Karşıyaka’da mübadele buluşması... 100 yıllık hasret!

Araştırmacı-yazar Aybala Yentürk’ün moderatörlüğünü üstlendiği söyleşide; Prof. Dr. Kemal Arı, Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı ve Murat Kaya konuşmacı olarak izleyicilerle buluştu. Alanında uzman tarihçilerin mübadele sürecini tüm yönleriyle ele aldığı etkinlik kapsamında sergilenen zeybek gösterisi de büyük ilgi gördü. Karşılıklı Türk ve Yunan zeybeği oynayan iki dansçı, gösteri sonunda el ele vererek Ege’nin iki kardeş ülkesi adına dostluk ve barış mesajları verdi.

ZORUNLU AYRILIK
Kendisi de Girit mübadili olan Aybala Yentürk, açılışta yaptığı konuşmada “Lozan Antlaşması görüşmeleri çerçevesinde 30 Ocak 1923’te imzalanan Mübadele Antlaşması’nın 100. yılı vesilesiyle bu söyleşiyi gerçekleştiriyoruz. Yunanistan topraklarında yaşayan Müslümanlar ile Türk topraklarında yaşan Ortodokslar arasında gerçekleştirilen Büyük Mübadele ya da Büyük Ayrılık zorunluydu. Ayrılmak zorunda bırakılanlara hiçbir seçim şansı tanınmadı. Geldikleri yere uyum sorunu yaşayan ve büyük travmayla baş etmek zorunda kalan birinci kuşak mübadillerdi. İkinci kuşak bir çeşit geçişi sağladı. Üçüncü kuşak ise geç de olsa yaşananlara daha serin yaklaşmayı başararak kaybolup gitmeye yüz tutmuş kültürel değerlerin peşine düşebildi. Mübadele konusu her boyutuyla tekrar tekrar üzerinde düşünmeyi ve çalışmayı gerektiren yakın tarihimize ait önemli bir başlık” ifadelerini kullandı.

TARİHÇİLER ANLATTI
Söyleşinin ilk konuşmacısı Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, Türk Yunan ilişkilerinin tarihsel kökenine değindi ve iki ulus arasındaki anlaşmazlıklar üzerinde durdu. Yunanistan’daki Türk düşmanlığının kökenlerini irdeleyen Kaymakçı, tüm bu değerlendirmelerin ardından mübadeleye giden süreci anlattı.Kaymakçı’dan sonra konuşan tarihçi Murat Kaya da mübadeleyi İzmir özelinde ele aldı. Mübadillerin İzmir’e geliş ve iskan edilme süreci ile bu süreçte yaşanan zorlukları aktardı.

Söyleşinin son konuşmacısı ise, Türkiye’de mübadele konusundaki ilk çalışmayı yapan akademisyen Prof. Dr. Kemal Arı oldu. Konuşmasına Şirince özelinde başlayan Arı, tüm mübadele süreci üzerine değerlendirmelerde bulundu. Emval-i metruke sorununu, mübadillerin taşınma meselesini, mübadillerin toplumsal uyum sürecini anlattı. Prof. Dr. Kemal Arı, etkinlik sonunda okuyucuları için Mübadele ve Mübadillik adlı kitabını da imzaladı. Ayrıca söyleşi kapsamında, koleksiyoner Mert Rüstem’in Girit fotoğrafları sergilendi.

BU ÖYKÜ UNUTULMAMALI
Tüm konuşmacılara teşekkür eden Karşıyaka Belediye Başkan Vekili Atilla Baysak “Hiç kuşkusuz
mübadele, köklerden, evlerden, birikmiş nice güzel değerden, alışkanlıklardan, kültürlerden kopmanın
öteki adıdır. Eğer bir daha yaşanmasın istiyorsak, bu öyküyü unutmamak ve unutturmamak gerekir.
Mübadeleyi yaşayanlar, bizi bunu anımsatmak için türkülerle, öykülerle, şiirlerle, şarkılarla, ağız
tadından yaşam biçimine getirdikleri ve götürdükleriyle, iki yakada büyük bir kültürel ve sanatsal
miras oluşturdular. Bu mirası kuşaktan kuşağa aktarırken, kuşkusuz rehberimiz Gazi Mustafa Kemal
Atatürk’ümüzün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” sözü olacaktır” dedi.