Sayıştay’dan Çeşme Belediyesi’ne: Büyükşehir’den paranı al!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Çeşme Belediyesi’nin 2021 yılı Sayıştay Raporları’na yat limanları ile ilgili eksiklikler damga vurdu. Alanlardan gerek kiracılardan gerekli tutarların alınmadığı gerekse bakanlığa gerekli payın aktarılmadığı belirtilen raporda, ayrıca İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ilçede yaptığı kazılardan dolayı da para alınmadığına dikkat çekildi

İMAR DURUMU TURİZM TESİS ALANI OLARAK BELİRLENEN BÖLGELERDE KONUT AMAÇLI KULLANIMIN BELEDİYE TARAFINDAN TESPİT EDİLMEMESİ
Yapılan incelemelerde imar durumları turizm tesis alanı olarak belirlenen yerlerin konut amaçlı kullanımlara çevrildiği ve Belediye tarafından gerekli tespitlerin yapılmaması sebebiyle 3194 sayılı İmar Kanunu’na aykırı kullanımların oluştuğu belirtildi.

Turizm tesis alanı olarak kullanım kararı getirilen ve plan hükümlerinde konut amaçlı kullanım getirilmeyen yerlerde konut kullanımının engellenmesi için Belediye tarafından yukarıda belirtilen önlemlerin alınması gerektiği belirtilen metinde, kamu idaresi cevabında bu önlemlerin bir kısmının alındığı ifade edilmiş olsa da söz konusu kullanımların engellenmesine yönelik 3194 sayılı İmar Kanunu yaptırımların uygulanması adına tespitler yapılarak ilgili Bakanlığa bilgilendirmelerin yapılmadığı görüldüğü vurgulandı.

Raporda ayrıca; “Böylece Belediye tarafından bu gibi yerlerin tespitlerinin yapılmaması veya geç yapılması sebebiyle turizm tesis alanı olarak kullanım kararı getirilen ve plan hükümlerinde de açıkça belirtilmeyen parsellerin daha sonra konut amaçlı kullanımlara dönüştürülmesi engellenememiştir. Sonuç olarak Belediye tarafından belirtilen yerlerin tespiti yapılarak Bakanlığına bildirilmesi ve ilgili genelge kapsamında gerekli önemlerin alınarak turizm emsali ile inşa edilen yapıların konut olarak kullanımların izin verilmemesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

ALAÇATI YAT LİMANI YÖNETİM VE KİRALAMA İŞLEMLERİNİN USULÜNE UYGUN YAPILMAMASI
Ulaştırma Bakanlığı tarafından kesin devri Alaçatı beldesine sonrasında belde belediyesinin hak ve yükümlülüklerinin Çeşme Belediyesine devrolması sonucu mülkiyeti İdareye geçen Alaçatı Yat Limanına ilişkin yapılan incelemelerde tespit edildiği belirtildi. Buna göre;

“Yapılan incelemelerde Alaçatı Yat Limanı işleticisi tarafından kira bedeli hesabında beyan edilmesi gereken mali tabloların belediyeye sunulmadığı ve gayrisafi hasılat üzerinden ödenmesi gereken kira bedellerinin kiracı tarafından kanıtlayıcı evrak mahiyetinde bilanço, gelir tablosu, beyanname örneği gibi belgelere dayanılmadan gönderildiği görülmüştür.

Yapılan incelemede Alaçatı Yat Limanı sözleşmesinde belirtilen hasılat paylaşımının gayrisafi hasılat üzerinden yapılması gerekirken belediye ve hazineye ait tutarların bu hasılat üzerinden yapılmadığı görülmüştür.

Yapılan incelemelerde Alaçatı Yat Limanı’nın kira süresi 2017 Ocak ayı itibarıyla bitmesine rağmen Belediye tarafından söz konusu taşınmazın işletilmesi için ihaleye çıkılmadığı ve ihalesiz olarak işletildiği görülmüştür.

Yapılan incelemelerde Alaçatı Yat Limanında bulunan işletmelerin kullanım alanlarına ilişkin metrekarelerinin Belediye tarafından verilen ruhsatlarla uyumlu olmadığı görülmüştür” ifadelerine yer verildi.

DALYAN YAT LİMANININ İŞLETİLMESİ SONUCU HAZİNEYE YATIRILMASI GEREKEN PAYIN YATIRILMADI

Yapılan incelemelerde Dalyan Yat Limanı’nın işletilmesi sonucu Hazineye aktarılması gereken payın Belediye tarafından yatırılmadığı görüldüğü vurgulandı.

Belediye şirketi tarafından işletilen yat limanında elde edilen karın yüzde 50'si Belediyeye; Belediyenin Bakanlıkla yaptığı protokol gereği gayrisafi hasılatın yüzde 10’u ise Belediye tarafından Hazineye ödenmek üzere şirketten tahsil edilmesi gerektiği belirtilen raporda, kamu idaresi cevabında 2020 yılına ilişkin ödemelerin yapıldığı ve 2021 yılına ilişkin ödemenin de yapılacağı belirtildiği vurgulandı. Raporda ayrıca ‘sonuç’ kısmında ise yapılan kira sözleşmesine istinaden şirketin yat limanını işletmesinden elde ettiği gayrisafi hasılatın yüzde 10’nun Belediye tarafından Hazineye aktarılması gerektiğinin altı çizildi.

