık Gaffar Karadoğan, “28 yıllık hekimim. Eşrefpaşa Hastanesi’nde kardiyoloji uzmanıyım. Kardiyoloji uzmanının İZBETON yönetim kurulunda ne işi olur? Sorunun yanıtı, Eşrefpaşa Hastanesi’nde döner sermaye sistemi yoktur. Bu sebeple ücretler düşüktür. Belediye yarı zamanlı iş hekimliği adı altında ek gelir sağlanması için belediye şirketlerinin yönetimlerine alınıyorlar. Ben başhekim yardımcısıydım. İZBETON yönetim kurulu üyesi oldum. İlerleyen- süreçte başhekim yardımcılığından ve İZBETON yöneticiliğinden istifa ettim. Davaya konu olan yönetim kurulu kararı esnasında senelik izinde olduğum için imzam yoktur. Kooperatif meselesi ile ilgili de alınan kararları okumaktaydım ancak sıkıntılardan haberim yoktu” ifadelerine yer verdi.
İZBETON ESKİ YÖNETİCİSİ: SAVUNMA YAPMAYACAĞIM
Tutuksuz sanık Ertan Dikmen, “ İZBETON yönetim kurulu üyesiydim. Bu davada beraat vermeniz gerekiyor. Emniyet ifadem aynen geçerlidir. Savunma yapmayacağım. Bana soracağınız sorulara da yanıt vermeyeceğim. Ayrıca yurtdışı yasağımın da kaldırılmasını istiyorum” dedi.
KOOPERATİF ÜYESİ: BİZİMLE ALAY ETTİLER
Tutuksuz sanıklardan Halil Telli savunmasında, “Örnekköy 3. Etap üyesiyim. İşin gecikmesiyle suçlandık. 5 şirketim var. Bu işi bitirmek için sadece bu iş ile ilgilendim. Denetim gücü orantısız uygulandı. Kentsel Dönüşüm Daire Başkanının kooperatiflerden 6 ay sonra haberim oldu demesi sorgulanmalıdır. Açılışlar yapılıyor, bu projeler övülüyor. 6 ay sonra haberinin olduğunu söyleyen dairenin işi bu. Merasimlerde yer aldı. Daha acısı dairenin kentsel dönüşüm elemanları bizi denetledi, kendilerine araç verdik. Konteynerler verdik. Daire başkanı ‘6 aydır haberim yok diyor’, peki elemanları 6 aydır neredeydi? Kayıp mı oldular? ‘Bu iş üzerimize çökecek, aynı gemideyiz’ dedik, dinletemedik. Bizi taraf gördüler. Örnek vereyim, demir döşüyor çalışanlar, kalıp çıkarıyorlar. Şantiye şefi olanı biteni mail atıyor. ‘Gelin denetleyin’ diyor. Halbuki karşımızdaki konteynerlerdeler. 3 gün sonra maile dönüş yaptılar. Bizimle alay ettiler. Bizim işçilerimiz var, para kazanmaları lazım. Yazın sıcağında 3 gün denetim elemanları beklendi. Böyle bir yerde iş yapmaya çalıştık. Beton kesim olayında daire başkanının odasındaydık. Daire Başkanı ‘betonu keseceğiz’ dedi. ‘Yapmayın, basın duyar altında kalırız, belediyenin işi çürük’ derler dedim. Buranın sağlam olduğunu biliyorlardı. Denetim ekibiyle yaşanan sorundan kaynaklandı. Yaptığımız işleri görüntülü videoya aldık. Bakmadılar bile. Statik müfettişi bu inşaatın yıkılamayacağına ilişkin rapor verdi. Ancak ısrarla kesilmesini istedi. Bilirkişi ise kesilmenin ileri tekniklerle yapılması gerektiğini söyledi. Ege Üniversitesi’nden bilirkişi geldi. Gülerek, ‘burayı mı kesecekler’ dedi. Ertesi gün gelmeleri gerekiyordu. Aradığımda ‘iş yoğunluğu var bize bir şey sormayın’ dediler. Dava açsak 4-5 yıl sürecek. ’40 katır mı 40 satır mı’ dediler ve betonu kestirdiler. İzmir’in en iyi betonuydu. İçim yanıyor. Zoruma gidiyor ve hesap vermesi gereken vermiyor. Beton rengini beğenmedikleri için 45 gün inşaat durdu. Beton yıkanmadı dediler 45 gün beklettiler. Betonun ıslak olduğunu gösteriyoruz ancak kabul etmiyorlar. 6 ayda insanlar bina çıkıyor, bize toprak attırmadılar. 6 ay işlerimizi engellediler. Basit işleri yapamaz hale geldik. 11-12 sene ihale edememiş bir yeri İZBETON ihale edince 13 ayda işler bu hale geldi. Kooperatif modeli akıllara geldi. Sorun sanki buradan. Kurum içi itilaf var, biz burada eziliriz dedik. Öyle de oldu. Hukuki itilaf var ve bir davamız var. İZBETON ile davalığız. En ağırı İzmir’in yığınla sorunu var. Ve böyle giderse İzmir büyük bir köy olmak üzere. 2 gün önce İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay yaptığı açıklamada İzmirlilere serzenişte bulundu, “Projelere girmiyorsunuz, bu iş böyle olmaz” dedi. El attık buradayız. Sözleşme hayatta. İyi niyet protokolü yaptık. Ben de mağdurum. Çocuklarım kooperatif üyesi. Hem mağdur hem sanığım. İkisini aynı anda olmam mümkün değil” dedi.
