Şehir Plancıları'ndan ‘arka bahçe’ tepkisi: Siyasetin çürümüşlüğünü gösteriyor!

EGEDESONSÖZ - Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu Üyesi Zafer Mutluer Sonsöz TV’nin konuğu oldu. Gazeteci Muhittin Akbel’in sorularını yanıtlayan Mutluer, ‘deprem’ ve ‘emsal’ konuları hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu.

Sözlerine depremdeki sorumluluğun devlette olduğu ile başlayan Mutluer, “Kent hiç durulmuyor. Sürekli yeni plan proje ile karşı karşıyayız. Takip etmeye devam ediyoruz. Bir deprem yaşandı. Deprem sonrası bölgemiz zarar gördü. Yıkılan ve ağır hasar alan binalarımız vardı ve insanlarımızın evleri oturulamaz hale geldi. Burada sorumlu kim, problem neyden yaşandığı yönündeki sorunu ortaya koymak ve bunu ortadan kaldırmak ve sorumlu kimse yükü üstlenmeli dedik. Burada problem, imar planı olan, ruhsatı olan yapılar yıkıldı. Kaçak yapılar yıkılmadı yani. Planları dönemin bankaları tarafında 1980’lerde yapıldı. Jeolojik etüt yapılmadan bölge yerleşime açılmıştı. Zeminin ne olduğu bilinmeden yine bölgeye nüfus yoğunluğu yüklenişti. Yapılacak yapıların nasıl teknoloji ile yapılacağı yönünde bir plan içermiyordu. Vatandaş evini alırken veya kiralarken bakar ve gücü yetiyorsa devletine güvenip oturur. Burada güvendiği devlet güvenilmez bir şey yapmış. Buradaki yükü devletin alması gerekiyordu. Biz bunu TMMOB olarak savunduk. Vatandaşların cebinde 1 kuruş çıkmaması gerekirdi. Biz de bunu savunduk. Bugün tekrar bir deprem yaşadık ve ülkeye ne kadar mal olduğu konuşuluyor. Önceden kaynak ayrılırsa ne canlarımız kaybederdik ne böyle bir tablo karşımıza çıkardı. Bizdeler devletin taşın altına irerek soruları çözmesi gerektiğini düşünüyorduk. Ancak popülist sözlerle sorun çözülmeye çalışıldı. Emsal artışı demek müteahhidin payını arttırmak, inşaat sektörünü hareketlendirmektir” dedi.

BİZİM AÇIMIZDAN TARTIŞMALI
Yapılan süreci ‘ilaç yazma’ örneği ile açıklayan Mutluer, “İnşaat maliyeti geçen süre içinde arttı. Depremin hemen sonrası zaten emsal konuşuluyordu. Binalar yeniden yıkılıp yeniden yapıldığında vatandaşların para ödemesi gerekiyordu. Depremzedelerin örgütlenip kurduğu derneğin amacı bu paranın azaltılmasıydı. O gün 400 bin TL olan giderin azaltılmasyıdı. Müteahhide daha fazla pay çıkarıp vatandaşın parasını azaltmak. Ancak burada vatandaş 1 kuruş para ödememeli. Çünkü depremzede para öderse burada eşitsizlik oluşacak demektir. Çünkü ödeyecek var ödeyemeyecek var. Biz bunu tartışamayız bile. Biz oradaki depremzedelerin hepsinin sorununu devlet tarafından çözülmesi gerektiğini savunuruz. Bu depremzedelere çözüm olarak fısıldanmış bir durum. Çözümden depremzedeler içinde orta sınıfta olanlar yani ağır hasarlılar hem rezerv alandan konut alabilir, hem hasarlı evlerini yaptıracaklar karlı çıkacak. Ödemeyecekler ise kendi evini bile ödeyemeyecek. Temelde bu yüzden dava açtık. Emsal artışının diğer anlamda ise kente yükü var. Jeolojik etüdü yapılmamış bir yerde bir plan kararı alınıyor. Burada bir problem var. İzBB şuan çok anlamlı bir çalışma yapıyor ve bölgenin yapı stokunu çıkarıyor. Biz bu çalışmaları destekliyoruz. Mikro bölgeleme etütleri de yapılıyor. Bunlar çok değerli çalışmalar. Bunları; Doktora gittiğinizde vücudunuzda ne olduğunu anlamak için tahliller yapılır sonra ilaç yazılıyor. Ancak burada tahlil yapılmadan ilaç yazıldı. Çalışmalar bittikten sonra yapılan çalışmaların planlara yansıtılması gerekir. Bu nedenle emsal artışı konusu bizim açımızdan tartışmalı. Altyapı, ulaşım, sosyal altyapı gibi konular da var tabii ki ancak asıl konu vatandaşın ödeme yapmaması” ifadelerini kullandı.

