SGK İzmir İl Müdürü Kurt’tan kayıt dışı raporu: İlçe nüfusu kadar kaçak işçi!

EGEDESONSÖZ- Sosyal Güvenlik Kurumu İzmir İl Müdürü Yavuz Kurt, SONSÖZ TV’nin konuğu oldu. Gazeteci yazar Muhittin Akbel’in sorularını yanıtlayan İl Müdürü Yavuz Kurt, İzmir’de kayıt dışı çalışan vatandaş sayısından, çalışabilir nüfus oranlarına kadar birçok konuda çarpıcı açıklamalarda bulundu. İl Müdürü Kurt, kayıt dışı çalışanlar ile ilgili “Üzerinde hassasiyet ile durduğumuz çok mühim bir konu kayıt dışı istihdam. Çünkü bu mesele yalnızca bugünün konusu değil, gelecek kuşaklara tesir edecek çok büyük bir sorun” diye konuştu.

İNSANLAR NEDEN KAYIT DIŞILIĞINA SÜRÜKLENİYOR?
İzmir’de kayıt dışı çalışan vatandaş oranına dikkat çeken İl Müdürü Kurt, kayıt dışı istihdamın üç unsuru olduğunu belirterek şunları söyledi:

“Birincisi; bir işyerinde birisinin fiilen çalışmasına rağmen sigortaya bildirilmemesi; ikincisi, bir sigortalının fiilen bir işyerinde çalışmasına rağmen almakta olduğu ücretin yani gerçek kazancının Sosyal Güvenlik kurumuna bildirilmemesi ve üçüncüsü de işyerinde çalıştığı gün sayısının eksik bildirilmesi. Peki, insanları kayıt dışılığa sürükleyen nedenler nedir? Tabii ki ekonomik ve mali nedenleri, idari ve hukuki nedenleri ve sosyal, kültürel nedenleri var. Ekonomideki işsizlik, enflasyon, gelir dağılımındaki adaletsizlik, prim oranlarının yüksekliği, mevzuatın karmaşıklığı, eğitim düzeyinin düşüklüğü ve toplumda Sosyal Güvenlik bilincinin yeterince yerleşik bir hale gelmemesi gibi birçok neden de sayılabilir. Türkiye’deki istihdam da bulunan nüfusun yüzde 53’ü lise altı bir eğitim seviyesinde. Bilinçli bir toplum olmanın gereği bireyin hakkını arama bilinci, anayasal hakkını korumak için hareket ettiğinden dolayı sosyal güvenlik verisi yükseliyor. Kayıt dışı çalışan rakamı hakkında çarpıcı bir açıklama yapayım. Bizlerin araştırması ve tahmini üzerine şu an Türkiye’de kayıt dışı çalışan vatandaş 7 milyonun üzerinde” dedi.

BU PARA GELMEZSE, HAZİNEDEN ALMAK ZORUNDAYIZ!
Kaçak çalışanların uğrattığı zararı Hazine’den karşılamak zorunda olduklarını anlatan Kurt, “7 milyon kişiyi temel alalım. Eğer 7 milyon kişi kayıt dışı altına alınsa ve sadece asgari ücretten bildirilse Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kasasına girecek aylık gelir 16 milyarın biraz üzerindedir. Bunu yıllık olarak hesapladığımızda, 203 milyar gibi bir rakam yapıyor. Kurum olarak bu paradan mahrum kaldığınızda Hazine’den aktarılan kaynakları kullanmak zorunda kalıyorsunuz. Aslında toplum, onun bir şekilde maliyetine katlanmak zorunda kalıyor. Türkiye’de 2000’li yılların başlarında kayıt dışılık yüzde 54 seviyesindeydi bugün bu rakam yüzde 27,5 seviyesine kadar geriledi” açıklamasında bulundu.

KAYIT DIŞI İSTİHDAM İLE MÜCADELE EDİYORUZ
Sosyal Güvenlik Kurumu denetmenlerinin sahada yürüttüğü çalışmalardan söz eden Kurt, şu değerlendirmelerde bulundu:

“İzmir’de gerçekleştirdiğimiz saha denetimleri ile sadece 2022’in ilk 9 ayı içerisinde 16 binin üzerinde sigortasız işçi tespit ettik. Yine aynı senenin ilk 9 ayı içerisinde, 1102 tescilsiz işyeri tespit ettik. Aynı zamanda iş dünyamıza rehberlik ediyoruz. Öte yandan kamu kurum ve kuruluşlarından aldığımız belgeler ile kayıt dışılıkla mücadele ediyoruz. Yani çok boyutlu bir denetim faaliyeti güdüyoruz. Bunların yanında da görsel unsurlarla birlikte çizgi film ve kamu spotlarıyla Sosyal Güvenlik Birimlerini arttırmaya çalışıyoruz.”