BELEDİYEYE AİT YAT LİMANI VE KAFETERYANIN İŞLETME HAKLARININ İHALEYE ÇIKILMADAN DOĞRUDAN BELEDİYE ŞİRKETİNE VERİLMESİ
Belediyeye ait yat yanaşma yeri ve kafeteryanın işletme haklarının ihaleye çıkılmadan doğrudan protokol yapılarak Belediyenin sermayesinin tamamına sahip olduğu şirkete verildiği görüldüğü belirtildi.

Yapılan incelemede, “Belediyenin ihale yoluna başvurmadan mülkiyetinde bulunan yat yanaşma yerinin işletme hakkını 08.02.2000 tarihinde imzalanan protokol ile taraflardan birinin diğerine fesih ihbarında bulunmadığı sürece süresiz olarak ve kafeteryanın işletme hakkını ise Başkanlık oluru ile doğrudan sermayesinin tamamına sahip olduğu Çeş-Tur İmar Turizm Ticaret ve Teknik Hizmetler Limited Şirketine kiraya verdiği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak Belediyenin söz konusu taşınmazların işletme haklarını kiraya verirken, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda belirlenen esas usul olan kapalı teklif usulü ile ihaleye çıkması gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

HACZEDİLEN VARLIKLARA İLİŞKİN SATIŞ İŞLEMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMEDİ
Belediye tarafından alacaklarına karşılık haczedilen varlıklara ilişkin mevzuatta öngörülen satış işleminin gerçekleştirilmediği görüldüğü belirtildi.

Belediye başkanı ve mali hizmetler birimi, ilgili mevzuat olan 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre idare gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işleminden sorumlu olduğu belirtilen raporda, yapılan incelemelerde; mali hizmetler birimi tarafından yürütülen takip işlemlerinde 6183 sayılı Kanun hükümlerine istinaden haczedilen varlıklara ilişkin yapılması gereken satış işlemlerinin gerçekleştirilmediği, bu sebeple Belediyenin kısa vadeli alacak tutarı 2017 yılsonunda 32 milyo 414 bin 227,26 TL iken 2021 yılsonu itibarıyla bu tutar  yüzde 151,38 artarak 81 milyon 483 bin 442,22 TL arttığı vurgulandı. Sonuç kısmında ise, “Belediye tarafından alacaklarına ilişkin takip işlemlerinin mevzuatta öngörüldüğü şekilde yürütülmesi gerekmektedir” denildi.

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNDEN ALINMASI GEREKEN KAZI BEDELLERİNİN TAKİP EDİLMEMESİ
Belediyenin yetki alanındaki cadde ve sokaklarda yapılan kazılardan elde edilerek alt yapı yatırım hesabında toplanan gelirlerin, Büyükşehir Belediyesi tarafından Belediyeye aktarılmadığı vurgulandı. Yapılan incelemede, Belediyenin yetki alanında yer alan sokakların kazılmasına ilişkin tahsil edilmesi gereken gelirlerin tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığı, sonuç olarak bakım ve onarımı Belediye tarafından gerçekleştirilen sokakların ve yolların üçüncü kişilerce hizmet maksadıyla kazılması halinde elde edilen gelirlerin Belediye tarafından tahsil edilmesi gerektiğinin altı çizildi.

OTOPARK BEDELLERİNİN TAKİP VE TAHSİLATINI YAP
Belediye tarafından otopark ihtiyacını bina içinde veya kendi parselinde karşılamayan yapılara ilişkin olarak 22.02.2018 tarih ve 30340 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği kapsamında tahsil edilmesi gereken otopark bedellerine ilişkin tahakkuk ve tahsilatın yapılmadı belirtildi.

Otopark ihtiyacını bina içinde veya kendi parselinde karşılamayan yapılara ilişkin olarak Yönetmelik kapsamında tahsil edilmesi gereken otopark bedellerinin büyükşehir ilçe belediyesi tarafından tahsil edilmesi ve kamu bankalarında değerlendirilecek bu tutarların en geç 3 yıl içinde bölge otoparkının yapılmasında kullanılması gerektiği belirtilen metinde, yapılan incelemede; Yönetmelik kapsamında Belediye tarafından tahsil edilmesi gereken tutarlar için kamu bankalarında otopark hesabı açılmadığı, tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yapılmadığı tespit edildiği, sonuç olarak, belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda Belediye tarafından otopark bedellerinin tahsil edilebilmesi için kamu bankalarında hesap açılarak tahakkuk ve tahsilat işlemlerine ivedilikle başlanması gerektiği vurgulandı

PERSONEL GİDERİ YÜZDE 56!
Belediyenin şirket personeli de dâhil olmak üzere yıllık toplam personel giderlerinin, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle bulunan tutarının yüzde kırkını aşmakta olduğu görüldüğü Çeşme Belediyesi’nin raporlarına da yansıdı.

Belediyenin personel gideri toplamının, bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile artırılması sonucu bulunan tutarın yüzde 40’ı olan 45 milyon 683 bin 104,98 TL’yi aşmaması gerektiği belirtilen raporda,  Belediye Bütçesinden 2021 yılı için ödenen belediye şirket personeli de dâhil olmak personel giderleri toplamının 64 milyon 567 bin 945,88 TL olarak gerçekleştiği belirtildi. Söz konusu tutar bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile arttırılması sonucu bulunan tutarın yüzde 56,54’ü olarak gerçekleştiği vurgulanan metinde, bu itibarla mevzuat hükümleri gereğince cari yıl ve izleyen yıllarda personel giderlerinin bu oranların altına ininceye kadar yeni personel alımı yapılmaması gerektiğinin altı çizildi.