EMSAL ARTIŞI İLE ÇÖZÜLEBİLİR Mİ?
Depremzedeler tarafından yöneltilen ‘davayı geri çekin’ söylemlerine de yanıt veren Mutluer, “TMMOB olarak davayı geri çekme durumumuz yok. Bir konuda tutum alıyorsak TMMOB'a bağlı tüm odaları... Emsal meselesi TMMOB ve bağlı kuruluşları tartıştı bu meseleyi. Sadece yönetim kurullarının komisyonlarının aldığı karar değil. Üyelerin de tartıştığı bir mesele. Bizim burada davayı geri çekme durumumuz söz konusu değil. Hukuken de haklı olduğumuz mahkeme tarafından ortaya konmuş durumda. Güncel depremden bugüne baktığımızda 11 ile etkileyen bir deprem var. Bunu emsal artışı ile çözebilir misiniz? Tüm bu coğrafyada 'cebinde parası olan evini geri alsın' diyebilir miyiz?” diye konuştu.

NEDENİ ÖNEMSİZ
5’nci İdare Mahkemesi tarafından belirlenen bilirkişi heyetinin emsal davasında verdiği  2 farklı bilirkişi raporunu değerlendiren Mutluer, “Hocaların yazdığı ilk bilirkişi raporu ortaya koyuyor. Birçok madde ile neden yapılması gerektiği açıklanmış durumda. Ardından hızlıca... Normalde ek rapor mahkemenin talebi ile istenir. Herhangi bir ara karar olmadan bilirkişi heyeti ek rapor vermiş oldu. Sütün kamu yararı değerlendirmesi yapma yetkisi mahkemede, bilirkişi de bu yetki yok. Mahkeme de bu yetkinin olmadığını belirtmiş. Neden olduğu konusu bizim açımızdan önemsiz” dedi.

SİYASETİN ÇÜRÜMÜŞLÜĞÜNÜ GÖSTERİYOR
AK Parti’li isimlerin CHP’ye yönelik ‘odalar arka bahçeniz, planlı iptal ettirdiniz’ sözlerini ve CHP’li isimlerin ise AK Parti’ye yönelik ‘siz yol gösterdiniz’ söylemlerine tepki gösteren Mutluer, “Emsal artışı sonrası, hem de deprem Kahramanmaraş depremleri sonrası da odalar dava açtığı için hükümetin kendi üstündeki yükü ve sorumluluğu atma çabası var. Bunun kendine angaje bir takım basın organları tarafından yürütülüyor. Bu tartışmalar siyasetin ne kadar çürümüş olduğunu gösteriyor. Hem CHP'li meclis üyeleri AKP'li meclis üyelerinin bize talepte bulunduğunu iddia ediyor. Böyle bir şey mümkün değil. Varsa göstersinler. Bu kadar acık yalanı elleri titremeden söylerler anlaşılır değil. AKP'li meclis üyelerine baktığınızda da tam tersi, siz belediyesinin avukatları ve plancıları dava dilekçeleri yazdı diyor. Kimseye yaranmak gibi bir çabamız yok ancak kendi kirli siyasetlerine odaları dahil etmesinler. Ülkenin böyle taraflar tarafından yönetilmesi içler acısı. Kişinin beyanı... Kimdir bu arkadaş? Meslek grubu ne? Plancı mı? İmar komisyon başkanı tekstil mühendisi olan komisyondan nasıl bir karar çıkmasını beklerseniz? Sizi alıp plan onama merciinin başına koysalar siz teknik olarak değerlendirebilir misiniz? Buradan iyi bir şey çıkmaz. Biz kimlerle tartışacağız? Meslektaşlarımız ile konuşuruz tartışırız, anlaşamayız ancak birbirimizin dilinden konuşuruz. Biz popülist tartışmaların bir parçası değiliz. Ciddiye alsaydık cevap verirdik. Sadece halkımız böyle kirli bakış açıları ile yönetiliyor. Çözüm diye sunulan şeyler altı boş olmayacak şeyler. Biz dava açıyoruz ancak odalar iptal etmiyor. Mahkemeler iptal ediyor. Hakimleri onlar atıyor, biz değil” ifadelerini kullandı.

TMMOB çalışanlarının devlet kurumlarında çalışmasına tepki gösterenlere yanıt veren Mutluer “Memur olan arkadaşlarımız maaşını merkezi idare veriyor. O zaman onların mı arka bahçesi? Komik bir tartışma. ŞPO İzmir'de, yasal olarak bizler akademisyen olabiliriz. Planlamasının kendisi zaten kamusal bir konudur. Yani kamu da çalışabilir. Serbest büroları olabilir. Bu zihniyet tarafından nerede olursanız olun kulp bulunur. Serbest büro sahibi olsanız da bunlar odayı kendi çıkarları için yönetiyor gibi duruma girebilirler. Kafasında soru işareti olan varsa gelsinler davalar odamızda duruyor. İzmir şubemizin yetki alanında Aydın, Manisa ve Uşak var. Bu 4 ilde 95 plancı var serbest piyasada çalışan. Geri kalanlar kamuda çalışıyor” diye konuştu