SAHTE SİGORTALILIK NE DEMEK?
Sahte sigortalılık konusunu açıklayan Kurt, şu bilgileri aktardı:

“Sahte sigortalılık bir kimsenin bir işyerinde fiilen çalışmadığı halde, çalışıyormuş gibi sigortalı gösterilmesi durumu ya da hayali bir şirkette sigortalı işçi çalıştırılıyormuş gibi bildirimlerin yapılması demek. Biz sahte sigortalılıkla da mücadelemizi sürdürüyoruz. Hem denetmenlerimizle hem de dijital ortamdan denetimlerimizi sürdürüyoruz. Sahte sigortalılık durumunun yakalanması halinde bunun maliyetleri çok ağır. Hapis cezasına kadar gidebilir. Sahte bildirimler yoluyla emekli olan vatandaşlarımızı tespit ettiğimizde, onlar emeklilik koşullarını kaybediyor. Emekli maaşı kesiliyor, daha öncesinde ödediğimiz parayı da 10 yıl geriye dönük şekilde yasal faiziyle geri alıyoruz. Bunun yanında yapmış olduğu sağlık harcamalarını da geriye alıyoruz. Eğer o dönemde istirahat raporu aldıysa, istirahat parası ödemişsek, bunu da geri alıyoruz. Sahte sigortalılıkla ne murat ediliyorsa hepsini maliyetleriyle çok daha fazlasını geri alıyoruz. Sahteciliği yapma niyetinde bulunan işveren ile oradan fayda uman sigortalı arasında hiçbir fark yok. Çünkü sahte sigortalılık yoluyla emekli olmak arayışı var.”

DÜNYAYA MODEL TEŞKİL EDEN BİR KURUMUZ
SGK özellikle son 15 yıl içerisinde gerçekleştirdiği kurumsal dönüşüm ile artık tüm dünyaya model olduklarını anlatan Kurt, “Teknolojik alt yapısındaki gelişim ile hizmet sunumunu iyileştirdi. Bu yönden tüm dünyaya model teşkil eden bir konuma geldi. Bu cümlemi çok iddialı bir şekilde söylüyorum çünkü biz bugün tüm faaliyetlerimizde, işverenlerimiz arasında adil rekabet koşullarını sağlamayı, işçilerimizin alın terini korumayı amaçlayan ve gelecek nesillerimiz için sürdürülebilir bir Sosyal Güvenlik sistemini temin etmeyi hedefliyoruz. Tabii bu hedeflerimizle örtüşen bir strateji ve vizyonumuz söz konusu. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun stratejik unsurları ve vizyonu nedir dersek; Sosyal güvenliği tüm ülke sathında yaygınlaştırmak, prim gelirlerimizi artırmak ve sağlık harcamalarında kesintiye gitmeksizin sağlık harcamalarının sürdürebilirliğini sağlamak istiyoruz. İşte bu amaç doğrultusunda yatırım ve istihdam iklimini iyileştirebilmek. Özelikle ekonominin girebileceği bir takım türbülansların insanlarımıza tesirlerini de asgari orana indirmeyi hedefliyoruz. Prim oranlarında indirim sağlamak, asgari ücret destekleri vermek İŞKUR eliyle yönetilen meslek eğitim kursları ve toplum yararına çalışma programları gibi aktif iş gücü piyasası enstrümanları ile işsizliği aşağıya çekerken istihdam oranlarını arttırdık” şeklinde konuştu.

DİJİTAL ORTAMDA 157 HİZMET SUNULUYOR
Sosyal Güvenlik Kurumunun gelişen çağa ayak uydurduğundan bahseden Kurt, “Artık dijital bir dünya da yaşıyoruz. Doğal olarak ise birçok uygulamada veya hizmette mobil yöntemlerle hizmet sağlamak gerekiyor. Biz bu noktada dijital ortamı en iyi kullanan kurumlardan birisiyiz. e-Devlet üzerinden en fazla hizmeti sunan kurum, Sosyal Güvenlik Kurumu.  Tam olarak 157 ayrı hizmet sunuyoruz. Ayrıca işverenlerimiz için de elektronik SGK uygulamamız var” dedi.