'MAĞDURİYETİN SEBEBİ BAŞKAN TUGAY'
İZBETON davasında tutuksuz sanık İZSİAD Başkanı Hüseyin Cengiz savunmasında, “Ne garip tecelli insanlığın ortak aklın dayanışma dediği noktada yargılanıyorum. Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı kararında kooperatifleşme politikalarına yeni bir yön verileceği vurgulanıyor. Ancak iyi niyetimize rağmen belediyede bir değişim yaşandı. Şehrin emini emaneti yere düşürdü. İnşaatları durdurmuş ve hayalleri yıkmıştır. Yaşanan mağduriyetin nedeni İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’dır. Uygun fiyata ev sahibi olunması için kooperatifler kuruldu. Öncelikle belediyeye sonrasında bize güvenerek kooperatife üye oldular. Gecikmeler, zemin etüdünün geç yapılması ve ruhsatların çıkmaması sebebiyle oldu. Yaşanan olumsuzluklar üzerine arkadaşlarımızın mağdur olmaması için 11 üyenin hissesini aldım. Ben 11 mağdurum. Benim üzerimden teminat mektubu çıkardık ve İZBETON ile anlaştık. Teminatlar nakite çevrildi ve gözaltındayken 5 milyon TL alındı. Bu parayı geri alma noktasında adli süreç başladı. Ben İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay hakkında suç duyurusunda bulundum. Tugay beni İEKKK’dan çıkardı. Beni ve iş dünyası derneğini cezalandırmak istiyor. Ben haklıyım ve mağdurum. Kooperatifin 1 milyar TL varlığı var. Dolandırıcılık bunun neresinde? Biz güven inşa ederken belediye başkanı kooperatif üyeleri ile yöneticilerin arasını amcaya çalışıyor Bizler dolandırıcı değil, uygun fiyata ev yapmaya çalışan dayanışmacı insanlarız. Dolandırıcılığa teşebbüsten yargılanıyorum. İddianamede suç bile gerçekleşmemiş” dedi.
NELER YAŞANDI?
İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'nca 1 Temmuz'da İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON AŞ'ye yönelik başlatılan soruşturma kapsamında; aralarında eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu ve eski İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya'nın da bulunduğu 157 kişi hakkında 'İhaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma' ve 'Nitelikli dolandırıcılık' suçlamasıyla gözaltı kararı verildi. Emniyet ve adliyedeki işlemlerin tamamlanmasının ardından aralarında Soyer ve Aslanoğlu'nun da bulunduğu bazı şüpheliler tutuklandı, bazıları da serbest bırakıldı.
3 FARKLI İDDİANAME HAZIRLANDI
İZBETON AŞ'ye yönelik soruşturma kapsamında 3 farklı iddianame hazırlandı. Savcılık tarafından 'asfalt kaplaması, yol ve inşaat bakım onarım ve yenileme işlerindeki' yolsuzluk iddiasıyla hazırlanan iddianame, İzmir 28'inci Asliye Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. Bu iddianame kapsamında; 44 kişi hakkında 3 yıldan 14 yıla kadar hapsi istendi. Yine başsavcılık tarafından 'iş makinesi ve araç kiralanması hizmet alımı' işlerine yönelik iddianame, İzmir 17'nci Asliye Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. Bu iddianame kapsamında da 56 kişi hakkında 3 yıldan 12 yıl 3 aya kadar hapis cezası talep edildi.