DEPREME DİRENÇLİ KENTLER ÜRETİLMİYOR
İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği Başkanı Haydar Özkan’ın açıklamalarına da yanıt veren Mutluer, “Haydar Bey ile çeşitli ortamlarda bir araya geliyoruz. Bazen odalarımızı ziyaret ediyorlar. Konuşuyoruz. Bizim açımızdan temel bir tartışma söz konusu değil. Biz depremzedelerin karşısında da değiliz zaten. Ücretsiz olarak devletin sorumlu olarak yapıları yapması gerektiğini düşünüyoruz. Öte yandan, İzmir'de başka sorunlu yerler var. Bizi takip edenler bilirler. İzmir'de ne kadar sorunlu iş varsa bizim gündemimizdedir. Şüphesi olan varsa odayı ziyaret etsinler dosyalar birlikte bakalım. Son dönem yine emsal artışı iptal olunca bayraklı belediyesi meclisinde de depremzedeler tarafından da dile getirildi. Alan afete maruz bölge ilan edilsin diye. Biz bunu başından beri sorduk. Biz bunları destekliyoruz. Bayraklı Belediye başkanın 2,5 yıl sonra bu noktaya gelmesi bizim açımızdan şaşırtıcı. Türkiye'de emsal artışı meselesi sürekli bir konut fazlası üretilmesi meselesi ciddi bir problem. Gerçekten depreme dirençli kentler üretilmiyor. TOKİ kentlerde dönüştürülmesi gereken alanlarda inşaat yapmıyor. TOKİ'ler İzmir'de nerede? İzmir'in üst ölçekli planlara aykırı ve yer almayan yerlerde konut yapmış TOKİ. Bu tartışma; konutu bir yatırım haline getiriyor. İzmir'de 2018 verilerine göre 2 milyon 100 bin bağımsız birim sayısı var. Bunların içine yazlıklar dahil değil. Bu sayının 2 milyon 100 bin aileyi barındırması gerekir ancak İzmir'de o dönem yaşayan aile sayısı 1 milyon 400 bin” dedi.

BÜTÜNCÜL DÜŞÜNÜLMESİ GEREKİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 1 yıl içinde inşaatı tamamlayacakları yönündeki söylemi değerlendiren Mutluer, “Telaffuz edilen konut sayılarını düşündüğümüzde 1 yılda verilen yapı kullanım izin belgesi sayısı dikkate alındığında... Bu konun ciddi boyutları var. 1 yılda bu kadar konut yapılabilir mi tartışması ayrı, diğer çevreler açısından bir pasta bu süreç Bizi ilgilendiren meseleler bunlar elbette ancak daha çok ilgilendiren konu 24 Şubatta bir kararname yayınlandı ve meslek alanımız açıkça feshedildi. Kararname; İmar planı olmaksızın, jeolojik planlara istinaden inşaat yapabiliriz. Normalde imar planları askıya çıkar 30 gün süre ile. Bir yılda belki bina inşa edersiniz ancak kenti inşa edemezsiniz. Yüksek yerler daha yerleşilebilir deyip orman alanlarını yapılaşmaya açtıklarında, geçtiğimiz sene Marmaris Muğla'da yanan orman alanları gördük. Böyle riskler var. Mera alanları... Gıda krizi konuşuluyor. Siz mera alanlarına yerleştiğiniz tarımsal alanlar zarar gördüğünde ne yapacağız? Bütüncül olarak düşünülmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

DEPREM BİZE KENDİNİ HATIRLATTI
Toplanma alanlarının önemine dikkat çeken ve Buca Cezaevi ile ilgili çağrıda bulunan, “Toplanma alanları sadece İzmir değil Türkiye çapında da, toplumsal alanların imara açıldığını gördük. İzmir’de İstinye park... Bu tür alanlar var. Öte yandan toplanma alanlarının niteliği ile ilgili sorunlar var. Toplanma alanlarının altyapısı yok. 2020'de uzun süre geçtikten sonra tuvalet, temiz su gibi sorunlarının aşıldığını gördük. Deprem acı bir şekilde bize kendini hatırlattı. Buca'da açık yeşil alanlar yok, betona boğulmuş bir kent Buca. Böyle bir ihtiyaç ortada. Kamu mülkiyetinde bir alan. Bu çok kolay temel ihtiyaç için kullanılabilecekken konut alanın çevrilip birilerine kar ettirmenin anlamı yok. Orada belirlenen park alanında olası bir davada iddialarını güçlendirmek için yapılmış durum. Konut nüfus getiriyor ve o konutların nüfus yoğunluğu için verilen bir park alanı. Bu konunun deprem ile tekrar masaya yatırılması ve açık yeşil alan olarak planlanması gerekiyor” dedi.