EKONOMİMİZ 31,3 MİLYON KİŞİYİ İSTİHDAM EDEBİLİYOR
2020 senesinde yaşamaya başladığımız pandemiden bugüne işsizliği değerlendiren SGK İzmir İl Müdürü Yavuz Kurt, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Türkiye’de işsizlik rakamı yüzde 13.2’ydi, bir sene sonra yani 2021’de bu rakam yüzde 12 seviyesine geriledi. Şu anda son rakamlara bakarsak 2022 Eylül ayı itibariyle Türkiye’de işsizlik yüzde 10.1 seviyesinde gerçekleşti. Çalışabilir nüfusa baktığımızda, bugün Türkiye’de 15 yaşın üzerindeki nüfus 64 milyon 794 bin, yani 15 yaşın üzerinde 65 milyona yakın vatandaşımız var. 65 milyona yakın vatandaşımızın da 34 milyon 396 bini bir iş gücü oluşturuyor. Yani 34 milyon 396 bin vatandaşımız ben çalışmak istiyorum demekte. Bizim ekonomimiz şu anda 31 milyon 300 bin kadar kişiyi istihdam edebilen bir durumda. Yaklaşık 3 milyon 300 bin kadar bir işsizlik var. Bu rakamlar da yüzde 10.1’lik orana tekabül ediyor. Genç işsizlik dediğimizde, 15-24 yaş arasını temel alıyoruz, pandemi döneminde genç işsizlik rakamı yüzde 24-25 hatta bir ara yüzde 26’ya kadar çıkmıştı. Ancak bugün genç işsizlik yüzde 19.6 seviyesine geriledi. Ben bu rakamların sağlamasını Sosyal Güvenlik Kurumunun istatistiklerine baktığımızda aktif sigortalı çalışan sayımızda da ciddi bir artış var. Bugün Türkiye’de aktif sigortalı sayısı 25 milyon 300 bin rakamının üzerine çıkmış durumda. Bunlar işçi, esnaf ve memur statüsünde çalışanlar. Aynı rakam 2020’de ise yaklaşık 23 milyon bandındaydı. Emekli olmuş, mağduriyet aylığı, yaşlı aylığı veya dul ve yetim aylığı alan vatandaşlarımızın rakamları ise 13 milyon 800 bin kişinin üzerine çıktı.”

İZMİRLİ SANAYİCİ, ESNAF, BORCUNA SADIK
İzmir’deki istihdam durumunu değerlendiren Kurt, “İzmir’de de şu anda yaklaşık 4,5 milyonluk bir nüfusumuz var. Bu nüfusun 1 milyon 469 bininin biraz üzerinde aktif sigortalımız var. Bu rakam pandemide bir milyon 380 bin civarlarındaydı. Yani ilave 80-90 bin kişilik bir istihdam söz konusu. Yani pandemi dönemimin etkileri azaldıkça istihdam sayıları yükseldi” ifadesini kullandı. Kurt, İzmirli esnafın ve tüm işverenlerin vergi borcuna son derece sadık olduğunu anlattı:

“İzmir, güzel ülkemizin en güzel illerinden birisidir. Gerek sosyokültürel açıdan gerekse de ekonomik açıdan çok gelişmiş bir kent. Gelir ve eğitim düzeyinin yüksek olması ve örgütlü toplumun yaygın olması nedeniyle İzmirli anayasal haklarına sahip çıktığı gibi, kanunlardan doğan mükellefiyetini yerine getirmek konusunda çok iyi bir durumda. 2022 senesinde tahakkuk eden verginin tahsilat rakamları yüzde 89-90 bandında. Bu oranın altına hiç düşmüyor.”

CUMHURBAŞKANLIĞI SOSYAL POLİTİKALAR KURULU ZİYARETİ!
Geçen hafta kendilerini çok heyecanlandıran bir ziyaret olduğundan bahseden Kurt, “Cumhurbaşkanlığı Sosyal Politikalar Kurulu üyeleriyle İzmir’de çok güzel bir toplantı gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanlığı yönetim sisteminin ne kadar tesirli olduğunu, ne kadar halka tezahür edip halkı dinleme suretiyle politikalar geliştirdiğinin somut bir çalışma örneğiydi. Birçok sivil toplum örgütünden  ve bizlerden görüş ve öneriler talep edildi. Kamu idarelerinin görmüş oldukları İzmir özelindeki sorunlar, çözüm önerileri ile birlikte talep edildi. Buradaki yegâne hedef Türkiye Sosyal Politikalar strateji belgesinin oluşturulması. Kamuoyunun gerek Sosyal Güvenlik, gerek sağlık ve gerekse de Sosyal yardımlar noktasında yereldeki talepler ve çalışmalar neler? Bunları tespit edelim sonrasında düzenlenme gerekiyorsa da Sayın Cumhurbaşkanımıza arz ederek çözümü süratli bir şekilde alalım niyetinde olan bir çalışmaydı” dedi.