Krizin ‘Suriyeli’ hali… Kocası kaçan sığınmacı kadınlar!

Metehan UD / Diren ÇELİK - EGEDESONSÖZ– Dünyayı etkisi altına alan küresel koronavirüs salgının yarattığı ekonomik tahribatın açtığı yaralar kapanmamışken başlayan ekonomik kriz insanların yaşadığı darboğazın daha da büyümesine neden oldu. Ağırlaşan ekonomik şartlar dezavantajlı kesimler için daha ağır sonuçlar doğuruyor. Bu kesimlerin başında ise mülteciler geliyor. Kayıt dışı, sigortasız, günübirlik işlerde çalışan mülteciler ise krizin en ağır halini yaşıyor.

Krizin etkilerini aktarabilmek için Konak Basmane’de başlattığımız turumuz devam ediyor. Bölgedeki vatandaşların ve Afrikalı göçmenlerin ardından krizin Suriyeli mültecilere olan etkisini ele aldık. 2014’ten bu yana Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapan Basmane’de Suriyeli nüfusun yoğun olduğunu söylemek mümkün.

Göç İdaresi Başkanlığı’nın verilerine kentteki geçici koruma statüsündeki 150 bin civarındaki Suriyeli mültecinin önemli bir kısmı bu bölgede ikamet ediyor. Öyle ki geçtiğimiz aylarda İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Başkanlığı, yüzde 25 kotasını aştığı için İzmir genelinde 27, Konak’ta ise 19 mahalleyi yeni Suriyeli mülteci kaydına kapatmıştı. Bu mahallelerin büyük bir kısmı Basmane bölgesinde yer alıyor. 

KRİZDE İLK GÖZDEN ÇIKARILANLAR
Basmane’de oturan Suriyeli mültecilerin önemli bir kısmı Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi’ndeki ayakkabı atölyelerinde, bölgedeki tekstil atölyelerinde, inşaatlarda kayıt dışı çalışıyor ya da geri dönüştürülebilir atık toplayarak hayatta kalma mücadelesi veriyor. Kriz süreçlerinde ilk gözden çıkarılan olan mültecilerin büyük bir kısmı işsizlik ve gelir kaybı sorunu ile karşı karşıyalar.

KADINLAR İÇİN DAHA AĞIR SONUÇLAR
İşsizliğin artışı sebebiyle de artık daha fazla Suriyeli mülteci gıda yardımı için insani yardım kuruluşlarının yolunu tutmaya başlamış. Uzun yıllardır Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteciler bile Avrupa’ya gitmenin planını yapıyor. Krizin en ağır yükünü ise mülteci kadınlar ve çocuklar yaşıyor. Yakın zamanda çok sayıda kadın İzmir’de Suriyeli Mültecilerle Dayanışma Derneği’nin kapısını çalarak eşlerinin kaçtığını, kendilerini çocukları ile geride bıraktığını anlatıyor. 

‘İŞSİZLİK, ARTAN KİRALAR, KESİLEN FATURALAR…’
İzmir’de Suriyeli Mültecilerle Derneği Başkanı Muhammed Salih Ali, Suriyelilerin krizden daha fazla etkilendiğini belirterek “Çünkü çalıştıkları işleri dışında bir gelirleri yok, çok az ticaretle uğraşan var. Ellerindeki işi de kaybedince hayat yaşanılmaz oluyor. Yakın zamanda çok sayıda mülteci işsiz kaldı. Her gün onlarca aile ekonomik krizden yaşadıkları zorlukları anlatarak bizden iş, yardım istiyorlar. Çalışsa bile aldığı asgari ücretin altında olduğu için yetmiyor. Normalde Basmane’de kiralar uygun diye tercih ediliyordu ancak yakın zamanda artan kiralar mültecileri de daha da zora soktu. Suriyeli aileler ev sahipleri ile sürekli problem yaşıyorlar. Faturasını yatıramadığı için elektriği kesilen onlarca aile var” dedi.

‘KADINLAR KOCAM KAÇTI DİYE GELİYOR’
Türkiye’de yaşayan Suriyeli ailelerin de Avrupa’ya gitme kararı aldığını aktaran Salih Ali şunları söyledi: 

“Mülteciler de artık Türkiye’de gelecek planı yapamıyor. Uzun süredir Suriyeliler Türkiye’de ancak ne vatandaş olabiliyorlar ne de mülteci statüsü alabiliyorlar. Statü belirsizliğinin üstüne kriz de eklenince çözümü Avrupa’da arayan Suriyelinin sayısı arttı. Evini geçindiremeyen Suriyeli erkekler çareyi evi terk etmekte bulmuş. Erkek ailesini bırakıp gidiyor, sorumluluktan kaçıyor. Kadınlar geliyor ‘benim kocam aylardır ortalıkta yok, kaçtı’ diyorlar. Bizden yardım talep edenlerin sayısı arttı ancak gelen bağışlarda da çok büyük bir oranda düşüş var. Artık derneğin kapılarını açmaya korkuyoruz çünkü insanların yaşadıkları sorunlara çözüm bulamıyoruz. Çaresizce bekliyoruz”

‘KRİZDE TAMAMEN GÜNAH KEÇİSİ OLDUK’
Krizin Suriyeli mültecilere bir de üzerine ‘nefret söylemi’ olarak döndüğünü anlatan Salih Ali “Kriz etkileri arttıkça insanlar mültecilere daha fazla tepki göstermeye başladı. Pandeminin ardından kriz sürecinde de bu nefret söylemleri arttı. Var olan mültecilerin ekonomiye olumsuz etkisine yönelik algı daha da güçlendi. Vatandaşlar arasında krizin sorumlusu ya da krizden bitmemesinin sorumlusu olarak biz görülüyoruz. Krizin en ağır olarak yaşayan mülteciler günah keçisi oldu. Buna bazı siyasi partilerin özel olarak etkisi de oldu. Artan nefret söylemleri ile ilgili derneğe çok sayıda şikayet geliyor” dedi.

(Fotoğraflar: Dilek Omaklılar, Mustafa Oğuz)