İzmir’in gözü önünde eriyen bir sektör… İkiçeşmelik’te siftahsız günler!

Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ- İzmir’de ikinci el eşyası almak isteyenlerin aklına gelen ilk yerdir, İkiçeşmelik…

Sıra sıra onlarca dükkanın dizildiği İkiçeşmelik yokuşundan çıkarken en dikkat çeken şey satılmak için konulan koltuklarda oturan işyeri sahipleri…

Röportaj yapma isteğimi reddeden bazı esnafların dediği aklımdan çıkmıyor: “Yanıyoruz, varsa paran al benzini, dök üzerimize, yanalım kurtulalım bu hayattan.”

Çoğu siftah bile yapamıyor. Öyle ki 1 hafta, 2 hafta siftah dahi yapamadıklarını söylüyor.  Ekonomik krizin yanı sıra vatandaşların son dönemde telefon aplikasonları ve sosyal ağlarda ikinci el eşyalarını satmaları işleri dip seviyeye indirmiş durumda…

Ev eşyalarına gelen zam ise yüzde 400-500’lere kadar fırlamış. Yeni evlenecek bazı çiftlerin bile mecburen ikinci el spotçuların yolunu tutmaya başladığını söylüyor esnaflar…

En büyük sorunları ise sattıkları ürünün yerine eşya koyamamaları…

Sözü onlara bırakalım…

BEBEK ARABASINI SATIP BEBEĞİNE MAMA ALDI
Uğur Yıldırım, 8 yıldır İkiçeşmelik’te ikinci el spotçuluk yapıyor. İşlerin yüzde 80-90 oranında düştüğünü söylüyor:

“Şu an ne alıcı ne de satıcı var. Son dönemde internet üzerinden satışların artması ile işlerimizde düşüş yaşandı. Eskiye nazaran alımımız da azaldı. Eskiden haftada üç eşya alırken şimdi ayda üç tane almıyoruz. Üzerine de ekonomik kriz binince satışlarımız yüzde 80-90 düştü. Şu an İkiçeşmelik’te herkes aynı durumda. İnsanlar mecbur kalmadıkça ne yatağını değiştiriyor, ne de buzdolabını… Dramatik olaylarla da karşılaşıyoruz. Geçenlerde birisini gördüm, adam bebek arabasını satıp bebeğine mama almaya çalışıyordu. Ürünlerde yüzde 400-500 zam var. Geçen sene 300 liraya sattığımız elbise dolabı şu an 1500 TL… Alım gücü yerlerde… 1 hafta, 2 hafta siftah yapmadığımız günler oluyor.”

YENİ GÖZDE: GURBETÇİLER
Bundan 8 sene önce 100 bin TL sermaye ile çok rahat biçimde bu sektöre girilebildiğini, şimdi ise bu fiyatın 1 milyon TL’ye fırladığını dile getiriyor Uğur Yıldırım:

“Özellikle kışları çok zorlanıyoruz. Yazları ise biraz kımıldıyor. Yazlıkçılar, gurbetçiler mülk, daire alıyor ve ihtiyaçlarını karşılıyor. Son dönemde özellikle gurbetçilerin mal, mülk almaya başladığını görüyoruz. Şu an kimsenin daire alacak durumu yok, onlar alıyor. Arabam eskimesine rağmen yenileyemiyor. Gücüm yetmiyor çünkü. 8 yıldır bu işi yapıyorum. Bu işe ilk başladığımda 100 bin lira sermaye ile bir araç ve malzeme alıp işe başlayabilirdin. Şimdi mümkün değil. Şu an bu işe girmek istesen arabayla birlikte 1 milyon TL para lazım. Öğrenciler de eskisi gibi gelmiyor. Kendi aralarında alıp satıma başladılar. Teknoloji ile birlikte bizim meslek ölüyor. Son 1 yıldır sıfır ürünler pahalılığından ikinci ele yönelim var. Bizden olmasa da internet üzerinden yoğun bir satış yapıldığını görüyorum.”

DÜKKAN KAPATANLARIN SAYISI ARTIYOR
Yıldırım’ın yanından ayrılıp 23 yıldır bu işi yapan Mustafa Gezer’e konuk oluyoruz. Gezer son günlerde kepenk kapatan esnaf sayısının da arttığından bahsediyor:

“Bugün sattığımızı yarın yerine koyamıyoruz. Ekonomi o kadar kötü ki… Vahim durumdayız. Bugün 2 bin TL’ye bir dolap satıp kar ettiğimizi sanıyoruz. Bu sefer alım yaptığımızda 2 bin TL’nin üzerinde alıyoruz. Bereket versin ekmek paramız çıkıyor ancak çok da cezbedici işler yok. Masrafları ancak çıkarabiliyoruz. Her şeyin fiyatı çok yüksek. Personel çalıştıramıyoruz. İki çalışanımız vardı, çıkarmak zorunda kaldık. Maaş, sigorta derken eldeki kazancımız gidiyor. Kiralarımız da yükseldi. Siftah yapmadığımız günler olmaya başladı. Biz bakkal dükkanı değiliz her gün ekmek satalım. İhtiyacı olan geliyor. Yeni evli çiftler de geliyor. Onlar da eşyayı süsleyip püsleyip evlerine götürüyorlar. Kendilerini bu şekilde mutlu etmeye çalışıyorlar. Eskisi gibi iş yok, çünkü alım-satım herkes sosyal medyayı, aplikasyonları kullanıyor. Mesleğimiz ölüyor. Babadan kalma bu meslek ve yapacak bir şeyimiz de yok. Son dönemde dükkan kapatan arkadaşımızın sayısı artıyor, artacak gibi de duruyor. Biz hazır para ile iş yapıyoruz. Para tükenirse iş olmaz. Şu anki dönemde zor dönüyor. Eski esnaf olmamadan da kaynaklı olarak biraz daha ayakta kalabiliyoruz.”

1 AYDA 2 BİN LİRA CİRO YAPAMADIM
Mustafa Gezer’in yanından ayrılıp yokuştan aşağıya doğru inerken dükkanın önünde duran Hasan Ekici’ye merhaba diyoruz. Ekici, 1994’ten bu yana esnaflık yapıyor ve borç alarak evin ihtiyacını karşıladığını anlatıyor:

“1 aydan beri 2 bin lira ciro yapmadım. Kiram 2500 lira, depom var, 1000 lira, etti mi 3 bin lira. Elektrik, su, yedin içtin derken zorlanıyoruz. Sağdan soldan borçla hayatımızı idame ettirmeye çalışıyoruz. Eksiklerimizi tamamlayamıyoruz. Her şey ateş pahası olmuş. Durum içler acısı… 52 yaşındayım. 1994’ten beri bu işi yapıyorum. Böyle bir ekonomik sıkıntı, kriz görmedim.  Daha önce Fincancılar Çarşısı’nda tüccarlık yapıyordum. İşlerimiz bozuldu. Buraya geldik. Maalesef burada da işler aynı şekilde. Akşama kadar oturuyoruz, ‘şu kaç para’ diye soran yok. Akşam eve gidiyoruz, hanım bir şeyler istiyor. Esnaf arkadaşlardan borç para almak zorunda kalıyorum.”

MAYIS AYINDA 9 GÜN SİFTAH YAPAMADIM
Ekici, bir yerde asgari ücrete çalışmanın kendisine daha mantıklı geldiğini söylüyor:

“Burayı kapatıp bir yerde asgari ücretli çalışsam daha iyi… O kadar kötü durum. Sattığım ürünü yerine koyamıyorum. Bir eşya satıyorum 200 lira. Para kazandık diye seviniyorum, mal almaya gidiyorum, aynı mal olmuş 280 lira… Kaçarımız yok, zarar yine zarar… Geçen mayıs ayında 9 gün siftah yapamadım. Yani ayın 3’te 1’inde kasaya para girmedi. Hamallığı, temizliği kendim yapıyorum. Bir eleman alsam maaşını, sigortasını ödeyemem. Elektrik 800 lira geldi. İki ay elektriğim, bir ay da suyum geçti. Ödeyemiyorum. Evi hiç sorma. Buradaki arkadaşların tamamı bir kuru ekmeğin mücadelesini veriyor. Hırsızlık arttı, her yere kamera taktırdım.

GEÇEN SENE 300 PARÇA MAL SATTIK... ŞİMDİ KOCAMAN BİR SIFIR!
Hasan Bey’in ardından İkiçeşmelik’in genç esnafı Umut Öncel ile buluşuyoruz. 5 gündür siftah yapamadığını söylüyor Öncel:

“İş yok. Millet ikinci el de alamıyor, sıfır da alamıyor. Eşya alım-satımı durmuş durumda… Genel olarak insanlar tamir ettirip devam ediyor. Normalde bu mevsimde şu an oturmak yerine fıldır fıldır buzdolabı aramamız lazım. Geçen sene sezonda 200-300 parça mal satarken şu an oturuyoruz. Mal alamıyoruz. Alım da satım da yok. İnternet bitirdi bizi. Biz de çoğu zaman internet bakıyoruz. Orada da yüksek olunca alamıyoruz. Sektör öldü. Burayı daha önce kapatıp lokanta yapmıştım. Pandemi girince yeniden spota döndüm. Dükkan kapatan arkadaş sayımız artıyor.”

ALLAH BÜYÜKTÜR DİYORUZ BEKLİYORUZ
Fiyatların artmasına karşın maaşlarda kayda değer artışın olmaması nedeniyle vatandaşların eski fiyattan ürün aradığını söylüyor Umut Öncel:

“Örneğin lüks segment bir çamaşır makinesi bayide 10 bin TL. Ben 3 bin 500 TL diyorum. Alan yok. 1000-1500 TL’ye makine arıyorlar. İyi de bunun hurdası 600 TL. Bunu yaptırdın parça taktırdın ettin. Garanti veriyorsun bir de evine teslim ediyorsun. Mazotun fiyatı ortada zaten. Arabanın marşına bas 100 TL. İki de adam yanına koyduğunda oraya ciddi bir paha ortaya çıkıyor. Kiram var, stopajım var, iki çocuğum var, ev geçindirmem gerekiyor. Nasıl olacak peki? 5 gündür siftah yapmadım. Tek satış yok. Allah büyüktür diyoruz bekliyoruz. Personel çalıştıramıyoruz. Sağda solda hamallık yapan arkadaşları çağırıyoruz. 4 bin lira kiram var. Vergi, stopaj derken 6 bin lirayı görüyorum. Personel çalıştıramıyorum bu yüzden. Karşı komşumuz, yılların esnafı. 700 liraya Karabağlar’dan dolap aldı, aracıyla getirdi. 800 TL’ye satıyor. Tek dert para dönsün artık. Yapmasa daha karlı. Satsın, yarın almaya gitsin 800 TL’ye alır. Alım gücü bitti.”